خواص مریم گلی

کشتگاه اصلی این گیاه سواحل شمالی مدیترانه بوده و امروز در بخشی از یوگسلاوی کشت می شود. در قرون وسطی در اروپای مرکزی آن را به عنوان یک داروی مهم می شناختند و در قرن شانزدهم چای آن در انگلیس رواج بسیار داشت. عرب ها آن را نشانه جاودانگی می دانستند و بر این باور بودند که ظرفیت ذهن را افزایش می دهد.

در آشپزی آن را به همراه غذاهای چرب مانند گوشت اردک و غاز مورد استفاده قرار می دهند. مریم گلی به همراه کربوهیدرات ها غذا را خوشمزه می کند. از این رو در تهیه نان، سوپ و سیب زمینی مورد استفاده قرار می گیرد. ترکیب آن با پیاز، بادمجان و گوجه فرنگی نیز بسیار رواج دارد. مصرف آن در تهیه خورش، گوشت پخته و گوشت کبابی بسیار مطلوب بوده و برگ های آن در تزئین غذا مورد استفاده قرار می گیرد.

روغن مریم گلی ضدعفونی کننده و قابض است، از این رو در درمان گلودرد، مشکلات دهان و گاهی برای درمان بریدگی و کبودی به کار گرفته می شود. تحقیقات نشان می دهد، مریم گلی دارای خواص استروژنی است. علاوه بر این قند خون را در افراد دیابتی کاهش داده و برای رفع خستگی ذهنی، آرامش اعصاب و افزایش قدرت تمرکز مفید است.

مریم گلی همچنین برای درمان تعرق زیاد و بند آمدن خون در بریدگی ها کاربرد دارد. جویدن برگ های تازه و همچنین نوشیدن چای آن برای دهان و گلو درد مفید است. مریم گلی در درمان دل درد، اسهال، نفخ، آنفلوآنزا و سرماخوردگی بسیار مؤثر است. شست وشوی موها با آن، شوره سر را از بین می برد. ترکیب مریم گلی با نعناع، رزماری و ‎.‎.‎. درمانی برای سردرد است. مریم گلی قاعدگی را تنظیم کرده، شیر را کاهش داده و در درمان گرگرفتن های دوران یائسگی مؤثر است. روغن آن برای تصفیه هوا به کار رفته و رایحه خوشی دارد.

آبیاری،هرس،کود دهی،آفات درخت پسته

در این قسمت سعی داریم نکته هایی مفید در خصوص درخت پسته در اختیار شما قرار دهیم:

الف) آبیاری

با وجود این که پسته استقامت زیادی به بی آبی دارد، لکن نباید از آب دادن آن مخصوصا در سنین ابتدایی غفلت شود. به طور متوسط بسته به بافت خاک از نظر نگهداری آب مدار آبیاری بسته به سن درخت به شرح زیر توصیه می شود: (به جز فصل زمستان)

درخت با سن ۱ تا ۳ سال:     مدار آبیاری ۷ الی ۱۰ روز

درخت با سن ۳ الی ۶ سال :     مدار آبیاری ۱۲ الی ۲۰ روز

درخت با سن ۶ سال به بالا :    مدار آبیاری یک ماه

باید توجه داشت زمانی که مدار آبیاری یک ماه است، در هر آبیاری آب زیادی به درخت داده شود تا رطوبت کاملا به عمق خاک نفوذ کند.

ب) هرس

هرس یعنی بریدن شاخه های اضافی و این عمل در زمستان انجام می شود. پس از فرم دهی درخت در سال های بعد از پیوند و قبل از باردهی، هرس اهمیت دارد که شامل شنگ کردن شاخه ها، سر بر داری و حذف پاجوش ها می باشد.

هرس باعث درشت شدن میوه درخت و تا حدی یکنواخت شدن باردهی در سالهای مختلف می شود.

ج) کود دهی

کود دامی گوسفندی و گاوی مورد استفاده باید کاملا پوسیده باشد. بهتر است کود مرغ نیز با کودهای گوسفندی یا گاوی مخلوط شود و در شیاری به عمق حداقل ۴۰ سانتیمتر بسته به سن درخت و عرض ۴۰ سانتیمتر در انتهای چتر سایه انداز درخت دفن شود. فصل کود دهی فصل خواب درختان یعنی زمستان است.

مخلوط کردن کود کامل شیمیایی ( N-p-K ) نیز با کود حیوانی مورد استفاده مطلوب می باشد.

دادن کود شیمیایی ازته (سولفات آمونیم و سولفات پتاسیم) در مناطق با آب و خاک شور در نیمه دوم اردیبهشت ماه جهت افزایش جوانه های رویشی و زایشی، در نیمه دوم تیرماه جهت پر شدن دانه های پسته در درختان بارده مناسب است. میزان کود مصرفی با مشاوره کارشناسان از ۱۰۰ گرم تا ۲۰۰ گرم به ازای هر درخت می باشد.

استفاده از کودهای مایع و جامد میکرو در فصل رشد درخت بسته به نوع کمبود و مشاوره با کارشناسان کشاورزی همزمان با سمپاشی و یا به صورت مستقل بسیار مناسب است. بعد از برداشت پسته دادن کود روی به صورت محلول پاشی توصیه می شود.

د) دلایل پوکی پسته

۱- عدم وجود گرده نر که ناشی از کمبود درخت نر می باشد  مهمترین عامل پوکی پسته بوده و باید به ازای هر ۱۰ الی ۱۵ درخت ماده یک درخت نر در باغ پیوند نمایید. در صورت کمبود درخت نر حتما گرده افشانی مصنوعی انجام دهید.

۲- عدم رسیدگی و توجه کامل به درختان از جمله آبیاری کم و نامنظم، ندادن کود حیوانی و هرس نکردن درختان و غلبه آفات در باغ باعث پر نشدن مغز پسته و یا ریزش جوانه های سال بعد می شود.

ه) آفات مهم پسته

۱- پسیل پسته، که حشره زرد رنگ کوچکی است و در حال حاضر بیشترین خسارات را وارد می کند و موقع خسارت شدید، پای درخت شکرک ایجاد می شود.

۲- کنه درختان پسته که این آفت با چشم معمولی قابل مشاهده نیست و علائم آن اینکه ابتدا برگها سبز تیره و سپس حالت چرمی رنگ می شوند.

۳- شپشک پسته، این آفت کاملا روی برگها و خوشه ها قابل مشاهده است و درخت مورد حمله محصول آن اغلب پوک و نیم مغز می شود.

برای مبارزه با شپشک استفاده از سم اتیون با نسبت ۲٫۵ – ۲ در هزار بسیار مناسب است. ذکر این نکته ضروری است که برای مبارزه با هر یک از آفات مشاوره با کارشناسان خبره کشاورزی جهت توصیه سم و زمان سمپاشی بسیار مهم است.

و) برداشت پسته

۱- پسته را وقتی کاملا رسید برداشت نمایید.

۲- برداشت را ساعتهای اولیه روز شروع نموده و محصول برداشت شده را زیر سایه و یا جای خنک قرار دهید.

۳- قسمتهای آلوده به آفت را در باغ جداگانه برداشت نمایید.

۴- محصول برداشت شده را سریعا به مراکز فرآوری پسته که تمام اتوماتیک و بهداشتی است انتقال دهید تا سریعا پوست گیری و جداسازی شود. به این ترتیب رنگ پوسته سخت پسته سفیدرنگ و بازاری پسندی مناسب خواهد داشت.



خشک کردن میوه جات

ابتدا 1 لیوان شکر رو با 4/3 لیوان آب بذارید 5 دقیقه بجوشه. 
در این مدت میتونید میوه ها تون رو چیپس کنید. 
تقریبا میشه از هر میوه ای استفاده کرد و همه شون خوب جواب میدند. فقط سعی کنید موز ها و توت فرنگی هاتون سفت باشند که چیپسهاتون فرم خودش رو خوب حفظ کنه
میوه ها رو توی یک ظرف بزرگ بریزید و در شربت آغشته کنید. میتونید برای سرعت دادن به کار همه میوه ها رو با هم بریزید توی شربت ولی توت فرنگیها رو جدا بذارید چون رنگ بقیه میوه ها رو قرمز میکنه!
کف سینی رو کاغذ روغنی بذارید و چیپسها رو توش بچینید. توجه داشته باشید که چیپسها نباید روی هم قرار بگیرند چون درست خشک نمیشن و همینطور شربت اضافی شون رو هم باید حتما بگیرید که زود میسوزه! در فر بذارید. دمای فر باید روی کمترین درجه ممکن باشه. 
پرتقال و سیبها رو با موز و توت فرنگی توی یک سینی نذارید. یعنی به سایز و ضخامت میوه ها تون توجه کنید. آناناس فراموش نشه که خیلی خوشمزه است. کافیه یه کمپوت بخرید و دیگه خودش حلقه شده و آماده است.
معمولا از 1 ساعت تا 3 ساعت بسته به فر یا میوه ها مدت زمان موندنشون توی فر متغیره.
مرتب چکش کنید و وقتی دیدید که روش کاملا خشک شده از فر بیرون آورده و چیپسها رو پشت و رو کنید و بذارید اون سمتش هم کاملا خشک بشه.
به دلیل وجود کاغذ روغنی، چیپسها به سادگی قابل اتنقال به ظرف هستند و به سینی نمیچسبه. چیپسها رو توی دمای اتاق یا یخچال میتونید نگهداری کنید.
نکته جالب اینه که چون میوه ها رو توی شربت زدیم و بعد خشکش کردیم، چیپس پرتقالش خوشمزه تر از چیپسهای آماده بازار میشه و پوستش دیگه تلخ نیست و میتونید کامل یه دفعه همه اش رو بچپونید توی دهنتون!
اگه سینی اول و دومتون خراب شد نا امید نشید. در تصویر میبینید که چیپسها خوشگل از آب در اومدند... پس با کمی حوصله میتونید به نتیجه مطلوب برسید.

شوری خاک به سه طریق روی گیاهان زراعی تاثیر می گذارد

شوری خاک به سه طریق روی گیاهان زراعی تاثیر می گذارد. (1) تنش اسمزی

 ، کاهش قابلیت استفاده آب ، (2) تنش یونی ، و (3) تغییرات در تعادل یونی

 سلول ، بسیاری از فرایندهای فیزیولوژیکی تحت تاثیر شوری قرار می گیرند و

بارزترین اثر شوری کاهش رشد سلول و کمتر شدن سطح برگ ، توده زیستی و

عملکرد می باشد. گندم نسبت به شوری تحمل متوسطی دارد.

شوری خاک با هدایت الکتریکی بیش از 5/4 دسی زیمنس برمتر عصاره اشباع، درصد بوته های سبز شده گندم در واحد سطح را کاهش می دهد. در شوری 8/8 دسی زیمنس برمتر سطح سبز بوته های گندم به 50 درصد تنزل می یابد.
شوری خاک نمو جوانه راسی را سرعت می بخشد و فیلوکرون ( دوره بین ظهور دو برگ متوالی ) را تاثیر زیاد تنش شوری روی عملکرد گندم کاهش تعداد ساقه های دارای خوشه می باشد.
سمیت شوری مخصوصا" بعد از گلدهی مشهود است. اثر شوری به صورت پیری زود رس و وزن دانه پائین و هم چنین عقیم شدن سنبلچه های تحتانی مشخص می شود.
در عصاره اشباع 13 دسی زیمنس بر متر خاک عملکرد گندم 50 درصد کاهش می یابد.
گندم دوروم به شوری بسیار حساس تر از گندم نان است. آستانه شروع کاهش عملکرد دانه با افزایش شوری خاک 9/5 دسی زیمنس برمتر در گندم دوروم و 6/8 دسی زیمنس برمتر در گندم نان می باشد. بعلاوه ، عملکرد گندم دوروم در مقادیر شوری بالاتر نسبت به گندم نان بیشتر کاهش می یابد. هم چنین گندم دو روم تغییر پذیری ژنتیکی پائین تر نسبت به گندم نان از نظر توده زیستی و عملکرد دارد وقتی تحت تنش شوری کاشته شود.
مشاهده تحمل بیشتر به شوری در گندم نان به نظر می رسد مربوط به غلظت کمتر یون سدیم و هم چنین نسبت کمتر سدیم به پتاسیم در برگها می باشدافزایش می دهد و تعداد برگهای ساقه اصلی را کم می کند. هم چنین تعداد سنبلچه اصلی را کاهش می دهد و رسیدن محصول را تسریع می کند.
شوری خاک بر نمو طبیعی و قدرت زنده ماندن پنجه ها تاثیر می گذارد. هم چنین باعث کاهش تعداد پنجه های اولیه و ثانوی می شود. میزان شوری 5/7 دسی زیمنس بر متر پنجه های ثانوی را حذف می کند و تعداد پنجه اولیه را کاهش می دهد. رشد ریشه عموما" کمتر تحت تاثیر آن قرار می گیرد و حتی ممکن است در میزان شوری پائین تا متوسط تحریک شود.
همه مراحل فنولوژیکی گندم تحت تنش شوری سریع تر انجام می گیرد. نمو سنبله به طور سریع انجام می گیرد و زمان لازم برای سنبلچه انتهایی و چرخه گیاه زراعی کاهش می یابد

                  

---

حاصلخیزی خاک

حاصلخیزی خاک

خاک به عنوان بستر پرورش گیاه مهم ترین عاملی است که باید قبل از هر چیز به آن توجه شود.
برای داشتن یک باغچه ایده آل اولین موردی که در نظر قرار می گیرد ترکیب بافت خاک است.

بافت خاک

بهترین خاک خاکی است که دارای ترکیب مناسبی از ماسه ، رس و کود باشد. در خاک های ماسه ای یا سبک ، نگهداری آب به سختی صورت می گیرد. از طرفی در خاک های رسی که ظرفیت بالایی برای نگهداری آب دارند زهکشی یا خروج آب های اضافی با مشکل روبه رو می شود. مخلوط مناسب این دو نوع خاک ( شنی و رسی) و استفاده از کود حیوانی یا خاکبرگ ترکیب ایده آلی است که موجب حاصلخیزی زمین می شود.

بهداشت خاک

اولین قدم برای حفط سلامت گیاهان باغچه و پیشگیری از خسارت آفات و بیماری ها توجه به بهداشت خاک و نظافت باغچه است. حداقل هر دو هفته یک بار باید باغچه را تمیز کنیم.

تقویت خاک

گیاهان باغچه همزمان با رشد و گلدهی به مواد غذایی کافی احتیاج دارند. معمولا کود حیوانی یا خاکبرگ به تنهایی جوابگوی نیازهای غذایی گیاه نیست به همین دلیل ضرورت دارد از کودهای شیمیایی نیز به مقدار کم استفاده شود.

عناصر مورد نیاز گیاه

سه عنصر فسفر ، ازت و پتاسیم به مقدار زیاد مورد نیاز گیاهان است اما در کنار اینها عناصری چون آهن ، روی ، مولیبدن ، منیزیم ، منگنز و ... نیز به مقدار کم باید استفاده شود.

علایم کمبود مواد غذایی

گیاهانی که با کمبود مواد غذایی رو به رو هستند علایمی از خود آشکار می کنند که از روی آن می توان به کمبودهای غذایی گیاه پی برد. معمولا زردی و تغییر رنگ برگ ها ، کوتاه ماندن گیاه و ریزش و کوچک شدن گل و میوه آثاری از فقر مواد غذایی هستند.

برنامه کودپاشی

کود فسفات به سختی در آب حل می شود و جذب آن نیز توسط ریشه به کندی صورت می گیرد. به همین دلیل بهتر است در اواخر زمستان همراه با کودهای پتاسه به زمین داده شود تا به تدریج در آب حل شده و در بهار توسط ریشه جذب گردد. اوایل بهار در دو نوبت به وسیله کود اوره گیاهان را تقویت کنید. خوشبختانه کود اوره به آسانی در آب حل و توسط ریشه جذب می شود. اما گر خوب با خاک مخلوط نشده باشد متصاعد شده و از دسترس ریشه خارج می شود.
سه نوع کود فسفات ، پتاس و اوره را به دو یا سه قسمت مساوی تقسیم نموده و در دو یا سه نوبت به زمین بدهید اما فسفات و پتاس یک بار در طول کشت ( ابتدای کاشت ) کافی است.

عناصر کم مصرف

گیاهان به عناصر دیگری چون آهن ، مس ، منگنز، روی و مولیبدن هم احتیاج دارند اما نیاز گیاهان به این عناصر به مقدار زیاد نیست به همین دلیل اینها را عناصر کم مصرف نامیده اند.
در صورتی که گیاهان ، علایم کمبود را از خود نشان داده و دچار ضعف شوند هر دو هفته یک بار از کودهای کم مصرف استفاده کنید.

روش مصرف کودهای شیمیایی

1- کود شیمیایی را ابتدا روی زمین پاشیده سپس با چنگک یا بیلچه زیر و رو کنید تا در اعماق زمین قرار بگیرد.
2- بعد از کودپاشی حتما زمین را آبیاری کنید.
3- در صورتی که کود را در آب حل کنید و با آبپاش پای بوته ها بریزید بهتر جذب می شود
4- یکی دیگر از روش های استفاده از کودهای شیمیایی محلول پاشی روی برگ هاست.
برای این منظور باید کود را به دقت در آب حل نموده و روی برگ ها اسپری کنید.
در این روش اگر غلظت کود زیاد باشد ، برگ ها دچار سوختگی شدید می شوند.

چال کود

چال کود روشی برای تغذیه درختان میوه است. در حالت چال کود ابتدا در اطراف ریشه ( نزدیک به سایه انداز درخت) چهار چاله به عمق یک متر حفر نموده بعد از اینکه کود را در این چاله ها ریختیم درخت را آبیاری می کنیم

                  

---

کود سبز

کود سبز

.
تعریف:
کود سبز شامل گیاهی است که آنرا قبل از کاشت محصول اصلی کشت کرده و بعد از مقداری رشد سبزینه آنرا به زمین بر می گردانند بدون اینکه از این گیاه محصولی برداشت کنند این گیاه می تواند شامل هر گیاهی باشد غیر از آنهایی که بخشهای خشبی دارند با اثر آللوپاتی بر روی گیاه محصول دار بعدی می گذارند. در اصل کود سبز یک تناوب است که محصول ندارد و برای بهبود و حاصلخیزی خاک و در صورت لگوم بودن تامین کل یا بخشی از ازت مورد استفاده محصول بعدی استفاده می شود به طوری که از نظر رطوبت با محصول اصلی در رقابت نباشد.

فواید:کود سبز یک روش دیرینه کشاورزی است که استفاده از آن فواید زیادی را به همراه دارد. یک هکتار کود سبز معمولا بین 25 تا 50 تن شاخه ، برگ و انساج گیاهی تازه تولید می کند و این بقایا را وارد خاک می کند که خود حدوداً برابر با 10 تا 20 تن کود حیوانی بود که این مقادیر حدود 1 تا 2 تن هوموس به خاک بیافزاید.
یکی از مهمترین فواید کود سبز بهبود خواص فیزیکی خاک می باشد. بالا رفتن هوموس باعث تشکیل خاک دانه ها می شود و لوله های مویین خاک بیشتر شده و تهویه و نفوذپذیری خاک را افزایش می دهند. کود سبز از دو طریق بر میزان تلفات ناشی از آب شویی تاثیر می گذارد یکی از طریق انتقال آب از خاک به اتمسفر بر اثر تعرق ، و دیگری از طریق جذب عناصر غذایی از محلول خاک و جلوگیری از انتقال آن به زه آبها ، در صورتی که محصول دارای سایه انداز گسترده باشد و سطح خاک را به طور کامل بپوشاند ، تعرق مکانیزم اصلی اتلاف رطوبت خاک خواهد بود. اتلاف رطوبت خاک از راه تعرق موجب کاهش نفوذ آب به پایینتر از محدوده ریشه شده و در نتیجه میزان تلفات ناشی از آب شویی را کاهش می دهد.
از برخورد مستقیم قطرات باران با خاک جلوگیری کرده و مانع از دیس پرس خاک توسط قطرات باران می شوند و همچنین از طریق بهبود خاک دانه ها نیز باعث جلوگیری و مقاومت خاک در برابر دیس پرس می شوند این گیاهان از فرسایش بادی نیز به وسیله پوششی که در روی خاک دارند جلوگیری کرده و همچنین به وسیله این مانع از تشکیل رواناب شده و آب جذب شده توسط خاک را افزایش می دهند. بقولات به خاطر رشد ریشه ای زیادی که دارند می توانند مواد غذایی شسته شده که عمدتا کلسیم و ازت است را که در لایه های پایین تر خاک هستند جذب کرده در خود نگهداری کنند و بعد از برگرداندن آنها به خاک آنها در لایه های سطحی رها می سازند و آنها را مجدداٌ به جریان می اندازند و در نتیجه بر قابلیت دسترسی و استفاده از این عناصر توسط محصولات بعدی تاثیر می گذارند. موردی دیگر از فواید کود سبز در زمینهای است که به خاطر کمبود اکسیژن خاک مشکل دنیتریفیکاسیون دارند.وجود شرایط بی هوازی در خاک ، که لازمه انجام فرآیند دنیتریفیکاسیون است ، می توان ناشی از رطوبت زیادی خاک باشد ؛ زیرا چنین وضعیتی مانع ورود اکسیژن به خاک می شود . البته ، میزان رطوبتی که خاک دریافت می نماید بستگی به شرایط اقلیمی منطقه دارد. شیب زمین ، پوشش گیاهی ، و بافت و ساختمان خاک نیز از جمله عوامل موثر بر میزان رطوبت خاک بوده و از این رو می توان انجام دنیتریفیکاسیون در آن را تحت تاثیر قرار می دهند. استفاده از کود سبز با بهبود ساختمان خاک و ایجاد تهویه مناسب می تواند تاثیر مثبتی بر زهکش خاک داشته باشد و با تاثیر مطلوب بر ساختمان خاک ظرفیت اکسیژن پذیری آن را افزایش داده و همچنین با تعریق مقداری از آب را به صورت بخار از زمین خارج کرده و از این رو موجب کاهش میزان دنیتریفیکاسیون می شوند.
یکی دیگر از فواید کود سبز افزایش ازت خاک است البته این در موردی صادق است که گیاه مورد استفاده لگوم باشد . نیتروژن برای هر گیاه لازم است تا بتواند رشد کند. سالانه 110 میلیون تن ازت برای تولید غذا در جهان استفاده می شود ولی تنها قسمت کمی از این مقدار توسط کودهای شیمیایی جایگزین می شود. لگوم ها تقریبا تنها گیاهانی هستند که می توانند مشکل ازت را با توجه منبع نامحدود ازت که همان جو است رفع کنند . در صورت در تناوب قرار ندادن این گیاهان با غیر لگوم ها مجبور به جایگزین کردن ازت خاک توسط کود شیمیایی هستیم که منبعی محدود و تولید آن به انرژی زیادی نیاز دارد که مشکلات زیست محیطی زیادی به دنبال دارد.
در حقیقت کودهای سبز چه لگوم و چه غیر لگوم باشند مانند یک گاو صندوق عمل می کنند که مواد غذایی را در زمانی که گیاه محصول در زمین نیست در خود نگهداری کرده و آنرا بعدا در اختیار گیاه محصول قرار می دهند.
آیش تابستانه باعث کاهش مواد آلی خاک می شود چون مواد آلی در این مدت به راحتی و به سرعت تجزیه می شوند. آیش تابستانه برای خاکهای غنی از مواد آلی می تواند روش خوبی باشد زیرا با تجزیه مواد آلی و فراهم شدن مواد غذایی مورد نیاز گیاه زمین حاصلخیزی خوبی پیدا می کند. آیش تابستانه روش خوبی برای کاهش جمعیت علفهای هرز است و همچنین روش خوبی برای در معرض قراردادن خاک در برابر انواع فرسایش ها. ولی کود های سبز لگوم نه تنها مواد آلی را افزایش می دهند و ساختمان خاک را بهبود می بخشند و علفهای هرز آنرا کاهش می دهند باعث حفاظت خاک در برابر فرسایش نیز می شوند و تنها مشکل آنها کاهش رطوبت خاک است . بنابراین کود سبز می تواند با در تناوب قرار گرفتن خاک را در مدتی از سال که در آیش است بپوشاند . در خاکهایی که از لحاظ رطوبت در محدودیت هستند باید توجه داشت که کود سبز می تواند باعث کاهش رطوبت شود. و کاهش رطوبت نیز باعث کاهش عملکرد می شود ولی در مناطقی که بارندگی در حد متوسط و حتی مقداری کمتر هم وجود دارد می توان از کود سبز استفاده کرد. در یک پژوهش آیش تابستانه را با کود سبز مقایسه کردند و مشاهده کردند که بعد از پایان دوره مقدار آب داخل خاک به ترتیب 47 و 31 میلی لیتر بود ولی عملکرد دانه گندم به ترتیب 7 تا 5/7 تن در هکتار بود این آزمایش نشان می دهد اگر تا حدودی از رطوبت کاسته می شده ولی کود سبز در این شرایط نیز باعث بهبود عملکرد می شود .
البته در خاکهایی که غنی از مواد آلی هستند نیز کود سبز می تواند مفید باشد از این جهت که این خاکها بیشتر در مناطق پر باران وجود دارند و از لحاظ بارندگی وضعیت مناسبی دارند همچنین در این مناطق هوا نسبتا گرم است . این گرما باعث افزایش تبخیر از سطح خاک شده و یک لایه خشک را در سطح خاک ایجاد می کند که این لایه در بارندگی بعدی به شدت در معرض دیس پرس قرار می گیرد و متلاشی می شود و باعث بسته شدن لوله های مویین خاک شده و از تهویه و نفوذپذیری می کاهد و رواناب را گسترش می دهد که خود مشکلات زیادی به دنبال دارد از این رو کود سبز با پوشش قرار دادن خاک از این مشکل جلوگیری می کند و همچنین چون مقدار بارندگی زیاد است ، برای محصول بعدی کمبود ایجاد نمی کند.
با توجه به این موارد لگوم ها می توانند جز بهترین کود های سبز قرار گیرند زیرا جدا از این موارد ازت را نیز به خاک می افزایند که خود عاملی مهمی در بالا رفتن عملکرد می شود بر اساس آزمایش در آلمان باقلای سفید عملکرد غله را تا 5/1 تن در هکتار و شبدر قرمز تا یک تن در هکتار افزایش داد. البته مقدار نیتروژن تثبیت شده توسط این گیاهان بستگی به رقم و گونه مورد استفاده، مقدار و نوع باکتری های همزیست آنها، و وضعیت حاصلخیزی خاک و شرایط اقلیمی دارد.
روش استفاده:روش کاشت
در هر زمان قبل از زمستان که شرایط برای رشد مناسب باشد می توان آنرا کشت کرد تقربیا تا اواسط پاییز. روش کاشت از این قرار است که می توان زمین را در لایه سطحی به وسیله کلتیواتور یا یک دیسک آماده کرد و مقدار بذر را بسته به نوع کود سبز در سطح زمین پاشید و آنرا لایه سبکی خاک داد تقریبا مثل کشت علوفه . البته در زمین هایی که برای با اول است که در آنها کود سبز استفاده می شود یا به عبارتی فعالیت های ارگانیک درآن صورت نگرفته به طور یقین جمعیت میکروبی خاک مخصوصا ریزوبیومها و عوامل تجزیه کننده مواد آلی کم است بنابراین پیشنهاد می شود در این شرایط باکتری های مذکور را هنگام کشت کود سبز به زمین اضافه کنید.
بعد از گذشت 4 هفته از کشت ، گیاه به صورت گیاه چه ای درآمده قبل از تشکیل اولین گل باید آنرا به زمین برگردانیم زیرا در این مرحله گیاهان ترد و ضعیف هستند و بافتهای آنها به راحتی تجزیه می شود کود سبز به مدت زمان 1 تا 4 هفته بسته به نوع آن تا 6 هفته برای تجزیه شدن زمان لازم دارد که هر چه بیشتر باشد سرعت تجزیه نیز بیشتر می شود. عمق شخم برای برگرداندن کود سبز به زمین در خاکهای سنگین 15 تا 20 سانتی متر و در خاکهای سبک بین 25 تا 35 سانتی متر است. بهترین زمان برای برگرداندن کود سبز به زمین زمانی است که تثبیت ازت و رشد گیاه در پیشینه و تخلیه آب زمین توسط گیاه در کمترین وضعیت باشد و همچنین با توجه به شرایط محیطی و رطوبت و دمای خاک زمان کافی برای تجزیه آن تا قبل از کشت بعدی وجود داشته باشد . اگر گیاه کود سبز مستتر شود مقدار بیشتری مواد آلی و نیتروژن را به خاک می دهد ولی دوره های رها سازی آن بیشتر طول می کشد ولی گیاهان جوانتر و دارای ساقه نازکتر می توانند زودتر تجزیه شوند ولی در عوض ازت کمتری را تثبیت می کنند. لازم به ذکر است که اگر کود سبز در شرایط آب کشت می شود باید آنرا به نحوی آبیاری کنیم که تنش خشکی متعادلی در اوایل رشد داشته باشد تا وادار به ریشه دهی بیشتر شود و در نتیجه از این روش می توانیم جهت بالا بردن جمعیت ریزوبیوم ها استفاده کنیم. البته نباید طوری باشد که رشد سبزینه ای را مختل کند یا باعث اختلال در کار ریزوبیوم ها شود

اعمال مدیریت در دانه های روغنی دیم مناطق مختلف کشور (دیم کاری)

وضعیت آب و هوایی دیمزارهای کشور قابل پیش بینی نبوده بطوریکه تغییرات آن در چند سال گذشته وسیع و از خشکسالی شدید تا سالهای پر باران و از زمستانهای خیلی سرد و بهار خنک تا زمستان معتدل و بهار گرم وجود داشته است. همین امر سبب شده است تا کشاورزی در این مناطق همراه با ریسک بوده و تولیدات زراعی تابع مستقیمی از شرایط اقلیمی گردد. با توجه به وجود عوامل جوی غیر قابل کنترل، مدیریت مزارع دیم مشکل و به همان نسبت پاسخ محصولات به آن تعیین کننده است. با اعمال مدیریت صحیح زراعی می توان در سالهای مطلوب به پتانسیل تولید نزدیک و در سالهای نا مطلوب اثرات فاکتورهای محیطی را کاهش و تولید منطقی داشت.

کشورمان جزء مناطق خشک و نیمه خشک جهان بوده و 54% اراضی قابل کشت کشور بصورت دیم می باشد. مناطق مختلف آب و هوایی کشور از نظر کشاورزی به چهار منطقه تقسیم شده است که شامل : 1- اقلیم گرم و مرطوب سواحل دریای خزرکه دارای متوسط حداکثر درجه حرارت 37 ، متوسط حداقل درجه حرارت 7- و تعداد روزهای یخبندان حدود یکماه و متغیر است. 2-اقلیم گرم و خشک جنوب که دارای متوسط حداکثر درجه حرارت 50 ، متوسط حداقل درجه حرارت 5- و تعداد روزهای یخبندان کمتر از یکماه است. ویژگی این اقلیم شامل آب و هوای گرمسیر با زمستانهای ملایم ، بهار کوتاه و گرم و فصل گرمای طولانی است. 3- اقلیم معتدل سرد که دارای متوسط حداقل درجه حرارت 7- تا 14- و تعداد روزهای یخبندان حدود یکماه تا دو ماه متغیر است. شرایط آب و هوایی این اقلیم بسته به دور یا نزدیکی به کویر و ارتفاعات متغیر است اما عموما دارای زمستان های سرد و ملایم و تابستان های گرم است.

4-اقلیم سرد که دارای متوسط حداقل درجه حرارت کمتراز 14- و تعداد روزهای یخبندان حدود سه ماه است. عموما دارای زمستان های سرد و تابستان های ملایم است.

به علت حجم بالای واردات روغن، در سالهای اخیر دانه های روغنی مورد توجه و حمایت وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته و دیمزارها یکی از عرصه های توسعه این محصولات در نظر گرفته شده است. در شرایط دیم کشور امکان کشت سه محصول روغنی کلزا، گلرنگ و آفتابگردان وجود دارد. بر اساس طرح افزایش تولید روغن نباتی کشور جایگاه کلزا در مناطق دیم گرمسیر، گلرنگ مناطق معتدل سرد و سرد و آفتابگردان در هر سه اقلیم در نظر گرفته شده است.

این محصولات در تناوب با گندم دیم کشت شده و جایگزین آیش می گردند. تفاوت مورفولوژی و فیزیولوژی این محصولات با گندم و عدم آفات و بیماری های مشترک آنها با گندم سبب شده است تا گیاهانی مناسب برای قرار گرفتن در تناوب غلات باشند.

عوامل مهم مدیریت زراعی دانه های روغنی در شرایط دیم شامل تهیه زمین، عمق کشت، میزان بذر مصرفی، کود، کنترل علفهای هرز و رقم می باشد. که در ذیل به آنها اشاره می شود:

سیستم ریشه کلزا ، گلرنگ و آفتابگردان عمیق بوده و مشاهدات نشان داده است که شخم عمیق پاییزه با گاوآهن برگردان دار می تواند ضمن تهویه خاک و بهبود شرایط فیزکی آن به توسعه ریشه ها منجر شده و گیاه با جذب رطوبت از عمقهای پایین تر، کمتر تحت تاثیر خشکی قرار گرفته و عملکرد بهتری داشته باشد. اجرای زیر شکن در اراضی که دارای لایه های سخت زیرین خاک بودند نیز باعث افزایش نفوذ پذیری آب در خاک و توسعه ریشه ها گردید و عملکرد بیشتر را به دنبال داشت. زدن دیسک برای خرد شدن کلوخه ها و تهیه بستر مناسب لازم بوده و در مورد کلزا بعلت بذر ریز بودن آن بسیار مهم است. در کشتهای بهاره انجام خاک ورزی عمیق در پاییز (بطوریکه در بالا ذکر شد) و خاک ورزی سبک (کم عمق) به وسیله پنجه غازی و یا هرس دندانه دار توصیه می شود.

دانه های روغنی بر خلاف غلات تحمل کشت عمیق در شرایط دیم را نداشته و بهترین عمق کشت برای کلزا 1 تا 3 سانتیمتر، گلرنگ 2 تا 3 و آفتابگردان 2 تا 4 سانتیمتر است. عمق کشت مناسب باعث ایجاد سبز یکنواخت در مزرعه شده و در کشتهای پاییزه بعلت جوانه زنی بموقع باعث زود رسی، تحمل بهتر تنشهای سرما و خشکی خواهد شد. از طرف دیگر کشتهای عمیق باعث کاهش سطح سبز، افزایش تراکم علفهای هرز و در نهایت کاهش عملکرد خواهد شد. کاشت عمیق باعث تاخیر در سبز مزرعه شده و نیز با توجه به اینکه گیاهچه قبل از سبز شدن و شروع فتوسنتز از ذخیره بذری (آندسپرم) استفاده می کند لذا در کشتهای عمیق گیاهچه ها با صرف انرژی بیشتری به مرحله سبز شدن می رسند و همین امر حساسیت آنها را به تنشهای محیطی بیشتر می کند.

تاریخ کاشت گیاهان در شرایط دیم به زمان وقوع بارندگی موثر بستگی دارد و به همین علت تعیین یک تاریخ دقیق ممکن نیست. اما بسته به کشت بهاره یا پاییزه می توان تاریخ کشت مناسب را بشرح ذیل تعیین نمود:

در زراعت کلزا در مناطق دیم گرمسیر باید بلافاصله بعد از وقوع اولین بارندگی پاییزه اقدام به تهیه زمین و کشت نمود. آمار بارندگیهای بلند مدت مناطق مختلف گرمسیر نشان می دهد که در اکثر سالها بارندگی موثر در نیمه دوم آبان ماه رخ داده و کشت در این زمان ممکن خواهد بود. تاخیر در کشت بعد از این زمان قطعا باعث کوتاه شدن فصل رشد و در نهایت کاهش عملکرد خواهد شد. بررسی وضعیت مناطق دیم گرمسیر از نظر ارتفاع از سطح دریا نشان داد که در مناطق با ارتفاع پایین (مانند مناطق دیم خوزستان) خسارت ناشی از تاخیر در کشت کمتر از مناطق با ارتفاع متوسط و بالا است. زیرا در مناطق دیم پست زمستانها ملایمتر و فصل رشد در طول زمستان بیش از مناطق دیم مرتفع است بهمین علت تاخیر در کاشت تا حدی قابل جبران خواهد بود. اما بهرحال کشت بموقع همواره عملکرد بالاتری خواهد داشت.

تاریخ کشت پاییزه گلرنگ در مناطق معتدل سرد نیز قبل از وقوع اولین بارندگی موثر پاییزه بوده و بررسی آمار بلند مدت نشان داده است که این بارندگی در دهه دوم آبانماه رخ خواهد داد لذا کشت در هفته اول آبانماه برای این مناطق توصیه می گردد. در کشت بهاره گلرنگ و آفتابگردان نیز کشت در اولین فرصت ممکن و در صورت گاورو بودن زمین در اواخر زمستان مناسب خواهد بود .این تاریخ برای مناطق معتدل سرد اوایل اسفند و در مناطق سردسیر احتمالا اواخر اسفند و یا اوایل فروردین خواهد بود. نکته مهم عدم از دست دادن فرصت کشت است زیرا در این زمان فرصت کوتاهی برای کشت وجود دارد و از دست دادن آن باعث کاهش شدید در عملکرد خواهد شد.

تاخیر در کاشت در کشت پاییزه باعث افزایش خسارت سرما و در نتیجه کاهش تراکم بوته و افزایش تراکم علفهای هرز و نیز افزایش خسارت سرمای بهاره خواهد شد. بررسی تاریخهای کشت بموقع و تاخیری در کلزا نشان داد که سرمای بهاره در کشت بموقع باعث عدم غلاف بندی در انتهای ساقه اصلی ولی در کشتهای تاخیری باعث عدم غلاف بندی در قسمتهای میانی گردید که خسارت ناشی از آن بیش از کشت بموقع بود.

تراکم بوته در واحد سطح، اجزاء عملکرد را بشدت تحت تاثیر قرار داده و در تراکم بهینه، برآیند این اجزاء باعث بروز حداکثر عملکرد خواهد شد. نتایج نشان داده است که بسته به نوع کشت (بهاره یا پاییزه)، بافت خاک، نحوه تهیه بستر، عمق کشت و قوه نامیه بذر میزان بذر مصرفی می تواند تغییر کند. در کشت کلزای دیم مناطق گرمسیر بسته به ارتفاع از سطح دریا میزان بذر مصرفی تعیین می گردد که شامل:

6 تا 7 کیلوگرم در هکتار در مناطق با ارتفاع کم، 7تا 8 کیلوگرم در هکتار در مناطق با ارتفاع متوسط و 8 تا 10 کیلوگرم در هکتار در مناطق دیم گرمسیر با ارتفاع بالا. در کشت بهاره گلرنگ 15 تا 20 کیلوگرم در هکتار و در کشت پاییزه 15 تا 25 کیلوگرم در هکتار. در زراعت آفتابگردان نیز تراکم بوته 45 تا 55 هزار بوته بهترین عملکرد را داشته و برای تامین این تراکم در کشتهای بهاره مناطق سرد و معتدل سرد و نیز کشتهای پاییزه مناطق گرمسیر 6 تا 9 کیلوگرم در هکتار و در کشت انتظاری مناطق سردسیر تا 15 کیلوگرم در هکتار توصیه می گردد. با توجه به محدویت رطوبت موجود در خاک تراکم زیاد بوته در واحد سطح باعث کاهش سهم رطوبتی بوته ها شده و کاهش شاخه زایی، و کاهش اجزاء عملکرد شامل تعداد دانه در غلاف، غوزه و یا طبق، تعداد غلاف یا غوزه در بوته و وزن دانه خواهد شد و در نهایت کاهش عملکرد را بدنبال خواهد داشت. تراکم کم نیز علاوه بر غلبه علفهای هرز باعث ایجاد مشکل در برداشت خواهد شد.

کنترل علفهای هرز در زراعتهای دیم بیش از کشتهای آبی اهمیت دارد زیرا این علفها مصرف کننده رطوبت خاک بوده و زراعت مورد نظر را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. وجود علف هرز گلرنگ وحشی در زراعت کلزا باعث ایجاد مشکل اساسی در زمان برداشت شده و حتی منجر به عدم برداشت محصول شده است. وجود علفهای هرز هم خانواده با دانه های روغنی می تواند مشکلات اساسی ایجاد نماید. علفهای هرز خردل وحشی و شلمی در مزارع کلزا تنها از طریق وجین دستی قابل حدف بوده و بعلت تشابه اندازه و وزن دانه آن با کلزا در بوجاری نیز قابل جدا سازی نیست. اختلاط بذر این علف هرز در مزارع تولید دانه، باعث کاهش کیفیت روغن و در مزارع تولید بذر، باعث ایجاد اختلاط و آلودگی شدید بذر خواهد شد. همچنین بذر علف هرز بی تی راخ در زراعت کلزا و بذر علف هرز گلرنگ وحشی در زراعت گلرنگ قابل جدا سازی از طریق بوجاری نیست. عوامل مهم در کنترل علفهای هرز شامل تهیه زمین، عمق کشت و تراکم بوته در واحد سطح است. استفاده از سموم علف کش نیز بسیار موثر است. استفاده از علفکش گالانت سوپر در کنترل علفهای هرز باریک برگ بسیار موثر است بخصوص اینکه دانه های روغنی در تناوب با گندم دیم قرار دارند و گندم ریزش کرده از سال قبل می تواند بعنوان علف هرز عمل کند. سم لونترل بخوبی می تواند علفهای هرز پهن برگ را در زراعت کلزا کنترل نماید اما هنوز سموم علف کش پهن برگ برای زراعت گلرنگ و آفتابگردان وارد کشور نشده است. از علفکش قبل از کاشت ترفلان نیز می توان در سه محصول روغنی دیم استفاده نمود به شرط آنکه رطوبت خاک در زمان استفاده مناسب باشد.

کنترل علفهای هرز می بایست بطور مداوم و در تمامی زراعتهایی که در تناوب هم قرار دارند صورت گیرد بطوریکه کنترل علفهای هرز پهن برگ در کلزا، گلرنگ و آفتابگردان می تواند تراکم این نوع علفهای هرز را در زراعت گندم

کاهش دهد و بالعکس.

تاثیر رقم بر افزایش عملکرد را به تنهایی حدود 30 درصد برآورد کرده اند اما مزیت مهم رقم اینست که بکارگیری آن توسط کشاورزان نیاز به تکنولوژی جدید و یا ادوات خاصی ندارد و به راحتی با رقم قبلی جایگزین می گردد. در مورد زراعت دیم کلزا بسته به منطقه ارقام دارای اختلافاتی هستند که بشرح ذیل است:

در مناطق گرمسیر مرتفع مانند پلدختر (لرستان) بررسی ها نشان دا د که از نظر زودرسی هیبرید Hyola401 ، RGS003 و Option500بترتیب با فاصله رسیدن حدود 6 روز از یکدیگر قرار داشتند. این امر یکی از دلایل عملکرد بالای این هیبرید نسبت به دو رقم دیگر بوده است. هیبرید Hyola401 با 5/852 کیلو گرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را دارا بود. در منطقه سرپل ذهاب (کرمانشاه) هیبرید Hyola401 و رقم RGS003 بترتیب با 1343 و 1293 کیلو گرم در هکتار بیشترین و رقم Option500 با 1037 کیلوگرم در هکتار عملکرد بالایی داشت. در منطقه خوزستان عملکرد هیبرید Hyola401 بعلت شاخه زایی بیشتر بطور مشهود بیش از رقم RGS003 بود. در سه دشت باشت، لیشتر و دهدشت در منطقه گچساران نیز هیبرید Hyola401 بترتیب با 1387، 1276 و 11239 کیلوگرم در هکتار در هر سه منطقه بیشترین عملکرد دانه را داشت. آزمایشات ایستگاه تحقیقات گچساران نشان داد که ارقام RGAS0324 و Option500 و هیبرید Hyola401 بترتیب با 1317، 1220و 1183 بیشترین عملکرد دانه را داشته و اختلاف معنی داری از نظر آماری نداشتند. بررسی ها نشان داده است که امکان جایگزینی یک رقم آزادگرده افشان با هیبرید Hyola401 در مناطق گرمسیر مرتفع وجود دارد ولی این امر در مناطق گرمسیر پست بسیار دشوار است.

در زراعت دیم گلرنگ بعلت عدم معرفی یک رقم سازگار با شرایط دیم تا کنون ارقام معرفی شده برای شرایط آبی در دیم نیز کشت می شده است. اما تلاشهای چند ساله منجر به شناسایی لاین در دست معرفی PI-537598 گردید که در تمامی آزمایشات داخل ایستگاههای تحقیقاتی و نیز مزارع زارعین نسبت به شاهدها برتر بوده است. این لاین در کشت پاییزه مناطق معتدل سرد و کشت بهاره مناطق سردسیر کشور قابل توصیه است.

وضعیت آفتابگردان دیم نیز همانند گلرنگ بوده و تا کنون رقم مناسب برای شرایط دیم معرفی نشده است. اما گزینش از درون ارقام آزاد گرده افشان از چندین سال قبل شروع و در سالهای آتی می توان به رقم یا ارقام مناسب دیم دست یافت.