نقش موثر عنصر مولیبدن در رشد گیاهان:

نقش موثر عنصر مولیبدن در رشد گیاهان:

مولیبدن تاثیر زیادی بر کمبود سایر عناصر مانند نیتروژن، فسفر و آهن دارد. مولیبدن به عنوان یک عنصر ضروری برای گیاه توسط آرنون و استوت در سال 1939 اثبات شد. در خاک حاصلخیز، میزان مولیبدن در محدوده ppm 0.1 تا ppm 0.3 است. مولیبدن به عنوان کاتالیزور در پدیده تثبیت نیتروژن توسط باکتری های تثبیت کننده نیتروژن در لگوم ها (در محل گره ها) ایفای نقش می کند. وجود مولیبدن به منظور تولید برخی از آنزیم های لازم جهت کاهش نیترات به آمونیوم در داخل گیاه ضروری می باشد.

عوامل موثر بر فراهمی مولیبدن:

1- مواد آلی: روابط مثبتی بین مولبیدن و مواد آلی موجود در خاک ها وجود دارد. خاک های آلی، مانع از جذب مولبیدن توسط آنیون ها می شود. با افزایش مقدار رس در خاک ها، بر میزان مولبیدن موجود در خاک ها افزوده می شود.

2- PH: مقدار مولبیدن در خاک های اسیدی کمتر می باشد که با اضافه نمودن آهک می توان مقدار آن را افزایش داد.

3- آهک: فراوانی آهک موجب افزایش مولبیدن در خاک می شود. کربنات کلسیم از طریق خنثی کردن اسیدیتۀ خاک باعث افزایش مقدار مولبیدن می شود. در خاک های دارای PH پایین می توان از فسفات مولبیدن به منظور اصلاح کمبود استفاده نمود.

کود های سولفور و فسفر:

اغلب کمبود فسفر و سولفور در شرایط مشابه با کمبود مولبیدن اتفاق می افتد و اگر کمبود های فسفر و سولفور اصلاح نشود، کاربرد کود های حاوی مولبیدن نیز تاثیری بر روی رشد گیاه نخواهد داشت. از آنجایی که بین یون های مولبیدن و سولفات در خاک و گیاه رقابت وجود دارد، کمبود سولفور باعث تشدید کمبود مولبیدن می شود. همچنین بین منگنز و مولبیدن رابطۀ آنتاگونیسمی وجود دارد.

کود های فسفر و نیتروژن:

بین پتاسیم و مولبیدن در گیاهان اثر متقابل وجود دارد. افزایش مولبیدن در لگوم ها با کاهش استفاده از کود های نیتروژنه همراه است ولی در غیر لگوم ها چنین نیست. وجود مولبیدن وابسته به مولبیدن آهن است که فرایند های جذب توسط اکسید های آهن انجام می شود.

علایم کمبود مولیبدن در گیاهان:

- علایم کمبود نیتروژن همانند علایم افزایش مولبیدن در لگوم ها است.

- توسط لکه های زرد رنگ در مرکبات شناسایی می شود.

- گیاهان حساس به کمبود مولبیدن از تیره شب بو ها مانند گل کلم، بروکلی و بذور کلزا می باشند.

- از خصوصیات کمبود مولبیدن در گل کلم ایجاد دم کوتاهی است.

- از علایم کمبود این عنصر ایجاد برگ ها و رگبرگ های ارغوانی در کلم است.

- از علایم کمبود این عنصر وجود علایم روزت و دم کوتاهی در گیاهانی مانند بذور کلزا می باشد.

- از علایم کمبود مولیبدن در بین رگبرگ های، برگ های فوقانی ایجاد مناطق سفید رنگی می باشد.

- از علایم کمبود این عنصر افزایش خسارت نکروتیک در رگبرگ برگ های فوقانی یولاف و حساس به آن است.

- از علل کمبود مولبیدن ایجاد برگ های تحتانی زرد مایل به قهوه ای رنگ در نخود می باشد.

- کمبود مولبیدن موجب ایجاد برگ های کلروتیک و نکروتیک در خردل می شود.

- از خصوصیات کمبود مولبیدن مشاهده لکه های کلروتیک در برگ های یونجه است.

نیاز بهینه گیاهان:

نیاز های بهینه مختلف در گونه های گیاهی برنج ppm 1.6، نیشکر ppm 1.58، جو ppm 1 و ذرت ppm 1.39 است.

سمیت مولبیدن:

مولبیدن زیاد در چراگاه ها موجب تولید نامطلوب در حیوانات می شود. مولبیدن زیاد موجب ایجاد نابینایی در دام ها می شود. در چراگاه های استرالیا و نیوزلند که دارای مولبیدن زیاد اند منجر به ایجاد اسهال و از بین رفتن حیوانات می شود ولی مس زیاد موجب مسمومیت گوسفندان در استرالیا می شود. معمولا مولیبدن زیاد موجب مسمومیت خاک های آهکی می شود.

 اصلاح:

با کاربرد 0.2 تا 1 کیلو گرم مولیبدن سدیم، فقط با استفاده از سوپر فسفات می توان کمبود مولیبدن را اصلاح کرد. محلول پاشی برگ ها با محلول 0.1 % مولیبدن از ایجاد کمبود تا حدی می کاهد. قبل از بذر پاشی عمل خیساندن بذر در سدیم مولیبدن موجب استفاده بهتر از کود در زمین های چرا گاهی می شود. تیمار بذر با سدیم مولیبدن در امریکا تنها با عملیات معمولی موجب جبران کمبود می شود. در تولید شبدر استفاده از چند کیلو مولیبدن با چندین تن سنگ آهک در نیوزلند تاثیر مشابهی دارد. در این عملیات مقدار زیادی سنگ آهک را به مکان غیر قابل دسترس انتقال می دهند.