زمان کاشت گوجه فرنگی

دستورالعمل کشت گوجه فرنگی در گلخانه

گوجه از خانواده Solana cease و با نام علمی Lycopersi com

–   تراکم بوته در واحد سطح بسته به فصل کشت : کشت پائیزه و زمستانه : ۵/۱ بوته در متر مربع و در کشت بهار ، تابستانه ۲ تا ۳/۲ بوته در متر مربع

–   متوسط زمان جوانه زنی در درجه حرارت مناسب معادل ۶ روز است .

–   زمان لازم کاشت بذر در خاک تا مرحله برداشت معادل ۹۰ روز تا ۱۱۰ روز است.

–  میزان بازدهی در متر مربع بین ۳۰ تا ۴۰ کیلوگرم در شرایط مطلوب و استاندارد

–  مدت زمان شروع گلدهی بین ۲۵ تا ۳۵ ریز بعد از کاشت در خاک است .

– درجه حرارت مناسب برای رشد و تلقیح بین ۱۸ تا ۲۵ درجه سانتی گراد و حداقل دمایی تلقیح ۱۳ درجه سانتی گراد می باشد و کمتر از این درجه حرارت تلقیح صورت نمی پذیرد و درجه حرارت بالای ۳۵ درجه نیز عمل تلقیح و رنگ پذیری را مشکل    می نماید .

–  رطوبت ابتیمم : بین (۷۵-۶۵)% و حداکثر (۸۵-۸۰)% و حداقل (۴۵-۴۰)% می باشد.

–  نور : متوسط شدت نور لازم برای گوجه فرنگی ۰۰۰/۲۰ لوکس و یا ۲۰۰۰ -۲۵۰۰  ژول می باشد .

کیفیت آب :

الف : آب آبیاری :

گوجه­فرنگی برای رشد و نمو سریع خود و نیز برای تولید زیاد نیاز فراوانی به آب دارد . کنترل دقیق مقدار و زمان آبیاری در برقراری تعادل بین رشد رویشی و زایشی گیاه و در نتیجه میزان باروری و کیفیت محصول گوجه­فرنگی مؤثر خواهد بود . کم و زیاد شدن دفعات آبیاری ونامرتب بودن آن مخصوصاً در اواخر دوره رشد گیاه و موقع رسیدن میوه دچار پاره­ای از بیماریهای فیزیولوژی می­شود . در روزهای گرم آفتابی اگر آب کافی در اختیار گوجه­فرنگی قرار بگیرد پژمرده شده و اغلب برگهای فوقانی آنها لکه هایی ظاهر می­شود و بعلاوه ریزش گل پیدا می­شود و ادامه این وضعیت پوسیدگی ریشه را بدنبال خواهد داشت . آبیاری باید صورت مرتب باشد تا خاک مرطوب بماند ، در صورتیکه خاک خشک شده و آبیاری شود باعث ترک­خوردگی پوست میوه می­گردد .میزان آب در گوجه­فرنگی به مقدار زیاد بستگی به وضعیت آب و هوای خارج از گلخانه دارد . روزهای گرم و آفتابی ، گیاه نیاز به آب بیشتری در مقایسه با روزهای ابری دارد . مطابق برخی آزمایشات ، هر بوته گوجه­فرنگی در گلخانه در طول دوره رشد ۵/۶ لیتر آب مصرف می­کند . بنابراین هر متر مربع سطح زیر کشت حدود ۳۴۰-۳۰۰ لیتر آب لازم دارد و با فرض اینکه خاک گلخانه به رطوبت نسبی در حد اپتیمم باشد ، پس از به گل رفتن تا آخر دوره مطابق جدول زیر است:

مقدار آب لازم برای هر بوته در شبانه روز شرایط آب و هوایی

Cc 250 تا  Cc 500 روزهـــــــای ابـــــــــری

Cc 700   تا  Cc 1000 روزهای آفتابی متناوب(آفتاب و سایه)

Cc 1200 تا  Cc 1500 روزهــــــــای آفتابی با ابر پراکنده

Cc2000  تا  Cc 2500 روزهـــــــــای گرم و آسمان صاف

توجه داشته باشید که آبیاری زیاد برای نشاء ها ونباتات جوان موجب کوتاه ماندن آنها خواهد شد ضمناً آبیاری باید در طول روز انجام گیرد ، زیرا آبیاری در اواخر روز موجب  افزایش رطوبت و بروز قطرات آب در شب ، روی برگ ها و میوه خواهد شد .

کیفیت آب :

باید به سه عامل Ec و SAR و میزان بر توجه نمود .کیفیت آب باید شیرین باشد و (۵/۱-۱) Ec میلی موس بر سانتیمتر مناسب است ولی در Ec بالاتر تا ۵/۲ میلی موس بر سانتیمتر هم فعالیت دارد ولی Ec از ۵/۲ میلی­موس بر سانتیمتر برای گوجه فرنگی مناسب نیست و از میزان محصول می­کاهد . گوجه فرنگی از گیاهان نیمه حساس به بر می­­باشد ، در آب آبیاری گلخانه ای ۳۳/۱ – ۶۷% الی ۲ ppm تجاوز نکند .میزان SAR حداکثر از ۱۸ ppm تجاوز نکند .

محیط کشت ( خاک ):

یکی دیگر از عوامل مهم در پرورش گوجه­­فرنگی گلخانه­ای محیط کشت می­باشد .محیط کشتی که برای این منظور تهیه می­شود علاوه بر نگهداری گیاه باید دارای خصوصیات زیر باشد .

–  آب و مواد غذایی کافی در خود ذخیره نماید

عاری از آلودگی ها بوده و بتوان بدون اثر سوئی روی محیط کشت آنرا، ضد عفونی نمود .

–  PH خاک برای گوجه­فرنگی گلخانه ۷-۵/۶ باشد .

–  مقدار Ec خاک نیز از ۳ میلی موس بر سانتیمتر تجاوزنکند ، بدیهی است افزایش Ec از حد معین باعث کاهش درصد محصول خواهد شد .

–

مقدار افزایش Ec 4 6 8

درصد کاهش ۱۰% ۲۵% ۵۰%

-چنانچه گوجه­فرنگی در خاک گلخانه کشت شود ، خاکی که برای این منظور استفاده می­شود باید پوک ، قوی و بافت آن شنی و یا شنی لومی و زهکشی در آن بخوبی انجام گیرد . بطوریکه عمق ریشه در خاک نفوذپذیر می­تواند تا ۸۰ سانتیمتر گسترش یابد ، بنابراین خاکهای رسی ، وجود لایه­های غیرقابل نفوذ Hard pan  و فشردگی خاک را نمی­پسندد و در صورت امکان رشد ریشه به اعماق بیشتر ، گیاه را در مقابل   استرس­ها مقاوم خواهد ساخت .

در شکل زیر در سمت چپ یک نهال گوجه­فرنگی را که در شرایط زمانی که دارای یک ریشه اصلی قوی و مقداری ریشه ها فرعی می­­باشند و این در شرایطی است که رطوبت خاک جهت تهیه اکسیژن لازم از خاک بـرای رشـد و نمو خود می­باشد ( در سمت راست در جایی که آبیاری اولیه ضعیف و طبقات خاک فشرده بــوده­اند و مــقدار اکسیژن نیز برای رشــد و نمو کم است ) برخورد کند . گـیاه معمولاً ریشه های موئی و افشان در سطح زمین پیدا می­کند . این ریشه های کم عمق در طول سال باقی مانده و گیاه را در مقابل فشار آب و سایر عوامل آسیب­پذیر می­کند . بنابراین در خاکهای سنگین قبل از ساخت اسکلت گلخانه مصرف کودهای سبز و یا حیوانی که با شن نخودی مخلوط شده باشند ، توصیه می­شود .

●   آماده سازی خاک :

  کود حیوانی پوسیده و کود شیمیایی را مناسب با نتایج آزمون خاک و مقادیر عناصر غذایی موجود با انجام عملیات شخم عمیق زیر خاک شود و پس از انجام عمل ضد عفونی کودهای کوکوپیت ، کمپوست و یا پیت ماس در چال گشت ریخته شود.

●    برنامه کوددهی :

بطورکلی  نسبت به N.P.K در دوره های رشد گوجه فرنگی به صورت ذیل است .

N.P.K در اوایل دوره رشد ۱-۲-۱

N.P.K در اواسط دوره ۳-۱-۳

N.P.K از شروع باردهی تا اواخر دوره ۶-۱-۳

و برای بدست آوردن نتیجه نسبتاً مطلوب از یک گلخانه گوجه­­فرنگی به مساحت ۱۰۰۰ مترمربع در یک دوره کشت هشت  تا یازده ماهه با عملکرد ۳۰۰-۴۵۰ تن مقدار عناصر غذایی به صورت خالص باید در دسترس قرار گیرد .

عناصر مغذی   عناصر زیر مغذی

ردیف عناصر غذایی مقدار برحسب kg   ردیف عناصرغذایی مقدار برحسب kg

۱ ازت Kg12   ۷ آهن Kg3/1

۲ فسفر Kg10   ۸ روی Kg16/0

۳ پتاس Kg16   ۹ مس Kg07/0

۴ کلسیم Kg7/0   ۱۰ منگنز Kg11/0

۵ منیزیم Kg3/1   ۱۱ بر Kg12/0

۶ گوگرد Kg4/8   ۱۲ مولیبدن Kg08/0

زمان کاشت

برای کاشت بذر گوجه فرنگی می­توان از برنامه زیر استفاده نمود :

۱- چنانچه بذرکاری فقط یکبار انجام گرفته و گیاه در طول سال گلخانه را اشغال نماید ، بذر را در اواسط تیرماه تا اواسط مردادماه کشت نموده ونشاء را بعد از ۱۰ الی ۳۰روز ( بسته به شرایط گرمائی محیط کشت ) به گلخانه منتقل نمود .در این صورت ۸۵ تا ۱۰۰ روز بعد ، برداشت محصول شروع می­شود و تا اوایل تیر سال دیگر ادامه پیدا می­کند.

۲- در صورتیکه در سال دوبار بذر کاری شود برنامه کشت و برداشت گوجه فرنگی به ترتیب زیر می­باشد.

–  کـشت بـذر در اواسط تیرماه انجام گرفته و بعد از یکماه نشاء گلخانه منتقل می­شود که در طول پاییز مـی­توان محصول را برداشت نموده و در دی­ماه به تولید آن خاتمه داد.

– کشت بذر آذرماه انجام گرفته و بعد از یکماه نشاءها به گلخانه منتقل می­گردد     ( زمانی که برداشت محصول ، پاییزه خاتمه یافته است وگلخانه آماده پذیرش نشاء می­باشد . که در این صورت برداشت محصول از اول بهار شروع و تا اواخر خرداد ادامه پیدا می­کند )

–

توصیه های کاشت و داشت

در چال  و یا گلدان کشت از کوکوپیت استفاده نمائید .

بعد از کاشت در زمین اصلی از ماکروتراسورب برای ریشه زائی استفاده نمائید .

در تمام طول داشت از آمینوکلات های ( کلسیم – بر- منگنز-منیزیم-عناصر میکرو – پتاسیم و تراسورب) استفاده نمائید .

برای جلوگیری از سرسوختگی ازامینوکلات کلسیم استفاده نمایید .

برای خوشرنگ شدن و درشت شدن میوه هر هفته تا ده روز از آمینوکلات پتاسیم استفاده نمائید.

برای جلوگیری از استرس و نیز زمان سم پاشی از آمینوکلات  تراسورب برگی استفاده نمایید .

از آهن فروسترین در سیستم آبیاری بر حسب نیاز استفاده گردد .

هرس :

در ارتباط با هرس گوجه بصورت اجمالی می توان گفت تا ارتفاع ۳۰ الی ۴۰ سانتی متر حذف کلیه پاجوشها و پس از آن تا ارتفاع نهایی پاجوشها حذف شود بعلاوه اینکه از ارتفاع ۳۰ سانتی متر به بعد حدف برگهای پایین به مرور و متناسب با رشد گیاه و همپنین در صورت رشد زیاده از حد برگها یک هرس سبک برگ در قسمتهای بالایی نیز توصیه می گردد .

باید توجه داشت که در مراحل اولیه رشد بوته ها می توان از پاجوشها برای جایگزینی مناطق تنگ و جاهای که بذرها سبز نگردیده اند و یا نشاها نگرفته اند استفاده نمود .تلقیح در طول دوره کشت حتما با ضربه زدن به سیمها به تلقیح بیشتر گلها کمک نماییم حد فاصل ساعت ۳۰/۱۰ الی ۳۰/۱ و در موقع گرمی هوا با ساعت ۳ بعد از ۴-۳ بار در هفته صورت گیرد دیگر استفاده از هورمون تلقیح کننده درشت زمستانه