علل ریزش گل ومیوه در درختان میوه

علل ریزش گل ومیوه در درختان میوه

مقدمه :

دلایل زیادی در مورد ریزش میوه درختان قبل از رسیدن وجود دارد. بی جهت نگران نشوید ،ریزش میوه ممکن است طبیعی یا مربوط به آفت یا محیط باشد. با مشاهده و ارزیابی دقیق میتوان علت این ریزش را مشخص نمود و با انجام اقدامات مناسب از ریزش غیر طبیعی درختان جلوگیری نمود. ریزش طبیعی میوه درختان در اثر بروز برخی تغییرات در مراحل مختلف رشد بوجود می آید.

میوه درختان سیب ،گلابی و به در اوایل تابستان معمولا" به دفعات کمتر از گیلاس می ریزد. این ریزش نتیجه عدم توانایی درخت در تامین مواد غذایی برای تعداد زیاد میوه تشکیل شده روی درخت میباشد. گلدهی خیلی زیاد و گرده افشانی گسترده موجب تولید میوه به تعداد بیش از توان درخت در حفظ فیزیولوژیکی آن میگردد. درخت در تلاش برای ذخیره انرژی ،میوه های اضافی را می اندازد. اساسا" ،تنک کردن طبیعی در نتیجه رقابت بین میوه هاست.

عوامل نامساعد محیطی از قبیل سرما ،گرما و تغییرات ناگهانی رطوبت موجب ریزش میوه های نارس میشود. در رابطه با شرایط خاک در اثر آبیاری نامنظم ،کمبود عناصر غذایی نیز موجب ریزش میوه درختان میگردد. تشخیص کمبود عناصر غذایی در صورت بروز کمبود چند عنصر غذایی اغلب مشکل میباشد. تجزیه برگی می تواند به تشخیص کمبود نوع عنصر غذایی کمک نماید. گاهی در اثر باد بردگی علفکش ها ممکن است ریزش میوه درختان بوجود آید.

خسارت آفات و بیماری ها روی درختان میوه علائم مشخص تولید میکنند که با مشاهده علائم فعالیت آفات و بیماریها می توان به علل ریزش میوه ها پی برد.

علل ریزش برگ و میوه های نارس از درختان

همیشه اختلاف فاحشی بین تعداد گل تشکیل شده روی درختان میوه در بهار و تعداد میوه رسیده به مرحله بلوغ وجود دارد. برای باغدار در سال کم بار وقتی میوه های کوچک یا نزدیک به رسیدن از درخت می اُفتد موجب ناراحتی می شود. حتی در سال های پُربار فقط حدود یک تا دو درصد گل ها تبدیل به میوه شده و برای تولید محصول رضایت بخش جهت برداشت می رسند. برای ریزش بیش از حد میوه درختان دلایلی

وجود دارد و این ریزش عامل مهم در تعیین مقدار محصول قابل برداشت می باشد. همه میوه ها در بیشتر شرایط دچار ریزش مستمر بعد از گلدهی نمی شوند.

میوه درختان دستخوش دو یا سه موج ریزش می شوند. وقتی یک میوه کوچک می خواهد از درخت بیاُفتد در دیواره های اتصالی بین لایه های سلول های دمگل ساقه میوه تغییراتی ایجاد می شود و لایه ریزش بوجود می آید. این تغییرات تحت کنترل هورمون ها هستند و آنها نیز به نوبه خود تحت تاثیر عوامل دیگر می باشند..

لقاح : اولین موج ریزش بطور کلی بلافاصله بعد از گلدهی بخاطر عدم لقاح میوه ها صورت می گیرد. این ریزش معمولا" چند هفته ادامه پیدا می کند و بسته به نوع رقم قبل از تمام شدن این موج ممکن است دچار چند موج ریزش جزئی نیز شود.

باغدار در این مرحله می تواند با فراهم کردن ارقام دگر افشان مناسب و افزایش تعداد کندو زنبور عسل در باغ شدت این موج ریزش را کاهش دهد.

دومین موج اصلی ریزش میوه ها هنگامی اتفاق می اُفتد که میوه ها کوچک و به اندازه یک فندق هستند و حدود یک سانتی متری قطر دارند. معمولا" هر چه تعداد گل نسبت به اندازه درخت بیشتر باشد در مرحله اول درصد کمی از میوه های کوچک می ریزند و سپس در موج دوم درصد ریزش میوه ها بیشتر می باشد. باغدار ریزش میوه ها در موج دوم را می تواند از طریق ذیل کاهش دهد.

1- تامین رطوبت همیشه به اندازه کافی مخصوصا" در ایام آب و هوای گرم و وزش بادهای خشک که موجب تخلیه سریع رطوبت خاک می شود مهم است.

2- جلوگیری از ایجاد خسارت به ریشه ها بوسیله ادوات کشاورزی یا آب ماندگی یا پوسیدگی ریشه .

3-   اطمینان از تامین عناصر غذایی ، مخصوصا" ازت مهم می باشد و در این مورد سلامت شاخه و برگها و بُنیه رضایت بخش درخت معمولا" راهنمایی خوبی است.

4- از دادن بیش از اندازه کود شیمیایی خود داری نمائید.

ریزش پیش از برداشت

بسته به شرایط آب و هوا در دوره اصلی رشد میوه ریزش زیادی صورت می گیرد. وقتی میوه ها نارس هستند لایه ریزش تشکیل می شود و میوه ها از درخت می اُفتند. برخی عوامل محیطی موجب این نوع ریزش می شود.

1- در تابستان های گرم و خشک ریزش پیش از برداشت میوه مخصوصا" در ارقام سیب جاناتان (jonathan ) و گراونشتاین ( Gravenstein ) اتفاق می اُفتد.

2- دوام طولانی مدت آب و هوای مرطوب در اوایل زمستان عموما" موجب ریزش پیش از برداشت میوه می شود. این ریزش به نظر می رسد عمدتا" ناشی از رقابت بین میوه ها در حالت عرضه محدود آب و غذا باشد. محلولپاشی هورمون های مصنوعی می تواند ریزش نوع سوم را کنترل کند . بدلیل بهم خوردن تعادل بحرانی هورمون های گیاهی در درخت لایه ریزش میوه تشکیل می گردد و این تعادل می تواند تحت تاثیر مواد هورمونی باشد.

علل ریزش میوه درختان

تولید ماده کاهنده ریزش گل و میوه، توسط محققان کشور

محققان یک شرکت دانش بنیان موفق به تولید ماده محرک رشد بیوشیمیایی کاهنده ریزش گل و میوه شدند.

آرش انصاری، مدیرعامل این شرکت در گفت‌وگو با خبرنگار علمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه اصفهان اظهار کرد: یکی از مشکلات اصلی در باغ‌های ایران ریزش زودهنگام شکوفه‌ها، گل‌ها و میوه‌های فندقی است که دلیل آن استرس‌های محیطی وارد شده به گیاه است. سرما و گرمای ناگهانی در فصول مختلف و یا کم آبی می‌تواند دلیل اصلی بروز این استرس‌ها و ریزش زودهنگام باشد.

وی در خصوص ساخت ماده محرک رشد بیوشیمیایی کاهنده ریزش گل و میوه گفت: این ماده سطح انرژی را در گیاه ثابت نگه می‌دارد و ریزش را کاهش می‌دهد. محرک رشد بیوشیمیایی از اسیدهای آمینه، پلی ساکاریت‌ها، اسیدهای کربن سیلیک و هورمون‌های استخراج شده از کرم خاکی با نسبت‌های خاصی برای گیاهای مختلف ساخته شده است.

انصاری ادامه داد: این ماده مدت یک سال است که به بازار عرضه شده و در باغ‌های مرکبات شمال کشور، آذربایجان و باغ‌های پسته کرمان و خراسان جنوبی و اصفهان استفاده شده است.

چگونه می توان از ریزش میوه سیب جلوگیری کرد ؟

عموما" در سالی که درختان سیب و یا گلابی پر از شکوفه گل می شوند همه آنها تبدیل به میوه نشده و ریزش می کنند. این اختلاف بسیار گل و میوه امری طبیعی محسوب می شود. طبق تحقیقات پرفسور Friedrich چناچه 4 تا 6 درصد گلها در سیب و گلابی و 10 تا 20 درصد گلها در گیلاس و هلو و زردآلو به میوه تبدیل شوند در آن سال محصول خوبی در انتظار باغداران خواهد بود. در ادامه نتیجه گرفت که رابطه مستقیمی بین تعداد دانه در درون میوه سیب و ریزش میوه آن وجود دارد. چنانچه تعداد دانه های درون میوه بالغ بر 2 عدد گردد، بعلت کمبود میزان هورمون مترشحه این میوه‎ها ریزش حاصل می کنند و اگر همه دانه های درون میوه که حداکثر به 10 عدد میرسند تکامل پیدا کنند بعلت کوچک بودن دانه های باز هم میزان تولید هورمون کم شده و سبب ریزش میوه می گردد و اگر دانه ها حد متعادل بین 5 تا 7 دانه باشند ریزش کمتر و در نهایت محصول بیشتر خواهد بود.

حالا سایر عوامل تاثیر گذار در رسیدن میوه سالم را در نظر نگیریم عامل ریزش میوه مهمترین قسمت در برداشت و عرضه محصول به بازار خواهد بود مقایسه شود فروش میوهای ریزش کرده یا باصطلاح بادریز با میوه های چیده شده که تقریبا" اختلاف قیمت سه برابر میباشد.

برای ریزش بیش از حد میوه درختان دلایلی وجود دارد و این ریزش عامل مهم در تعیین مقدار محصول قابل برداشت می باشد. همه میوه ها در بیشتر شرایط دچار ریزش مستمر بعد از گلدهی نمی شوند.و عوامل زیادی از جمله موارد زیر دخیل هستند :

- عوامل محیطی ( باد شدید ، دمای کم و یا زیاد ، رطوبت ... )

- ژنتیکی ( ارقام حساس و یا مقاوم به ریزش ... )

- هورمونی ( اثرات هورمون اکسین ، سیتوکنین ، جیبرلین ... )

- برخی آفات و بیماری ها ( مانند کرم سیب و پوسیدگی مغز میوه ...   )

- نوع تغذیه ( عناصری چون ازت ، روی ، بر ... )

بطور کلی محققان شایع ترین دلیل ریزش میوه را عدم تلقیح مناسب در زمان گرده افشانی میدانند. و وفور میوه در درخت و باغ را ، همین عامل لقاح تعیین میکند. حتی ریزشهای بعدی نیز در اثر عدم لقاح مناسب ارزیابی میکنند . بطوریکه عدم لقاح موجب ریزش صد در صدی میوه میشود و لقاح ناقص با توجه به ساختار گل در درخت سیب که میبایست ده عدد تخم یا دانه در داخل میوه تشکیل شود با وجود کمتر از 5 تخم ، ریزش میوه در تابستان حتمی خواهد بود. بدین جهت سایر عوامل موثر در ریزش را که عوامل خارجی در بالا ذکر شد در اهمیتهای بعدی قرار خواهند گرفت.

بطور کلی مراحل ریزش میوه سیب و حتی گلابی را در موارد زیر خلاصه کرد:

مرحله اول ریزش :

ریزش میوه در مرحله اول در درختان سیب بلافاصله بعد از ریختن گلبرگها شروع شد. به مدت 2 تا 3 هفته ادامه می‎یابد. در این مدت مخصوصاً میوه هایی ریزش می کنند که از لحاظ تعداد دانه های تشکیل شده بسیار کم و با اینکه عمل تلقیح در آنان بطور ناقص انجام گرفته باشد در اکثر مواقع مقدار زمان از میوه ها در این مرحله ریزش بر اثر خود تلقیحی یا عدم تلقیح ریزش می نماید.

2- مرحله دوم ریزش یا ریزش میوه در خردادماه :

ریزش دوم میوه در درختان سیب و گلابی که بنام ریزش در خرداد ماه موسوم است بیشتر مورد توجه قرار می گیرد زیرا در این زمان میوه تقربیاً به اندازه یک فندق شده در حدود چند هفته بعد از ریزش اول شروع شد، و به مدت 2 تا4 هفته ادامه پیدا می کند. شروع این ریزش چند هفته بعد از ریزش اول است و به مدت 2 تا 4 هفته ادامه پیدا می کند شدت ریزش در این مرحله بسیار زیاد بوده مخصوصاً در بعضی از واریته ها اعداد زیادی از میوه های تشکیل شده خود را از دست میدهند. بدون شک دراین مرحله ریزش علاوه بر اثر کمبود مقدار هورمون های لازم عوامل دیگر مانند مواد غذایی آب و پایه نیز رل مهمی باز می کنند.

3- ریزش قبل از رسیدن کامل میوه:

این ریزش 2 تا 3 هفته و گاهی چند روز قبل از رسیدن کامل سیب درخت مشاهده می گردد. علاه بر فاکتور های خارجی مانند کم و یا زیادی آب، ضعف و یا قدرت باردهی بیش از حد درخت، کم و یا زیاد بودن مواد غذایی، افزایش درجه حرارت ناگهانی و خشکی بیش از حد عوامل ارثی نیز بستگی دارد.

برای توضیحات بیشتر به مبحث گرده افشانی در سیب در همین وبلاگ مراجعه نمایید

در این بحث علل ریزش در زمان رسیدن میوه مورد بررسی قرار میگیرد. پ‍‍ژوهشگران عقیده دارند که یک سری هورمون و تنظیم کننده های رشد در نوک جنین و بذر ترشح ، و باعث میشوند که دم میوه به درخت چسبیده و میوه وجنین از درخت مادری تغذیه نمایند و به رشد و نمو خود ادامه دهند ؛ این مواد اگر به هر عللی ترشح نشوند و یا غلظت این مواد در داخل نسج درخت کم شود درخت حس میکند که جنین تکامل یافته و شروع به تشکیل لایه جداکننده در دمگل میوه مینماید که نهایتا" میوه ریزش می کند.

جلوگیری از ریزش میوه با هورمون پاشی:تحقیقات ثابت کرده است محلولپاشی هورمون های مصنوعی می تواند این نوع ریزراکنترل کند .

نوع هورمونی که بهترین نتیجه را می دهد بسته به نوع میوه تغییر می کند و با کاربرد درست و به موقع هورمون می توان نتایج قابل توجه به دست آورد.

نفتالین استیک اسید شبه هورمونی است که برای جلوگیری از ریزش میوه قبل از برداشت بصورت محلول پاشی مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده خطرات سویی روی محصول سیب ندارد و میتواند در همه ارقام سیب مورد استفاده قرار گیرد . نفتالین استیک اسید حدودا" سه روز بعد از سمپاشی اثر خود را بروز میدهد و دو تا سه هفته بطور موثر و ملموس از ریزش میوه جلوگیری میکند.

مقدار مصرف : 25 گرم نفتالین استیک را در 100 سی سی الکل سفید حل میکنیم ( این ماده مستقیما" در آب حل نمیشود ) بعد همه محلول آماده را در هزار لیتر آب ( یک تانکر سمپاش ) میریزیم و روی میوه های درختان سیب محلول پاشی میکنیم.

شرایط : 1) بهترین زمان محلولپاشی 10 تا 15 روز مانده به برداشت میوه میباشد.

2) دمای هوا حداکثر 25 درجه سانتی گراد باشد محلولپاشی در صبح یا عصر توصیه میشود.

3) از اختلاط محلول با سایر سموم حشره کش یا قارچ کش و یا حتی کودهای مایع جدا"   خودداری شود.

4) بعد از محلولپاشی رطوبت جو ، شبنم ، حتی بارندگی اثر هورمون را بیشتر میکند.

از عیوب این محلول مدت زمان کم اثربخشی آن یعنی 2 تا 3 هفته میباشد بعد از این زمان ریزش میو ه در صورت برداشت نکردن شروع خواهد شد و تکرار محلولپاشی اثر چندانی نخواهد داشت.

ترکیبات شناخته شده دیگری از گروه فنوکسی مانند   ( 2-4-D ) ,... ,   نیز ماده ای بنام تجاری   اتفن وجود دارد که بجهت محدودیت در استفاده کمتر توصیه میشود اتفن بیشتر در درختانی که میوه آنها با تکان دادن و بصورت مکانیزه برداشت میشود مانند گردو ، گیلاس ، آلبالو ... بهترین کاربرد را دارد.

خصوصیات کلی درختان سیب وگلابی و راه های مبارزه با افات و ریزش انها

باروری ؛ تقویت گرده افشانی و افزایش عملکرد محصول سیب در باغات سیب سلماس :

با بررسی های بعمل آمده در مورد درختان سیب قرمز مشاهده شده است باغاتی که بطور خالص از درختان سیب قرمز کشت شده اند به علت عدم وجود ارقام بولن ده در سطح باغ در زمان گل دهی و با توجه به اینکه درختان سیب قرمز تا حدود 98 درصد دگر گنش هستند از عملکرد محصول خوبی برخوردار نبوده و بخصوص در سالهایی که در زمان گل دهی درختان دارای شرایط آب و هوائی نامناسب هستنداین باغات به علت عدم گرده افشانی مناسب از تولید محصول مناسب و اقتصادی برخوردار نمیباشند و به علت عدم گرده افشانی اکثر گلها بعد از گل دهی ریزش نموده و تبدیل به میوه نمیگردندو باغداران را با خسارت فراوانی مواجه میکنند.برای حل مشکل مذکور چند توصیه فنی به شرح زیر ذکر میگردد.

• در چنین باغاتی اقدام به کشت ارقام بولن ده گردد. البته بسیار وقت گیر و غیر اقتصادی میباشد
• اقدام به سر شاخه گذاری و پیوند ارقام بولن ده گردد.
• هرس فنی درختان و تغذیه مناسب و متعادل درختان گردد. این روش در سالهایی که شرایط آب و هوایی مناسب نباشد کارساز نبوده و نیز در سالهایی هم که شرایط آب و هوایی خوب باشد به علت اینکه بین دانه گرده و مادگی گل درختان سیب قرمز خود ناسازگاری وجود دارد نیز از کار آیی خوبی برخوردار نمیباشد.
• در سالهایی که شرایط آب و هوایی در زمان گل دهی نامناسب میباشد در باغاتی که ارقام بولن ده نیز کشت شده اند نیز جوابگو نمیباشد
• در سالهایی که شرایط آب و هوایی در زمان گل دهی خوب باشد در باغاتی که تنها از درختان سیب قرمز استفاده شده اند نیز گلها بخوبی تلقیح میشوند ولی محصول خوبی حاصل نمیشود
• در هر شرایط محیطی موجود در زمان گرده افشانی به علت ساختمان خاص گلهای سیب که میله های پرچم و کیسه های گرده ماده گیر را احاطه نموده اندتعدادی دانه گرده حتی در شرایط بسیار بد نیز روی کلاله مادگی قرار میگیرند.( عدم وابستگی به حشرات گرده افشان ) بنابراین به نظر میرسد عدم تلقیح و تولید میوه در درختان در سالهایی که شرایط محیطی مناسب نمیباشد فقط مربوط به جوانه زنی دانه گرده ؛ سرعت رشد لوله گرده در داخل مادگی و رسیدن آن به تخمدان و ترکیب سلولهای جنسی نر و ماده و نهایتا" تلقیح و تشکیل میوه است.

بنابراین باید در زمان گل کامل از ماده ای شیمیای استفاده کرد که روند گرده افشانی را در درختان سیب قرمز تقویت کرده و مشکلات مطرح شده در بالا را تا حدود 80-70 درصد منتفی نموده و باعث باروری گلها و تولید محصول بسیار مناسب و مطلوب در سطح باغ گردد که این محصول در انحصار آقای مهندس علی اکبر پوربابا و مهندس صمد علی پور حمزه کندی بوده که در صورت مراجعه باغداران محترم ؛ به مهندسین عزیز همکارمان معرفی میگردند.

ساختمان گل در سیب :

سیب از نظر گیاهشناسی جزء خانواده روزاسه میباشد بنابراین دارای یک نهنج 5 برچه ای میباشد ودر هر نهنج 2 عددجنین جهت تلقیح وجود دارد .هر برچه منتهی به یک خامه مادگی و در نهایت کلاله مادگی میگردد که وظیفه دارند کلاله مادگی دانه های گرده را به دام انداخته و رطوبت لازم برای جوانه زنی دانه های گرده و ایجاد لوله گرده را تامین نماید.خامه مادگی نیز وظیفه دارد تا لوله گرده را از خود عبور داده و لوله گرده وارد تخمدان شده و نهایتا" سلولهای جنسی باهم ترکیب شده و عمل لقاح صورت گیرد و جنین تشکیل شده که بعد از تشکیل جنین و هورمونهایی که از طریق خود جنین ترشح میگردد فرایند تشکیل لایه جدا کننده و دمگل را متوقف کرده و میوه شروع به رشد نمایدو میوه تشکیل گردد.دانه گرده بعد از قرار گرفتن در روی کلاله مادگی رطوبت موجود در روی کلاله مادگی را جذب کرده و شروع به جوانه زدن میکند که سپس لوله گرده ظاهر شده و رشد مینماید که این لوله گرده باید در عرض 48-72 ساعت مسیر خامه مادگی را رشد کرده و خود را به تخمدان برساند که جوانه زدن دانه گرده و رشد لوله گرده کاملا" تحت تاثیر شرایط محیطی از جمله درجه حرارت و میزان رطوبت نسبی هوا و کلاله و خامه مادگی میباشد.در سالهایی که در زمان گلدهی شرایط آب و هوایی نامناسب میباشد رشد لوله گرده کند شده و یا متوقف میگردد و از آنجایی که اندوخته غذایی دانه گرده برای تاثیر رشد لوله گرده محدود میباشد در چنین شرایطی میزان اندوخته غذایی تکافوی رشد لوله گرده را نکرده و عمل تلقیح صورت نمیپذیرد .چنین گلهایی بعد از چند روز و با از بین رفتن تراوت و شادابی کلاله و خامه مادگی ریزش مینمایند و به میوه تبدیل نمیگردد.

بنابراین میتوان علت ریزش گلها را عدم تشکیل دانه و جنین و عدم ترشح هورمونها از طریق جنین و در نهایت تولید اتیلن و تشکیل لایه جداکننده در دمگل میوه و ریزش میوه دانست.در درختان سیب بعد از گل 3 مرحله ریزش گل و میوه وجود دارد که به شرح زیر میباشد.

در نهایت میوه هایی که در داخل آنها بیش از 8 عدد بذر و جنین وجود دارد ماندگار شده به میوه کامل تبدیل میگردند.

این ریزشها را میتوان به تنظیم بار درخت و قدرت رویشی درخت مرتبط ساخت و همچنین ارتباط مستقیم دارد با تعادل هورمونی ذاخل بدن خود درخت و بخصوص اتیلن.

بنابراین محلول انحصاری مهندس همکارمان یک نوع تحریک کننده میباشد که رشد لوله گرده در داخل خامه مادگی را تحریک کرده و لوله گرده بدون متاثر شدن از شرایط محیطی رشد کرده و خود را به تخمدان رسانیده و عمل لقلح انجام میگیردد.با محلول پاشی این محصول انحصاری در اواخر گلدهی از تولید اتیلن در درخت سیب ممانعت بعمل آمده و ریزش میوه ها ی تازه تشکیل یافته را تا حد چشمگیری کاهش میدهد و باعث میشود که باغ تولید محصول مناسب و اقتصادی داشته باشد.

طرح محلول جلو گیری از ریزش میوه سیب در فصل پائیز

همانطوریکه میدانید کشور ما ایران به علت دارا بودن شرایط خاص آب و هوائی ازلحاظتولیدمحصولاتکشاورزی از اهمیت ویژه ای برخوردار میباشد و تقریبا" میتوان گفت که ایران با داشتن آب و هوای چهار فصل امکان تولید همه نوع محصول کشاورزی و باغی را دارا میباشد . از محصولاتمناطق گرمسیری گرفته تا محصولات مناطق سردسیری . در این میان محصول سیب باغات کشور ما به علت دارا بودن شرایط خاص آب وهوائی از مرغوبیت زیادی از لحاظ رنگ – طعم ومزه برخوردار است و کشورهای همسایه ما قادر به تولید محصول سیب نیستند .fاغداران زحمتکش ما در طول فصل زراعی همه هزینه های نگهداری و پرورش درختان سیب و میوه سیب از جمله هرس – کود دهی – سمپاشی – آبیاری را متحمل میگردند در این میان به علت اینکه در فصل پائیز رسیدن فیزیولوژیکی میوه سیب قبل از رسیدن باغبانی آن می باشد علیهذا میوه های سیب قبل از اینکه از لحاظ رنگ – طعم و مزه در حد مطلوب رسیده باشند ریزش مینمایند و این عامل باعث وارد آمدن خسارت جبران نا پذیری به باغداران می گردد . به علت اینکه باغداران به جای اینکه خود اقدام به چیدن میوه ها – بسته بندی – انبارداری - بازار رسانی و فروش محصول به قیمت مناسب نمایند مجبورند تا میوه های ریزش یافته را به علت اینکه قابلیت بسته بندی و انبار داری ندارند به عنوان میوه زیر درختی با قیمت های بسیار پائین به فروش رسانند و نیز بخش عمده ای از تولید محصول سیب زایل شده و از بین می رود . و همچنین مجبورند میوه ها را قبل از رسیدن باغبانی برداشت نموده که در این وضعیت میوه های برداشت شده از لحاظ رنگ – طعم و مزه در حد مطلوب نمی باشند و از نظر بازار یابی مشکل دارند .

محلول موجود بعد از سمپاشی باعث می شود که تا 80 % از ریزش میوه ها جلو گیری شده و ضمن جلو گیری ازخسارت ناشی از ریزش میوه ها با ماندگار شدن میوه ها روی درخت میوه ها از لحاظ رنگ – طعم ومزه نیز در حد مطلوب رسیده و از لحاظ کیفیت مطلوب باشند .

نحوه عمل محلول مورد استفاده

بعد از گرده افشانی گلهای سیب در فصل بهار در داخل تخمدان میوه سیب جنین تشکیل می گردد ( بذر ) که از خود جنین تشکیل داده نوعی هورمون گیاهی ترشح میگردد که باعث می شود دمگل میوه به تنه درخت چسبیده و لایه جدا کننده تشکیل نگردد و تا زمان رسیدن فیزیولوژیکی جنین تشکیل یافته ترشح هورمون ادامه دارد و باعث تغذیه میوه از تنه اصلی درخت شده و میوه به رشد و نمو خود ادامه میدهد . در فصل پائیز با رسیدن فیزیولوژیکی جنین یا میوه تولید هورمون از طریق جنین کاهش یافته یا قطع می گردد بنابر این لایه جدا کننده در دمگل میوه تشکیل شده و میوه ریزش مینماید . همانطوریکه در انسان نیز بعد از دوره بارداری که 9 ماه می باشد زمانی که جنین در داخل رحم مادر از نظر فیزیولوژیکی به رشد کامل رسید عمل زایمان در زنان باردار اتفاق می افتد .

در درختان سیب نیز دوران بارداری حدودا" به میزان 140 – 156 روز بعد از تمام گل یا گرده افشانی می باشد . و میوه ها با سپری شدن این مدت زمان از لحاظ فیزیولوژیکی رسیده و ریزش می نمایند هر چند که ممکن است از لحاظ رنگ – طعم ومزه در حد مطلوب نرسیده باشند . لازم به ذکر است که رنگ – طعم و مزه مربوط به شرایط خاص آب و هوائی فصل پائیز میباشد . که باید شبهای خنک با تشعشع اشعه ماوراء بنفش بالا و بدون گرد و غبار باشد .

محلول حاضر به جای همان هورمون تولید شده از طرف جنین عمل کرده و مانع از تشکیل لایه جدا کننده در دمگل میوه می گردد و با سمپاشی این محلول روی درختا ن میزان هورمون در بدن درخت در حد مطلوب حفظ شده و درخت خیال می کند که هنوز جنین ها نارس هستند و زمان زایمان نرسیده است . بنا بر این لایه جدا کننده در دمگل میوه تشکیل نمی گردد و این امر خود ضمن

جلو گیری از خسارت وارده به باغداران به علت جلو گیری از ریزش میوه ها با ماندگار شدن میوه ها روی درخت در فصل پائیز کم کم با محیا شدن شرایط آب و هوائی و تشعشع نور ماوراء بنفش میوه ها از لحاظ رنگ – طعم و مزه در حد مطلوب رسیده و قرار میگیرند .

چگونه میتوان از ریزش میوه سیب جلوگیری کرد

عموما" در سالی که درختان سیب و یا گلابی پر از شکوفه گل میشوند همه آنها تبدیل به میوه نشده و ریزش میکنند این اختلاف بسیار گل و میوه امری طبیعی محسوب میشود. طبق تحقیقات پرفسور Friedrich چناچه 4 تا 6 درصد گلها در سیب و گلابی و 10 تا 20 درصد گلها در گیلاس و هلو و زردآلو به میوه تبدیل شوند در آن سال محصول خوبی در انتظار باغداران خواهد بود. در ادامه نتیجه گرفت که رابطه مستقیمی بین تعداد دانه در درون میوه سیب و ریزش میوه آن وجود دارد چنانچه تعداد دانه های درون میوه بالغ بر 2 عدد گردد، بعلت کمبود میزان هورمون مترشحه این میوه‎ها ریزش حاصل می کنند و اگر همه دانه های درون میوه که حداکثر به 10 عدد میرسند تکامل پیدا کنند بعلت کوچک بودن دانه های باز هم میزان تولید هورمون کم شده و سبب ریزش میوه می گردد و اگر دانه ها حد متعادل بین 5 تا 7 دانه باشند ریزش کمتر و در نهایت محصول بیشتر خواهد بود.

حالا سایر عوامل تاثیر گذار در رسیدن میوه سالم را در نظر نگیریم عامل ریزش میوه مهمترین قسمت در برداشت و عرضه محصول به بازار خواهد بود مقایسه شود فروش میوهای ریزش کرده یا باصطلاح بادریز با میوه های چیده شده که تقریبا" اختلاف قیمت سه برابر میباشد.

برای ریزش بیش از حد میوه درختان دلایلی وجود دارد و این ریزش عامل مهم در تعیین مقدار محصول قابل برداشت می باشد. همه میوه ها در بیشتر شرایط دچار ریزش مستمر بعد از گلدهی نمی شوند.و عوامل زیادی از جمله موارد زیر دخیل هستند :

- عوامل محیطی ( باد شدید ، دمای کم و یا زیاد ، رطوبت ... )

- ژنتیکی ( ارقام حساس و یا مقاوم به ریزش ... )

- هورمونی ( اثرات هورمون اکسین ، سیتوکنین ، جیبرلین ... )

- برخی آفات و بیماری ها ( مانند کرم سیب و پوسیدگی مغز میوه ...   )

- نوع تغذیه ( عناصری چون ازت ، روی ، بر ... )

بطور کلی محققان شایع ترین دلیل ریزش میوه را عدم تلقیح مناسب در زمان گرده افشانی میدانند. و وفور میوه در درخت و باغ را ، همین عامل لقاح تعیین میکند. حتی ریزشهای بعدی نیز در اثر عدم لقاح مناسب ارزیابی میکنند . بطوریکه عدم لقاح موجب ریزش صد در صدی میوه میشود و لقاح ناقص با توجه به ساختار گل در درخت سیب که میبایست ده عدد تخم یا دانه در داخل میوه تشکیل شود با وجود کمتر از 5 تخم ، ریزش میوه در تابستان حتمی خواهد بود. بدین جهت سایر عوامل موثر در ریزش را که عوامل خارجی در بالا ذکر شد در اهمیتهای بعدی قرار خواهند گرفت.

بطور کلی مراحل ریزش میوه سیب و حتی گلابی را در موارد زیر خلاصه کرد

مرحله اول ریزش :

ریزش میوه در مرحله اول در درختان سیب بلافاصله بعد از ریختن گلبرگها شروع شد. به مدت 2 تا 3 هفته ادامه می‎یابد. در این مدت مخصوصاً میوه هایی ریزش می کنند که از لحاظ تعداد دانه های تشکیل شده بسیار کم و با اینکه عمل تلقیح در آنان بطور ناقص انجام گرفته باشد در اکثر مواقع مقدار زمان از میوه ها در این مرحله ریزش بر اثر خود تلقیحی یا عدم تلقیح ریزش می نماید.

2- مرحله دوم ریزش یا ریزش میوه در خردادماه :

ریزش دوم میوه در درختان سیب و گلابی که بنام ریزش در خرداد ماه موسوم است بیشتر مورد توجه قرار می گیرد زیرا در این زمان میوه تقربیاً به اندازه یک فندق شده در حدود چند هفته بعد از ریزش اول شروع شد، و به مدت 2 تا4 هفته ادامه پیدا می کند. شروع این ریزش چند هفته بعد از ریزش اول است و به مدت 2 تا 4 هفته ادامه پیدا می کند شدت ریزش در این مرحله بسیار زیاد بوده مخصوصاً در بعضی از واریته ها اعداد زیادی از میوه های تشکیل شده خود را از دست میدهند. بدون شک دراین مرحله ریزش علاوه بر اثر کمبود مقدار هورمون های لازم عوامل دیگر مانند مواد غذایی آب و پایه نیز رل مهمی باز می کنند.

3- ریزش قبل از رسیدن کامل میوه:

این ریزش 2 تا 3 هفته و گاهی چند روز قبل از رسیدن کامل سیب درخت مشاهده می گردد. علاه بر فاکتور های خارجی مانند کم و یا زیادی آب، ضعف و یا قدرت باردهی بیش از حد درخت، کم و یا زیاد بودن مواد غذایی، افزایش درجه حرارت ناگهانی و خشکی بیش از حد عوامل ارثی نیز بستگی دارد.در این بحث علل ریزش در زمان رسیدن میوه مورد بررسی قرار میگیرد. پ‍‍ژوهشگران عقیده دارند که یک سری هورمون و تنظیم کننده های رشد در نوک جنین و بذر ترشح ، و باعث میشوند که دم میوه به درخت چسبیده و میوه وجنین از درخت مادری تغذیه نمایند و به رشد و نمو خود ادامه دهند ؛ این مواد اگر به هر عللی ترشح نشوند و یا غلظت این مواد در داخل نسج درخت کم شود درخت حس میکند که جنین تکامل یافته و شروع به تشکیل لایه جداکننده در دمگل میوه مینماید که نهایتا" میوه ریزش می کند.

جلوگیری از ریزش میوه با هورمون پاشی:

تحقیقات ثابت کرده است محلولپاشی هورمون های مصنوعی می تواند این نوع ریزش را کنترل کند .

نوع هورمونی که بهترین نتیجه را می دهد بسته به نوع میوه تغییر می کند و با کاربرد درست و به موقع هورمون می توان نتایج قابل توجه به دست آورد.

نفتالین استیک اسید شبه هورمونی است که برای جلوگیری از ریزش میوه قبل از برداشت بصورت محلول پاشی مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده خطرات سویی روی محصول سیب ندارد و میتواند در همه ارقام سیب مورد استفاده قرار گیرد . نفتالین استیک اسید حدودا" سه روز بعد از سمپاشی اثر خود را بروز میدهد و دو تا سه هفته بطور موثر و ملموس از ریزش میوه جلوگیری میکند.

مقدار مصرف : 25 گرم نفتالین استیک را در 100 سی سی الکل سفید حل میکنیم ( این ماده مستقیما" در آب حل نمیشود ) بعد همه محلول آماده را در هزار لیتر آب ( یک تانکر سمپاش ) میریزیم و روی میوه های درختان سیب محلول پاشی میکنیم.

شرایط : 1) بهترین زمان محلولپاشی 10 تا 15 روز مانده به برداشت میوه میباشد.

2) دمای هوا حداکثر 25 درجه سانتی گراد باشد محلولپاشی در صبح یا عصر توصیه میشود.

3) از اختلاط محلول با سایر سموم حشره کش یا قارچ کش و یا حتی کودهای مایع جدا"   خودداری شود.

4) بعد از محلولپاشی رطوبت جو ، شبنم ، حتی بارندگی اثر هورمون را بیشتر میکند.

از عیوب این محلول مدت زمان کم اثربخشی آن یعنی 2 تا 3 هفته میباشد بعد از این زمان ریزش میو ه در صورت برداشت نکردن شروع خواهد شد و تکرار محلولپاشی اثر چندانی نخواهد داشت.

ترکیبات شناخته شده دیگری از گروه فنوکسی مانند   ( 2-4-D ) ,... ,   نیز ماده ای بنام تجاری   اتفن وجود دارد که بجهت محدودیت در استفاده کمتر توصیه میشود اتفن بیشتر در درختانی که میوه آنها با تکان دادن و بصورت مکانیزه برداشت میشود مانند گردو ، گیلاس ، آلبالو ... بهترین کاربرد را دارد.

ریزش میوه درختان انجیر

اگر به درحت انجیر آب زیاد و یا آب کمی داده شود موجب توقف تولید میوه شده و یا درخت میوه دهی خود را شروع نمی کند. تنش کم آبی در درخت انجیر باعث می شود که درخت برای زنده مانده میوه تولید نکند یا موجب ریزش میوه روی درخت شود

گل های ریز انجیر ناپیدا هستند , به صورت دسته در داخل میوه های سبز به نام سینکونیوم قراردارند. حشرات گرده افشان به گل ها از طریق روزنه واقع در راس سینکونیوم دسترسی پیدا می کنند. در مورد انجیر معمولی همه گل ها ماده هستند و نیازی به گرده افشانی ندارد. سه نوع انجیر دیگر وجود دارد که آنها گل نر و ماده دارند و برای تولید میوه نیاز مند گرده افشانی هستند.

انجیر معمولی میوه اول خود به نام میوه بربا را در بهار روی رشد فصل گذشته تولید می کند. میوه دوم خود را در پائیز روی رشد جدید بوجود می اورد و به نام میوه اصلی شناخته می شود.در اقلیم های سرد میوه بهاره به نام بربا در اثر سرما ازیین می رود.

بیشتر میوه های انجیر وقتی به یک سوم اندازه خود رسیدید می ریزند. علت آن می تواند نامناسب بودن رقم درخت انجیر برای منطقه باشد( چون ممکن است نیاز به گرده افشانی داشته باشد ).

میوه دهی درخت انجیر ضعیف است علت می تواند کندی در رشد درخت باشد. آسیب دیدن ریشه درخت انجیر در اثر خسارت نماتد یا شرایط ضعیف خاک یا وجود آب اضافی در اطراف ریشه درخت می باشد.

میوه درخت انجیر بزرگ نمی شود و برگ ها کوچک هستند علت تولید پاجوش های خیلی زیاد درخت می باشد.

میوه انجیر سفت است و قبل از رسیدن در آب و هوای گرم , خشک می افتد.علت آن می تواند گرمای بیش از حد باشد.

مصرف ازت به مقدار خیلی زیاد موجب عدم تولید میوه در درخت انجیر می شود. مصرف ازت به مقدار زیاد موجب رشد رویشی بیش از حد شده ودرخت شاخه و برگ های زیادی تولید می کندو در نتیجه این نوع درخت میوه خلی کمی تولید خواهد کرد.

اگر به درحت انجیر آب زیاد ویا آب کمی داده شود موجب توقف تولید میوه شده و یا درخت میوه دهی خود را شروع نمی کند. تنش کم آبی در درخت انجیر باعث می شود که درخت برای زنده مانده میوه تولید نکند یا موجب ریزش میوه روی درخت شود.

علل ریزش گل و میوه باغات شهرستان آذرشهر تشریح شد

مدیرجهادکشاورزی شهرستان آذرشهر علل ریزش گل و میوه باغات این شهرستان را تشریح نمود. به گزارش روابط عمومی سازمان جهاد کشاورزی استان ، مهندس فیروز طلوع حیات در گفتگو با خبرنگاران با بیان اینکه سطح زیرکشت باغات در شهرستان آذرشهر به مساحت4 هزار و 1/87 هکتارمی باشد افزود: از این مقدار 3هزار و 875 هکتار آن بارور بوده و 1/212 هکتار آن غیر بارور می باشد. وی با بیان اینکه 964 هکتار از سطح کل باغات به کشت باغات بارور گردو با ظرفیت تولید سالیانه 3هزار و 531 تن و بادام با زیرکشت 917 هکتار بامقدار تولید سالیانه یک هزار و 930 تن و زردآلو با سطح زیر کشت 205 هکتار با ظرفیت تولید سالیانه یک هزارو 588تن و سایر هسته دارها باسطح زیر کشت 203هکتار با ظرفیت تولید یک هزارو 783 تن یکی از قطب های مهم باغبانی و تولید میوه در سطح آذربایجان شرقی می باشد ادامه داد: میوه های تولیدی این شهرستان به صورت تازه خوری یا فرآوری و تبدیلی علاوه بر تامین نیاز بازار مصرفی داخلی ، قسمت عمده آن روانه بازارهای خارجی می گردد. مدیرجهادکشاورزی شهرستان آذرشهر با بیان اینکه متاسفانه امسال شاهد ریزش شدید گل و میوه های جوان و افت محصول در این شهرستان بوده ایم افزود: شرایط نامساعد اقلیمی و فیزیولوژیکی و مشکلات تغذیه ای درخت از علل تحقق این رویداد در درختان این شهرستان بوده است. وی بالابودن میزان محصول درسال قبل و در نتیجه عدم ذخیره سازی کربوهیدرات وپایین بودن نسبتC برNدر درختان و سرمای زودرس پاییزی قبل از برگ ریزان کامل را از دیگر عوامل ریزش گل و میوه درختان در شهرستان آذرشهر عنوان نموده و افزود: همه این عوامل باعث ضعف عمومی درختان و ایجاد اختلال در زمان گل انگیزی شده و تکامل جوانه های گل را با مشکل مواجه نموده است همچنین به دلیل شرایط نامساعد جوی، وجود نوسانات دمایی و وزش بادهای شدید حامل گردوغبار و بارندگی وابری بودن هوا وکمبود ساعات آفتابی درطول دوره گرده افشانی موثر با توجه به این اینکه گلهای نر در درختان گردو زودتر از گلهای ماده باز می شوند، در نتیجه عدم همپوشانی گلهای نر و ماده و و کاهش جمعیت حشرات گرده افشان در سایر میوه ها باعث عدم تلقیح یا تلقیح ناقص در درختان میوه شده و باعث ریزش شدید میوه های جوان گردیده است و یا تلقیح کامل انجام یافته ومیوه های جوان در حال رشد بدلیل حساس بودن در این مرحله بدلیل شرایط نامساعد جوی فوق الذکر ریزش نموده اند.