پرورش و نگهداری گل شیپوری
نام علمی: جنس Zantedeschia
نام انگلیسی: Calla lily, Arum lily
خانواده: گل شیپوریان (Araceae)
گل شیپوری
گل های رنگارنگ شیپوری با برگ های کشیده لک دار، حس پویایی و شادی در بیننده می آفرینند. این گیاه علفی و گلدار در زادگاه خودش، جنوب آفریقا، گیاهی همیشه سبز است و در زمین های باتلاقی رشد می کند؛ و در نواحی سردتر، گیاهی خزان کننده است. بواسطه ساقه های زیرزمینی(ریزوم) خود به عنوان گیاهی چند ساله شناخته می شود.
گل شیپوری
برگ ها بسته به گونه یا واریته های مختلف بین ۴۵-۱۵ سانتیمتر طول دارند و در بسیاری از آن ها لکه های سفید رنگی بر روی پهنه برگ مشاهده می شود. البته برگ ها در ابتدای رویش، سبز رنگ هستند و بعد از مدتی لکه های یاد شده، بر روی آنان تشکیل می شوند.
آنچه که ما به عنوان گل در این گیاه می شناسیم در واقع برگواره (Spathe) نام دارد. گل آذین (مجموعه گل های نر و ماده) اصلی گیاه در میان برگواره قرار دارد و اغلب زرد رنگ (گاهی نارنجی رنگ) است.
چندین گونه مهم گل شیپوری عبارتند از:
Z.aethiopica متداول ترین گل شیپوری است با رنگ های بیشتر سفید رنگ که به راحتی به یک متر ارتفاع می رسد. طول برگ ها به ۴۵ سانتیمتر می رسد و در اواخر زمستان و طی بهار بیشترین میزان گلدهی روی می دهد.
Z.elliottiana با نام Golden Arum lily شناخته می شود که برگواره هایی زرد رنگ دارد و در طی تابستان گل می دهد.
Z.rehmanniiهم در تابستان گل می دهد و رنگ گل ها صورتی رنگ مایل به ارغوانی است. حدود ۴۰ سانتیمتر ارتفاع و ۳۰ سانتیمتر عرض دارد. به سرما بسیار مقاوم است و تا منفی ۲۵ درجه را تحمل می کند.
گل شیپوری
به غیر از گونه های طبیعی این گیاه، امروزه گونه های دورگه بسیاری تولید شده اند که به دورگه های رنگی معروف هستند، و امروزه گل شیپوری بواسطه همین دورگه ها و نه بواسطه گونه های طبیعی اش به عنوان گیاه زینتی شناخته میشود.
این گیاهان از نظر طیف رنگی بسیار متنوع هستند و مناسب کاشت در باغ و گلدان اند. حتی می توان از آن ها به عنوان گیاه آپارتمانی استفاده کرد. در این صورت هر چند گل نمی دهد ولی به عنوان گیاهی که برگ های زیبایی دارد، استفاده می شود. این گل ها (برگواره ها) با تنوع رنگ ها و اندازه ها در گونه های مختلف و دوام گل شاخه بریده در آراستن دسته گل ها و تزیین لباس جشن ها نیز کاربرد بسیاری دارند. فصل گلدهی اکثر این دورگه ها، تابستان است. ارتفاع آن ها در حدود ۶۰ سانتیمتر است و نسبت به گونه های طبیعی کوچک تر و ظریف تر هستند.
گل شیپوری
نیازمندی های محیطی
خاک:
این گیاه خاک کمی اسیدی را دوست دارد و به زهکشی مناسب نیاز دارد و همچنین خاک این گیاه باید به گونه ای انتخاب شود که رطوبت را در خود نگه دارد و سریع خشک نشود. بنابراین برای خاک مناسب از دو قسمت پیت موس+دو قسمت خاک باغچه + یک قسمت شن یا پرلایت می توان استفاده کرد.
در کاشت این گیاه در خاک باید توجه داشت که در صورتی که عمق کاشت ریزوم ها کم باشد به ریزوم ها در صورت گرما استرس وارد می شود و همچنین کاشت عمیق باعث کاهش گلدهی می شود. در کاشت این گیاه در گلدان نیز باید توجه کرد که عمق گلدان حداقل ۳۰ سانتیمتر باشد.
گل شیپوری
آبیاری:
پس از کاشت گیاه کمی آب دهید. صبر کنید تا اولین جوانه زنی برگ ها را ببینید. پس از آن کمی بیشتر آب دهید. به همین صورت با افزایش برگ ها آبیاری را بیشتر کنید. در فصل سرما آبیاری را در حدی کاهش دهید که خاک، کمی رطوبت داشته باشد. به یاد داشته باشید محیط سرد و مرطوب از جمله دلایل اصلی پوسیدگی ریشه و ریزوم این گیاه است.
توجه داشته باشید که در صورت تابش طولانی نور آفتاب به گیاه، با آبیاری بیشتر، رطوبت خاک را حفظ کنید. در غیر این صورت به گیاه آسیب وارد خواهد شد.
گل شیپوری
نور:
برای گلدهی به مکانی روشن با حداقل ۶ ساعت نور مستقیم آفتاب نیاز دارد. در مناطق گرم بهتر است در طی فصل تابستان از آفتاب بعد از ظهر حفاظت شود. در صورت نگه داری این گیاه در آپارتمان، آن را در محلی روشن قرار دهید.
دما:
با کاهش دما به زیر ۱۲ درجه، برگسار این گیاه شروع به از بین رفتن می کند. در این مناطق گیاه نمی تواند همیشه سبز بماند. ریزوم های این گیاه به راحتی تا دمای منفی ۱۰ درجه سالم می مانند و لازم نیست که آن را برای زمستان گذرانی از خاک در آورد.
این گیاه نسبت به دماهای بیش از ۲۸ درجه حساس است و رشد آن متوقف می شود. در این زمان با استفاده از مالچ و آبیاری مانع از وارد شدن استرس گرمایی به ریزوم ها شوید. محیط گرم از جمله دلایل عدم گلدهی این گیاه است.
گل شیپوری
تکثیر:
اصلی ترین روش تکثیر این گیاه، تقسیم ریزوم گیاه است. زیرا به مرور زمان گیاهچه های کوچکی که در واقع پاجوش هستند در کنار گیاه مادری و از ساقه زیرزمینی شکل می گیرند موجب ازدحام بوته اصلی می شوند. در زمان استراحت گیاه و یا اگر گیاه همیشه سبز است در اوایل بهار ریزوم ها بیرون آورده می شود و بعد از تمیز کردن خاک اطراف ریزوم و ریشه ها نسبت به تقسیم آنان و کاشت هر قسمت در گلدانی جداگانه اقدام کرد. بر روی هر قطعه از ریزوم باید حداقل یک عدد جوانه وجود داشته باشد.
بیاد داشته باشید که ازدحام گیاه مادری یکی از دلایل عدم گلدهی گیاه نیز می تواند باشد.
مقـدمـه :
استفاده از سموم و کودهای شیمیایی در مزارع علیرغم بازدهی اولیه خوبی که از خود نشان میدهد اما عملاً در درازمدت اثرات سویی برجا میگذارد. همچنین بهدلیل علاقه زارعین به مصرفکودهای شیمیایی، استعمال کودهای آلی که جهت بهبود خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک الزامی میباشد، در اکثر موارد به بوته فراموشی سپرده شدهاست که این امر سبب تراکم و فشردگی خاکهای زراعی گشته و نفوذپذیری آنها را کاهش میدهد. تداوم این روند و افزایش مصرف بیرویه کودهای شیمیایی تخریب هرچه بیشتر ساختمان خاک، کاهش شدید در مقدار مواد آلی ـ بهدلیل نسبت C/N پایین ـ و نهایتا افزایش وزن مخصوص خاکهای زراعی را سببشدهاست. همزمان با تداوم این روند غلط، یعنی کاهش مصرف کودهای آلی و افزایش مقدار کودهای شیمیایی در واحد سطح، مشکل بعدی که خواهناخواه مطرح میگردد عدم رعایت تناسب عناصر غذایی در خاک و در نتیجه اثرات سوء آن در گیاهان زراعی است (ملکوتی 1374).
با پیشرفت فنّاوری کشاورزی، کشورهای پیشرفته توانستهاند با بکارگیری روشهای طبیعی ضمن جلوگیری از تخریب زمینهای کشاورزی با اصلاح و تقویت آنها، بازدهی و سودآوری زمینها را نیز افزایش دهند. یکی از روشهای معمول که چند دهه است در دنیا متداول گردیده و سالیان قبلکارهای اساسی و پایهای آن در سایر کشورهای جهان بنیان گذاشته شدهاست، استفاده از کرمهایخاکی بهصورت مستقیم و غیرمستقیم میباشد. این جانوران با انجام تغییر و تبدیلات فیزیکی و مکانیکی مفید بر روی خاک (مستقیم) و همچنین با افزودن بیوهوموس حاصل از فعالیتهای حیاتی کرمهای خاکی به زمینهای زراعی (غیرمستقیم) حاصلخیزی خاکها را چندین برابر نموده و اصلاح آن را در کوتاهترین زمان ممکن میسر میسازند (Zicsi 1975).
خلاصه حاضر نتیجه مطالعات و بررسیهای بهعمل آمده توسط جمعی از محققان زیستشناسی و کشاورزی کشور بوده و سعی براین است که فواید استفاده از کرمهای خاکی در رسیدن به یککشاورزی پایدار بیان گردد.
اثرات کرمهای خاکی بر روی خاکهای کشاورزی
1ـ اثرات بیولوژیک:
اصلاح خاکهای کشاورزی توسط کرمهای خاکی به دو صورت انجام میگیرد: یا از طریق افزودن کرم بطور مستقیم به خاک و یا با افزودن مدفوعات آنها که همان بیوهوموس است. هوموس کرمهای خاکی را کرمیکمپوست (1) مینامند و آن عبارت است از فضولات کرمهایی که از زباله شهری، کودگاوی، لجن فاضلاب خانگی و یا هر ماده آلی دیگر تغذیه کردهباشند.
یکی از اعمال مهم کرمهای خاکی در این است که بطور غریزی باکتریهای غیرهوازی و قارچها را که حضور آنها نامطلوب میباشند، میخورند و مانع از تکثیر آنها در محیط میگردند همچنین از بذر علفهای هرز نیز تغذیه مینمایند. آنها مواد آلی را به ذرات خیلی ریز خرد کرده و فعالیتهای میکروبهای مفید را به سبب افزایش سطح کود، بالا میبرند. اطراف این مواد بههنگام دفع از بدن کرم، غشایی پوشیده میشود که به معدنی شدن و آزادسازی تدریجی موادغذایی کرمیکمپوست حاصل کمک میکند(فرمحمدی 1374).
دانشمندان کشف کردهاندکه باکتریهایی که توسط کرمهای خاکی پرورش مییابند از دسته ازتوباکترها بوده و قادرند ازت را تثبیت و فسفر را قابلدسترس سازند. همچنین قادرند انواع ویتامینها و هورمونهای گیاهی را تولید نمایند که بههمراه فضولات آنها دفع میگردد. کرمیکمپوست از نظر کیفیت معادل بهترین هوموس خاک است که بهوسیله عوامل طبیعی تولید میشود. کیفیت کرمیکمپوست به نوع غذا یا زبالهای که کرمها تغذیه کردهاند، بستگی تام دارد، کرمیکمپوستها گرچه اندک تفاوتی جزئی باهم دارند اما در تجزیه همگی آنها مقادیر زیادی کلسیم، پتاسیم، سدیم و اسیدفسفریک محلول دیده میشود. بیشتر ازت موجود در کرمیکمپوست به شکل آلی مانند اوره، اسیداوریک و اسیدهومیک بوده و باقیمانده آن بهصورت آمونیم و نیترات است. اینکود حاوی مقادیر زیادی هورمونهای گیاهی میباشد. کرمیکمپوست در خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک خاک تأثیر بهسزایی دارد، زیرا دارای عناصر غذایی بسیارغنی بوده (مانند ازت) که آنها را بهتدریج در اختیار گیاه قرار میدهد این نکته از نظر حاصلخیزی خاک بسیار پراهمیت است. همچنین چندین برابر وزن خود، آب در درون ذراتش ذخیره کرده و نهایتا دانهبندی و قدرت نگهداری موادغذایی موردنیاز گیاهان را فراهم مینماید(Edward 1983).
2ـ اثرات مکانیکی و فیزیکی:
این اثرات بسیار زیاد و مشهود میباشد که در اینجا ما عمدهترین آنها را بهشرح ذیل بیان مینمائیم:
2ـ1 ـ اختلاط ذرات خاک:
گونههای حفار کرمخاکی در فرآیند اختلاط نقش اصلی را بهعهده دارند و این کار را در دو مرحله انجام میدهند. در مرحله اول با بلع مخلوطی از ذرات آلی و معدنی باعث تشکیل و ازدیادکمپلکسهای آلی ـ معدنی خاک میگردند. بدین ترتیب که بخش عمده آن از طریق مواد سیمانی آلی و غیرآلی ایجاد میشود و ممکن است از طریق پلهای الکترواستاتیک بین ذرات با بارمنفی و کاتیونهایی نظیر کلسیم نیز بهوجود آید. بعلاوه تشکیل این کمپلکسها میدانی از یونهای فلزی را بهوجود میآورد که در خاک نگهداری شده و درنتیجه عوامل طبیعی و یا آبیاری شسته نمیشوند.
در مرحله دوم، کرمهای خاکی حفار از یکطرف ذرات ریزآلی ـ معدنی را از بخشهای عمیقتر پروفیل خاک به سطح آن منتقل نموده و از طرف دیگر قطعاتی از مواد آلی را از سطح خاک به داخلحفرات خود میکشند و بااین عمل دوجانبه بر روی مواد آلی و معدنی از تجمع لایه هوموس مولتجزیهشده در سطح جلوگیری کرده و آن را در قسمتهای پایین پروفیل خاک توسعه میدهند (کریمیدردشتی 1364).
کرمهای خاکی در حین حمل ذرات و دانههای خاک از یک بخش پروفیل به بخش دیگر آن موادغذایی کم محلول را نیز انتقال داده و پس از تغییر شکل بهگونهای که قابل استفاده گیاهان باشد در اختیار آنها قرار میدهند.
2ـ 2 ـ تشکیل خاک دانه و ازدیاد پایداری خاک:
به گفته محققان که فضولات کرمهای خاکی دارای خاک دانههایی مقاومتر از خاک محیط آنها هستند. مقاومت خاکدانهها، بسته به گونه و نوع محیطزیست و تغذیه کرمهای خاکی متفاوت است(گیلد 1955)(1). نظریه ساخت خاکدانهها بدین شرح است که ذرات معدنی درحین عبور از روده کرمخاکی توسط سیمانی از ترشحات مواد آلی به یکدیگر متصل میگردند. (باختین و پولسکی1950)(2)(3)
فرضیه دیگر آن است که تشکیل خاکدانه میتواند ناشی از بوجود آمدن هومات کلسیم باشدکه در نتیجه ترکیبات ترشحی غدد آهک دوست و مواد آلی تجزیهشده در روده کرمهای خاکی بوجود میآید. سلولهای اپیدرم بدن کرم خاکی در محل تماس بدن با خاک دالانهای حفرشده موکوپروتئینی بهشکل غشایی نازک ترشح میکنند که موجب پایداری ذرات خاک میگردد.
2 ـ 3 ـ حفاری و بالا آمدن خاک تحتالارض:
یکی از اعمال مهم کرمهای خاکی در خاک حفر دالانها و کانالهای افقی و عمودی است که نحوهپراکندگی و عمق آنها برحسب گونههای کرمخاکی متفاوت میباشد، شبکه راههایی که بهوسیله این موجودات بهوجود میآید از طرفی شامل دالانهایی است که بلافاصله زیرسطح خاک ایجاد شده و بهوسیله راههای خروجی متعدد به سطح خاک مربوط میشوند و از طرف دیگر شامل دالانهاییعمیق، ساده و کم و بیش عمودی میباشد. بعضی از گونههای کرم خاکی مانند آلوبوفوراکالیگنوزا (4) (مایلند که در قسمت سطحی خاک بوده و تا حدود 33 سانتیمتری پایین رفته در حالیکه گونههای دیگری از سردههای نوکتورناوترستریس (5) تا عمق 1/5 ـ 2 متری نیز میتوانند در خاک نفوذ کنند.
2ـ 4 ـ باروری و حاصلخیزی خاک:
کرمهای خاکی درنتیجه فعالیت خود باعث تحرک یونها در سطح و عمق پروفیل خاک میگردند و بهعبارت دیگر هدایتالکتریکی خاک را با این عمل افزایش میدهند. در این مرحله آنها با ترشح مواد شیمیایی میتوانند برخی از عناصر غذایی پایه موجود در خاک را از حالت تثبیت خارجنموده و به شکل قابل جذب گیاه تبدیل نمایند. این فرآیند توسط کرمهای خاکی به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم انجام میگیرد. مثال تأثیر مستقیم آنها، معدنیشدن ازت است این عنصر که معمولا به شکل کمپلکسهای آلی غیرقابل استفاده برای گیاه و��ود دارد، پساز عبور از لوله گوارش کرمهایخاکی ابتداء به آمونیاک و سپس به نیتریت و نیترات تبدیل میگردد. مثال تأثیر غیرمستقیم کرمهایخاکی در ازدیاد حاصلخیزی خاک، افزایش فعالیت میکروارگانیسمها و جانوران خاکزی و در نتیجه تولید مواد محرک رشد نظیر ویتامینها بهویژه ویتامین B12 است.
3ـ تأثیرات شیمیایی بر خاک:
3ـ 1 ـتجزیه بیولوژیک و تهیه عناصر لازم:
کرمهای خاکی تأثیرات قابلتوجهی در تجزیه مواد زائد و باقیماندههای گیاهی دارند.(Chulze 1986). نسبت کربن به ازت C/N در مواد حیاتی که بهخاک اضافه میشوند خیلی مهم است زیرا گیاهان نمیتوانند نیتروژن معدنی را جذب کنند مگراینکه این نسبت 1 به 12 یا کمتر باشد.کرمهایخاکی از مواد زائد و لاشبرگها بهتدریج استفاده کرده و نسبت C/N مواد را طی متابولیسمخود کاهش میدهند که این امر اساسا بهوسیله سوختن کربن درطی تنفس بدست میآید. از طرفیچون فضولات کرمهایخاکی شامل تولیدات متابولیسمی است بخشی از ازت موجود در آن بهشکل املاح آمونیوم یا اوره و احتمالا اسیداوریک میباشد که درصورت وجود تهویه مناسب در محیطزیست کرمها این مواد بهسهولت تبدیل به نیترات میشوند. بنابراین ازت معدنی در مواد دفعی، بیشتر از ازت معدنی در مواد بلعی میباشد. معمولا مواد دفعشده و یا برگردانده شده از دهان کرم نسبت به خاک اولیه دارای املاح محلول کلسیم کل، پتاسیم، منیزیم و کلسیم قابل تبدیل و فسفر قابل جذب بیشتری هستد. اکثر کسانی که روی تغذیه معدنی قابل دسترس گیاه آزمایش میکنند گزارش دادهاند که خاکهای شامل کرمخاکی بهطورکلی دارای ظرفیت تبادل یونی بالاتری هستند.
وجود کرمها در افزایش مقدار ازت خاک بسیار مؤثر است. این جانوران مقدار زیادی مواد ازته ترشح میکنند که تقریبا نیمی از آن بهصورت مواد لزج موکوپروتئینی است (قبلا گفته شد) و نیمیدیگر به حالت مایعی است که دارای آمونیاک اوره و احتمالا اسیداوریک میباشد و از منافذ نفریدی ترشح میگردد. تمام این مواد ازتدار یا محلول بوده و یا بهسرعت بهوسیله میکروفلورخاک به شکل محلول تبدیل میشوند. بعلاوه چون حدود 54 تا 72 درصد وزن خشک بدناین کرمها را پروتئین تشکیل میدهد مقدار قابل توجهی ازت درضمن تجزیه اجساد آنها بهخاکاضافه میشود محاسبهشده که جسد هر کرم مرده میتواند بهاندازه 10 میلیگرم نیترات تولید کند، بدین ترتیب جمعیتی ترکیب یافته از 3/4 3 میلیون کرم خاکی در هرهکتار میتواند رقمی معادل 217کیلوگرم نیترات در هر هکتار بهوجود آورد و اگر متوسط سن هر کرم را تقریبا یکسال فرض نمائیم امکان افزایش نیترات سالیانه از جمعیت کرمهای خاکی وجود دارد.
3ـ 2 ـ اثرات:PH
تأثیر دیگر کرمها در خواص شیمیایی خاک، تغییر در PH آن است، گزارشاتی که تاکنون بدست آمده حاکی از آنست که کرمهای خاکی در یک دامنه وسیعی از PH خاک زندگی میکنند ولی معمولا در خاکهای سنگین و دارای زهکش نامناسب کمتر وجود دارند و درصورتی که مقدار کلسیم قابل جذب آنها در خاک زیاد باشد مقداری از کلسیم را بهوسیله غدد مخصوص و بهکمک Co2 محیط به صورت کربنات کلسیم درآورده و به این ترتیب سبب حذف مقداری از گازکربنیک موجود در اتمسفر خاک میگردند. معمولا PH موادی که از دستگاهگوارش کرم میگذرند بهحدود خنثی نزدیک میشود. این موضوع ممکن است در نتیجه ترشحات آهکی بعضی از غدد داخلی و یا مجموعه ترشحات رودهای کرم، و یا بهدلیل تولید مقادیر زیاد مواد قلیایی ناشی از آمونیاک موجود در محیط معده آنها باشد. کرمهای خاکی PH در حدود 7 را برای زندگی کردن ترجیح میدهند و بههمین دلیل فعالیت و تعداد آنها در خاکهای خنثی و قلیایی بیشاز خاکهای اسیدی است. محدودبودن کرمهایخاکی در خاکهای اسیدی را اغلب دراثر کمبود یون کلسیم دراین قبیل خاکها دانستهاند. همچنین ثابتشدهاست که کرمهای خاکی بهیون+H بسیارحساس هستند و به همین دلیل PH خاک یک عامل مهم انتشار آنهاست و بر روی جمعیت کرمهای خاکی و هم بر روی تعداد افراد و هم در تعداد انواعگونهها اثر میگذارد و این اثرات میتوانند ازطریق مقایسه نتایج بدستآمده از نمونهبرداری ازجاهای مختلف با خاکهای شناخته شده اثبات گردد. بطورکلی میتوان گفت که گونههای کمتری درخاکهای اسیدی با PH زیر 5 نسبت به خاکهای قلیایی و خنثی زندگی میکنند.
3ـ 3 ـ اثرات حشرهکشها و آفتکشها:
کرمهای خاکی نسبت به آفتکشها حساس نیستند و میتوانند در خاکهایی که شامل مقادیرزیادی از آفتکشهای مهم هستند زندگی کنند و با عبوردادن خاکهای آلوده از میان روده خود اینمواد را بهتدریج به درون بافتهای بدن خود جذب کنند. این موضوع از لحاظ اکولوژی و زنجیره غذایی مهم است زیرا کرمهای خاکی بهوسیله بعضی از انواع پرندهها، دوزیستان و پستانداران خورده میشوند و درنهایت غلظت این مواد در بدن مصرفکنندگان نهایی بیشتر از همه تجمع مییابد. گزارشات حاکی از آنست که مقادیر باقیمانده حشرهکشها ازقبیل Organochlorin و یاDDT در انواع گوناگون کرمهای خاکی به یک میزان غلظتشان در بافتهای بدن آنها بالا نمیرود. بیشترین غلظت در گونه A.Chlorotica یافت شده که یک نوع کرم خاکی کوچک بوده و در سطح خاک زندگی میکند این مواد در گونههای با جثه بزرگتر مانند A.Longa و L.Terrestris کمتر مشاهده میشود و احتمالا این مقادیر بیشتر با عادات و محل زندگی کرمهایخاکی ارتباط مستقیم پیدا میکند. علاوه بر این بعضی از آفتکشها و حشرهکشها مانند O.Chlorin و O.Phosphorusمیتوانند در بدن کرم خاکی تجزیه شده و به سایر مواد شیمیایی تبدیل شوند. (Cooke 1982)
با توجه به این مطالب میتوان عنوان نمود کهگونه های کرمهایخاکی موجود در یک خاک را میتوان بعنوان معرف نمونه و خصوصیات آن مورد استفاده قرار داد(گیلارف 1965)(6) شاخص( (Indicator مناسبی برای خاکهای کشاورزی میباشند زیرا با آنالیز بدن آنها میتوان به میزانآلودگی شیمیایی و یا سموم موجود در خاک دست یافت.
بحـث و نتیجـهگیـری:
فعالیتهای کرمهای خاکی این اطمینان را بهوجود میآورد که ذخایر هوموس و مواد غذایی خاک همواره بطور مناسب بازسازی خواهد شد. همچنین کرمهای خاکی به صورت مؤثری جهت افزایش حاصلخیزی در خاکهای با کیفیت کم و اراضی کم بازده میتوانند مورد استفاده قرار گیرند که این مسئله در کشور ما یک نیاز اساسی است. امروزه ارزش اقتصادی و کاربردهای فراوان کرمهای خاکی علاوه بر اصلاح خاک، در تغذیه ماهیها، پرورش طیور و در تولید کمپوست با تبدیل ضایعات محصولات کشاورزی، مواد آلی زائد، زبالهها و ... موردتوجه قرار گرفتهاست (فرمحمدی 1374).با توجه به اهمیت کرمهای خاکی و توانائیهای این جانور و همچنین نیاز کشاورزی و صنایع وابسته به آن در کشور ما با پرورش این جانوران مفید میتوان بطورخلاصه نتایج زیر دست یافت:
الفـ اصلاح خاکهای کشاورزی، عمل کرمهای خاکی در خاک و اثرات فیزیکی، مکانیکی، شیمیایی و بیولوژیک که به تفصیل آورده شد و همچنین افزودن بیوهوموس تولید شده به خاکهای کشاورزی باعث افزایش میزان نگهداری آب در خاک، افزایش هوادهی خاک، تقویت خاک از نظر عناصر کمیاب و عوامل محدود کننده، از بین بردن میکروارگانیسمهای مضر (بیماریزا برای انسان) و در مقابل تقویت باکتریهای مفید (مانند ازتوباکتریها) میباشد کـه نتیجه بارز این امر جلوگیری از شستشوی خاک سطحی و فرسایش خاک توسط باد میباشد.
بـ باروری و حاصلخیزی خاک:کرمهای خاکی در نتیجه فعالیت خود باعث تسریع تحرک یونها در سطح و عمق پروفیل خاک میگردند، بدین معنی که آنها با ترشح مواد شیمیایی میتوانند برخی از عناصر غذایی پایه موجود در خاک را از حالت تثبیت خارج نموده و به شکل قابل جذب گیاه تبدیل کنند. این فرآیند نیز به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم انجام میگیرد مثال تأثیر مستقیم آنها معدنی شدن ازت است. این عنصر که معمولا به شکل کمپلکسهای آلی غیرقابل استفاده گیاه در خاک وجود دارد پس از عبور از لوله گوارش کرمهای خاکی ابتداء به آمونیاک و سپس به نیتریت و نیترات تبدیل میگردد. تأثیر مستقیم کرمهای خاکی در ازدیاد حاصلخیزی خاک، افزایش فعالیت میکروارگانیسمها و جانوران خاکزی و درنتیجه تولید مواد محرک رشد نظیر ویتامینها به ویژه ویتامین B12 است.
جـ افزایش عملکرد محصولات کشاورزی بخصوص در کشتهای متراکم (1) در بررسیهای به عمل آمده در این زمینه بسته به نوع کشت، افزایشی بین 25 تا 200 درصد مشاهده گردیده که این امر از نظر اقتصادی بسیار مهم بوده و برای بهبود وضعیت اقتصادی کشاورزی ارزشمند میباشد.
دـ کاهش مصرف کودهای کشاورزی: کاهش واردات این مواد از خارج کشور که به عبارت دیگر باعث جلوگیری از خروج ارز میشود. این امر همچنین باعث میگردد که میزان ورود مواد شیمیایی و سمی به درون خاک و همچنین جذب قسمتی از این موادسمی توسط گیاه به مقدار قابل توجهی کاهش یابد.
هــ حفاظت محیط زیست با جلوگیری از آلودگی خاک، آب و تولیدات کشاورزی، مواد شیمیایی که به عنوان کود در زمینهای کشاورزی به کار میرود به دلیل داشتن ترکیبات خاص، عمدتاً دارای نیمه عمر بیولوژیک بالا بوده و درخاک سریع تجزیه نمیشوند و این امر باعث جذب آنها از طریق ریشه توسط گیاهان زراعی شده و در نقاط مختلف بافتهای گیاهی مانند برگ، ساقه و میوه انباشته میگردد و با مصرف آن توسط مصرفکنندگان ثانویه، یک بزرگنمایی بیولوژیک از موادسمی در بدن مصرفکنندگاننهائی خواهیم داشت (باید توجه داشت که قسمت اعظمی از کودهای شیمیایی در هنگام آبیاری سنتی، شسته شده و وارد آب رودخانهها، تالابها و... میشوند و بدینترتیب باعث آلودگی آنها گردند).
وـ برخی از محققین براین عقیدهاند که گونههای کرم خاکی موجود در یک خاک را میتوان به عنوان معرف تیپ و خصوصیات آن خاک مورد استفاده قرار داد (Edward 1977).
منـابـع:
1ـ حقپرست تنها، محمدرضا، 1355 ، بیولوژی خاک، انتشارات دانشگاه تهران، ص 117ـ112.
2ـ فرمحمدی، سیفا...، 1368 ، بررسی و تحقیق در جایگزینی کرمخاکی جهت پروتئین غذای طیور،جهاددانشگاهی واحد شهیدبهشتی، ص 88.
3ـ فرمحمدی، سیفا...، 1374 ، جزوه درسی دوره آموزش کارگاهی کرم خاکی، مرکز تحقیقاتکشاورزی گرگان و گنبد، ص 82.
4 ـ کریمی دردشتی، زینب، 1364 ، نقش کرم خاکی، کود دامی و آهک در اصلاح خواص فیزیکی و برخی از خواص شیمیایی خاک در بخشی از مناطق جنگل تراشی شده استان گیلان، پایاننامه کارشناسیارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، ص171.
5 ـ ملکوتی، دکتر محمدجعفر، 1374 ، بررسی وضعیت تعادل عناصر غذایی در خاکهای ایران و جلوگیری از مصرف بیرویه کودهای شیمیایی، ماهنامه آب، خاک، ماشین، سال دوم، شماره 10، مهرماه، ص12-17.
احتمالا شما هم جزو دوستداران گل نرگس و بوی مطبوع آن هستید . کاشت این گل زیبا بسیار آسان است .
وسایل مورد نیاز : تعدادی گلدان – یکی دو بسته خاک برگ – تعدادی پیاز گل نرگس – چند برگ روزنامه باطله
روش کار :
اگر گلدان شما سفالی است کافی است در ته گلدان که برای زهکشی سوراخی قرار
دارد سنگ قرار داده تا از زهکشی بیش از حد و همچنین ریزش خاک ها به بیرون
جلوگیری شود . اگر گلدان شما پلاستیکی می باشد فقط
چند لایه روزنامه باطله را در کف گلدان قرار دهید ، با این کار یک زهکش
مناسب برای گلدان های خود ساخته اید . سپس خاک معمولی باغچه را با خاک برگ
به نسبت 2 به 1 با هم مخلوط کرده و تا 3/2 گلدان را پر می کنید سپس یک پیاز
را روی خاک گلدان قرار می دهید ( اگر پیاز های شما کوچک است دو پیاز کنار هم قرار دهید )
مراقب باشید پیاز ها را سر و ته قرار ندهید ، سپس بر روی پیاز ها خاک می
ریزید . بایستی سر پیاز 1 سانتیمتر زیر خاک قرار گیرد و حدود 2 الی 3
سانتیمتر هم از گلدان برای آبیاری ( آبخور )
خالی باشد . خاک اطراف پیاز را با کف دست محکم کنید و با احتیاط آبیاری
نمایید . مراقب باشید نباید خاک از روی پیازها کنار برود . کار شما تمام
شده است و کافی است گلدان را در یک جای مطمئن قرار دهید ( گربه آن را نشکند ) و هفته ای یکبار آن را آبیاری نمایید و منتظر گل دادن آن باشید .
اگر
شما می خواهید گل نرگس را در باغچه بکارید فقط کافی است کمی خاک را زیر و
رو کنید ، اگر کود ندارد به آن کود بدهید و مانند قبل پیاز ها را کاشته و
روی آن خاک می ریزید ( حداقل 1 سانتیمتر روی پیازها خاک باشد ) و سپس
آبیاری می کنید . مراقب باشید در باغچه به دلیل وجود باران در طول زمستان
بایستی زمان آبیاری را کاهش داد و هر زمان که خاک خشک بود آن را آبیاری
نمود .
نکته : آبیاری زیاد چه در گلدان و چه در باغچه سبب پوسیده شدن پیاز گل نرگس می گردد .
منبع:باغبانی علمی
زمانی
را که پشت چراغ قرمز می گذرانیم، معمولا با گل فروش هایی رو به رو می شویم
که این روزها دستانشان پر از گل های زرد نرگس است. گلی خوشبو که در فصل
زمستان طرفداران زیادی دارد. نگهداری و پرورش این گل، برای کسانی که مبتدی
در امر پرورش گل و نگهداری از گل هستند، بسیار مناسب است.
گل
نرگس انواع مختلفی دارد. 65 گونه و هزاران نرگس دو رگه دارد. در ایران،
شهرستان بهبهان بهترین گل نرگس خودرو را دارد. شیراز نیز به نرگس هایش
معروف است. به طور کلی استان فارس، بوشهر مناطقی هستند که در آن ها این گل
به صورت خودرو می روید.
این گل در رنگ های زرد، سفید و نارنجی دیده می شود. طیف رنگ این گل معمول زرد و نارنجی است.
گل
نرگس زرد، در شرق اسپانیاو پرتغال و شمال انگلستان نیز مشاهده می شود. این
گل، بومی این نواحی محسوب شده به طوری که در کشور ولز، این گل، گل ملی
آنان است.
گل نرگس معمولا در روز های پایانی سال و اوایل بهار گل می دهد. اما اگر این گل را در پاییز کشت کنید در بهار گل خواهد داد.
گل نرگس، گیاهی دائمی و پیازدار است. این پیاز ها تا سال های سال می توانند گل بدهند و هر سال از سال قبل درشت تر باشند.
این
گل در مقابل سرما مقاوم است. اما برای ادامه حیات به آب نیازمند است. گل
نرگسی که در خیابان ها فروخته می شود، معمولا بدون آب خواهند مرد. پس به آب
محتاجند.
از لحاظ سرما و محیط، به علت این همه استقامت و پایداری، می توانید این گلدان را در هوای آزاد نیز نگهداری کنید.
برای
کاشت گل نرگس زرد، پیاز هایش را در خاک می کارند. خاکی سبک انتخاب کنید،
پیاز ها را نزدیک به سطح خاک بکارید. چند روزی پس از کاشتن، گلدانش را در
محلی تاریک قرار دهید. هوای آن محیط را در ابتدا سرد کنید و کم کم معتدل و
کمی گرم بکنید. در این صورت پیاز گیاه، ریشه و در نهایت گل خواهد داد.
در
بعضی از گونه های این گل، می توانید گل را در آب نیز بکارید و از آن
نگهداری کنید. اما ساده ترین نوع نگهداری از این گل، روشی است که گفته شد.
پرورش گلهای زینتی در آب
اگر زمین و فضای لازم را برای کاشت گیاهان مورد علاقه خود در اختیار ندارید ، میتوانید تعداد زیادی از گیاهان را در آب پرورش بدهید.پرورش گیاه درآب این حُسن را دارد که خود شاهد رشد و نمو گیاه از پشت شیشه آب هستید.
یک گیاه که در گلدان و خاک است فقط یک گلدان معمولی است . ولی وقتی در آب میروید ، شبیه یک گلدان با شاخه های گل بُریده میباشد . با این تفاوت که هم عمر گیاه در آب طولانی است و هم ریشه های گیاه دیده میشوند . حتی میتوان در یک شیشه نسبتا بزرگ چند گیاه متفاوت را قرار داد.عمل آوردن گیاه در آب بنظر مشکل میرسد ولی اینطور نیست.
گیاهان مختلفی وجود دارند که میتوانند در آب معمولی و خالص و یا آبی که محتوی مواد غذائی است رشد و نمو نمایند.پرورش گیاه در محلول مواد غذائی که " هیدروپونیک " نامیده میشود یک سیستم پیچیده تری است که ما از آن در اینجا صحبت نمی کنیم و فقط راجع به پرورش گیاه زینتی در آب " یا باغبانی بدون خاک " صحبت می کنیم که ساده ترین روش پرورش گیاهان زینتی و آپارتمانی میباشد.
ممکن است این سئوال پیش بیآید که چطور گیاهان میتوانند در آب رشد کنند ، درحالیکه همیشه متخصصین و اهل فن ، ما را از زیاد آب دادن گیاه برحذر داشته اند.البته این سئوال پیش خواهد آمد که چطور گیاهی بعلت زیاد آب دادن از بین میرود و اکنون گفته میشود که گیاهان میتوانند در آب پرورش یابند ؟!..
دلیل این گفته متناقض نقش اکسیژن است. زیرا هوای موجود در خلل و فرج خاک در اطراف ریشه است که محیط را برای رشد باکتریهای موجود در خاک فراهم میکند و در صورت عدم وجود اکسیژن در اثر آب زیادی ایجاد خفگی در گیاه میشود . زمانیکه اکسیژن در خاک وجود داشته باشد برای گیاه محیط مساعدی وجود دارد . در صورتیکه در کشت آبی اکسیژن در اطراف ریشه ها بحد وفور وجود داشته و محیط برای رشد باکتریها مساعد نیست.
وقتی یک گیاه در آب خالص رشد نمی کند ، باین معنی است که کلیه مواد غذائی مورد نیاز بعلت محروم شدن از خاک در دسترس گیاه قرار نمی گیرد . بنابراین در کشت آبی بایستی محلولهای غذائی به آن اضافه شود.
مواد غذائی اصلی و ضروری گیاه عبارتند از :
ازت ، فسفر ، پتاس و مقداری از مواد معدنی دیگر که به عناصر قلیل موسوم می باشند. این مواد را میتوان در فروشگاههای ویژه فروش بذر و سموم و کودهای شیمیائی و ادوات کشاورزی و باغبانی برای رشد گیاه خریداری نمود.
یک خاک خوب معمولا حاوی مواد غذائی لازم میباشد وگیاهی که در خاک است مواد غذائی را جذب میکند، آب مواد را حل میکند و بوسیله ریشه ها جذب گیاه میشوند، گیاه به خاک محتاج نیست بلکه به مواد غذائی و آبی که در داخل خاک است نیاز دارد.
حال ببینیم چه گیاهانی امتحان خود را در کشت آبی داده اند و قابل پرورش در آب می باشند:
۱) برگ بیدی
۲) بنفشه آفریقایی
۳) بگونیا رِکس
۴) حُسن یوسف
۵) دراسنای برگ قرمز
۶) پنجه کلاغی
۷) آویز
۸) فتوس
۹) برگ انجیری
۱۰) گیاه آلومینیوم
۱۱) عَشَقِه
بهتر است برای موفق شدن ، نکاتی را در مورد پرورش گیاه در آب رعایت کنید.متخصصین بر این عقیده اند که اگر ظرف کشت آبی از شیشه رنگی باشد بهتر است. ولی در ظروف شیشه ای بی رنگ نیز میتوان به نتیجه رسید .منتها برای اینکه قارچ در مقابل روشنایی تولید نشود دور شیشه را با کاغذ تیره رنگی میپوشانند.
ظرف و یا شیشه را بهتر است قبل از استفاده کاملا شسته و ماهی یکبار آب شیشه را تعویض و شیشه و خود گیاه را تمیز نمایند.
داخل ظرف را میتوانند با سنگ ریزه هائی پُر کنند به شرط اینکه قبلا آنها را شسته باشند. ظروف شیشه ای براحتی تمیز میشوند، همچنین قیمت آنها ارزان بوده و فرمهای جالبی از آنها را میتوان تهیه کرد.
اگر قصد دارند گیاهی را در آب پرورش بدهند ، آنرا از داخل خاک خارج کرده ،سپس بمنظور جلوگیری از انتقال احتمالی باکتری و قارچ موجود در خاک بهتر است آنرا بشویند. این گیاه پرورشی میتواند فقط یک قلمه باشد و خود این قلمه ریشه خواهد داد.در مورد پرورش گیاه در آب بایستی مقدار زیادی صبر و حوصله بخرج داد و به گیاه فرصت داده شود که به محیط جدید عادت کرده و پس از مدتی حد اقل یکماه شروع به دادن ریشه و سپس جوانه و برگهای جدید بنماید.
قسمتی از آب موجود ظرف کشت ، تبخیر میشود و هربار بهتر است مقداری آب وِلَرم به آن اضافه نمایند.اگر کلُر آب زیاد است بهتر است آب را یک شبانه روز به کناری بگذارند تا کلُر آن خارج شود.
سطح آب در ظرف کشت باید متناسب با نوع گیاه و گنجایش ظرف باشد ، بطوریکه جذب هوا ، بسهولت انجام پذیرد .برای اینکه گیاهان بتوانند در آب رشد نمایند باید آب ظرف کشت هرچند روز تعویض گردد زیرا تا زمانیکه آب تازه باشد امکان رشد جُلبَکها و باکتریها وجود نداشته و گیاه بخوبی رشد میکند.
برای جلوگیری از فساد سریع آب از زغال نیز میتوان استفاده کرد ، برای اینکه زغال در آب شناور نباشد قبل از استفاده چند روز آنرا در آب میگذارند تا خیس بخورد این عمل از یکطرف باعث تمیز شدن گرد و خاک زغال شده و از طرف دیگر از کثیف کردن آب جلوگیری میکند.
گیاهی که در آب پرورش می یابد مثل کشت گیاهان در خاک به نور احتیاج دارد . از این جهت بسته به نوع گیاه ، باید مکان مناسب آنرا در داخل آپارتمان بدقت انتخاب نمایند.
سلام ووقت بخیر به دوستان و بزرگوار عزیز من ساعت بروز رسانی ساعت 9 صبح هست و ساعت 11 صبح توبخش صفحات ثابت تو سمت راست پایین لینک دوستان هست مطالب خوب کشاورزی در اختیار شما بزرگوران در اختیار میزارم ممنون میشم ازدوستان و بزرگواران برای کمک کردن به من برای پیشرفت این سایت ووبلاک نظری انتقادی برای بهتر شدن این سایت ووبلاک بکید راهای ارتباط با من ادرس ایمیل و با شماره بنده حاصل فرماید.
tahmasebihussein@yahoo.com
09010328634