آبدزدک

آبدزدک معمولی با نام علمی:  gryllotalpa  Gryllotalpa    (Orthoptera : Gryllidae)

آفتی پلی فاز است که به ریشه و طوقه تعداد زیادی از گیاهان زراعی، سبزی، زینتی، حمله می نماید . اصطلاح آبدزدک بدین علت است که آفت با حرکت خود در داخل خاک باعث ایجاد کانالهایی درآن می شود که از طریق آنها آب زمین از دسترس ریشه ها خارج شده و در اصطلاح دزدیده می شوند. برخی ماهی‌گیران محلی برای ماهی‌گیری در رودخانه‌های غیر کوهستانی از آن استفاده می‌کنند؛ به این نحو که سر حشره را کنده و از قسمت شکم آن را به قلاب می‌آویزند. با این طعمه ماهیانی مثل گلخس (گلخوار) به راحتی به دام می‌افتند.در قدیم به آبدزدک، زمین‌سُنب و زمین‌سنبه نیز می‌گفتند. در گویش محلی کرمانی این حشره را گل‌سمک گویند و در زبان آذری نیز اسم این حشره "بیزوبورنی" است و در زبان کردی به آن جوبورک می گویند.این حشره در عمق 45-35 سانتی متری زمین زندگی میکند.

منطق انتشار در تمام اروپا به استثناء نروژ و فنلاند در غرب آسیا و شمال آفریقا یافت می شود . در ایران نیز در کلیه نقاط کشور وجود دارد.

گیاهان میزبان به انواع سبزیجات و نشاء کاریها ، گیاهان مثل پنبه ، چای ، چغندر قند ، سیب زمینی ، برنج ، هویچ و ..... خسارت وارد می کند.

 حشرات کامل ماده 46-40 میلی مترو نرها کمی کوچکتر از ماده ها ، بدن استوانه ای و محکم و به رنگ قهوه ای متمایل به خاکستری تا تیره ، شکاف های کوتاه پیش قفسه سینه فوق العاده بزرگ  ، پای جلویی خیلی قوی و بزرگ و مجهز به دندانه های برگشته برای کندن خاک ، دارای دو جفت بال ، بالهای جلویی کوتاه و بالهای عقبی خیلی بلند و نازک و باریک بوده و مثل بادبزنی تا شده روی شکم قرار می گیرد . حشره در انتهای شکم دارای یک جفت استطاله است . تخم : تخمها در داخل لانه هایی در زیر خاک و به شکمی دسته جمعی گذاشته می شوند . به رنگ سفید و به شکل بیضی بوده و طول آنها 3- 5/2 میلی متر است. 

پوره ها : شبیه حشرات کامل هستند با این تفاوت که بالها هنوز بطور کامل رشد نکرده اند و اندازه آنها نیز کوچکتر نیز می باشد.

 خسارت عده ای معتقدند که آبدزدک کلاً گوشتخوار است و اگر هم صدمه ای به ریشه گیاهان وارد کند در نتیجه جستجوی شکار و پیشروی داخل خاک است و خیلی ها نیز معتقدند که حشره مزبور همه چیز خوار بود. و علاوه بر تغذیه از گیاهان به پروتئین های حیوانی نیز نیاز دارد . این آفت به عده ی زیادی از گیاهان یکساله زراعی به زینتی و جالیزی حمله کرده وبا جویدن ریشه ها و طوقه باعث مرگ آنها می شود . خسارت آن روی سیب زمینی باعث ایجاد سوراخ هایی در روی غده شده و از طرف دیگر غده خارج می شود . خسارت این آفت به طور کلی به دو صورت زیر خلاصه می شود:

1- با جویدن و قطع ریشه و طوقه گیاهان باعث مرگ آنها می شود.

2- با ایجاد کانالهایی در زمین و جابه جا شدن خاک اطراف ریشه ها موجب عدم تماس کامل آنها و نیز قطع ریشه ها می گردد. خسارت این آفت در زمینهای سبک که دارای رطوبت یکنواختی هستند بیش از اراضی رسی است.

زیست شناسی  زمستان گزرانی به شکل حشره کامل یا سنین پورگی 3-4 در عمق cm 100-30 داخل خاک است . در بهار پوره ها  و حشرات کامل زمستان گذران به فعالیت خو ادامه داده و حشرات کامل از لانه خارج نشده و جفت گیری می کنند . حشرات ماده پس از جفت گیری داخل خاک ، دالانهای عمیقی حفر کرده و در انتهای آن محل وسیعی بنام لانه تهیه می کنند . عمق دالانها بسته به رطوبت خاک متغیر است . بزرگی لانه به اندازه یک مشت انسان است . ماده از داخل دالانها ریشه های نازک و الیاف ریشه و خاک برگ پوسیده را جمع آوری نموده و در آنجا تخمگذاری می نماید . هر حشره ماده 600-300 تخم می گذارد . دوره جنینی 20-15 روز بوده و پوره سفید رنگی از آنها خارج می شود . پس از چند روزی با محکم و سفت شدن بدن پوره ها نیز در اطراف لانه اقدام به خود دالانهای لاروی بسیار زیادی می نمایند. در این مرحله پوره ها گوشتخوار بوده و از حشرات داخل خاک و کرمها تغذیه می کنند . یک نسل آفت 2 سال بطول می انجامد . آبدزدک ها تمام روز در داخل دالانهای خاکی بوده و تنها شب هنگام بیرون می آیند.

روشهای کنترل:

زراعی:

 1- شخم زدن برای از بین بردن تخمهای آفت که در لانه ها گذاشته شده اند.

2-غرقاب نمودن زمین موجب می شود پوره ها تونل زیرزمینی خود را ترک کرده و بیرون بیایند و سپس می توان آنها را جمع آوری و منهدم نمود.

3- پوشاندن اطراف بوته سبزیجات با پلاستیک : بدین منظور با قرار گرفتن طوقه پلاستیکی در اطراف گیاهچه های سبزیجات در اراضی کوچک و باغچه ها ، می توان آنها را از حمله آفت حفظ نمود.

مکانیکی:

نصب تله تشتکی : در این روش از فرمالین 5% در تشتک سفید لعا بی استفاده می شود . پس از حفر گودالی به ارتفاع ظرف در کف زمین ، تشتک حاوی فرمالین را در گودال قرار می دهند . پس از یک شبانه روز در مراحل مختلف آبدزدک داخل تشتک به تله می افتند.

 شیمیایی:

در این روش از طعمه مسموم پس از غروب آفتاب استفاده می شود . پس از آبیاری باغچه که حشرات کامل به ناچار دالانهای خود را ترک می گویند . از طعمه ها ی کنار بوته ها تغذیه نموده از بین خواهند رفت ( سوین 3 کیلو+ سبوس 100 کیلو + آب 40-60 لیتر ).