روش های واکسیناسیون

روش های واکسیناسیون

1- واکسیناسیون از طریق آب آشامیدنی واکسیناسیون از طریق آب آشامیدنی یکی از مناسبترین راه های تجویز واکسن های زنده است. این روش می تواند آسانتر از سایر روش ها تلقی شود. اما به منظور اجتناب از کاهش توانایی واکسن که هر زمان ممکن است اتفاق بیفتد واکسیناتتور باید توجه کامل به تمام شیوه های آماده سازی و تجویز واکسن،‌ مبذول دارد. در مرغداری ها دو نوع سیستم توزیع آب وجود دارد: 1- سیستم آبخوری زنگوله ای 2- سیستم آبخوری نیپلی(پستانکی) صرفه نظر از آنکه کدام سیستم به کار می رود،‌ مراحل قبل از توزیع محلول واکسن یکسان است و شامل آماده سازی واکسن و محروم سازی طیور از آب می باشد. قبل از بحث در خصوص این مراحل بخاطر داشته باشید که قبل از آماده سازی واکسن، باید دستها را با دقت شست. صابون یا مواد ضد عفونی کننده نباید با محلول واکسن تماس پیدا کند. در اصل،‌مقررات مربوطه ساده هستند ولی رعایت آنها الزامیست. واکسن ویروسی باید به مقدار کافی به طیور داده شود و شرایط نگهداری واکسن،‌وضعیت سلامتی طیور،‌کیفیت آب و البته فن واکسیناسیون،‌ پاسخ واکسن را تعیین خواهند کرد. 1-1- آماده سازی قبل از واکسیناسیون ·         طیور را از آب محروم کنید تا تشنه شوند. بسته به سن طیور و شرایط آب و هوایی،‌ دوره محرومیت از آب بین 30/1 تا 3 ساعت متغیر خواهد بود. ·         مخزن آب و آبخوری ها را تخلیه کرده و بدون استفاده از مواد ضدعفونی کننده هر یک را کاملاً‌ شسته و تمیز نمایید. ·         آب تمیز،‌ خنک و با کیفیت مناسب باید مورد استفاده قرار گیرد. PH آب باید بین 5/5 تا 5/7 باشد. ·         آب عاری از کلر یا سایر مواد ضد عفونی کننده یا هر نوع یون فلزی (بویژه یون آهن) باشد،‌زیرا این مواد می توانند ویروس واکسن های زنده را غیر فعال کنند. سه ماده را می توان جهت خنثی کردن کلر به آب اضافه کرد:‌ تیوسولفات سدیم با غلظت 16 میلی گرم در لیتر،‌کلر را خنثی می کند. ·         شیر خشک بدون چربی با غلظت 5/2 گرم در لیتر،‌ در این مورد باید مطمئن شد که قبل از افزودن واکسن،‌شیر خشک کاملاً‌ در آب حل شده باشد. ·         قرص سوامیون محصول شرکت CEVA (به ازاء هر 100 لیتر آب واکسن یک قرص استفاده شود). به هنگام مخلوط کردن و همزدن آب از همزن غیر فلزی استفاده شود ده دقیقه قبل از افزودن واکسن،‌این محلول را به حال خود بگذارید. ·         جنس ظروف و آبخوری ها باید از پلاستیک (غیرفلزی) باشد. زیرا بعضی از یون های فلزی می توانند ویروس موجود در واکسن را غیر فعال کنند. ·         باید تجهیزات تمیز به کار روند،‌ (از بکارگیری مواد ضدعفونی کننده جهت تمیز کردن آن ها خودداری شود.) ·         واکسن آماده شده هرچه سریعتر باید مصرف شود در خصوص این مراحل،‌ بخاطر داشته باشید یکی از آخرین اقدامات احتیاطی آنست که از تماس واکسن رقیق نشده با هوا جلوگیری شود. بنابراین پس از برداشتن سرپوش فلزی،‌ درب پلاستیکی ویال واکسن را در زیر سطح آب باز کنید. ·         مقدار آب مورد نیاز را بر حسب تعداد طیور محاسبه کنید. ·         واکسیناسیون با در نظر گرفتن سن طیور و شرایط آب و هوایی انجام شود. ·         چند نفر کارگر را جهت توزیع واکسن به کار گیرید. ·         جدول ذیل حداقل میزان آب مورد نیاز جهت تهیه محلول واکسن را بر حسب سن طیور نشان می دهد: سن (هفته) لیتر (هزار جوجه) 2 3 4 14 21 28 2-1- تجویز واکسن ها ·         محلول واکسن باید حداقل به مدت یک ساعت و نیم در دسترس تمام طیور قرار گیرد تا مطمئن شوید که همه طیور از آن نوشیده اند. به منظور اجتناب از کاهش تیتر محلول واکسن، تجویز واکسن نباید بیش از 3 ساعت به طول انجامد. ·         زمان دریافت محلول واکسن به طور مستقیم به تعداد طیور واکسینه شده ارتباط دارد و باید بر حسب شرایط محیطی تنظیم شود. ·         بنابراین ما قویاً ابتدا انجام یک واکسیناسیون آزمایشی (بدون وجود واکسن) را به منظور ارزیابی دقیقتر شرایط مرغداری، مدت تجویز واکسن مورد نیاز توصیه می کنیم تا از حداکثر کارایی واکسن اطمینان حاصل شود. ·         استفاده از رنگ در محلول واکسن به نظارت، مشاهده و تنظیم روند تجویز واکسن از طریق کنترل رنگ پذیری زبان و چینه دان طیور استفاده می کند. 3-1- بعد از واکسیناسیون هنگامی که آب حاوی واکسن کاملاً‌مصرف شده باشد (وقتی مخزن و منبع ذخیره خالی است) هنوز مقدار قابل ملاحظه ای آب در لوله ها باقی مانده است که باید سریعاً‌توسط آب خنثی که حاوی مواد ضد عفونی کننده نباشد، شستشو گردد. بنابراین: ·         سیستم توزیع آب را ببندید. ·         مخزن را با مقادیر بسیار زیاد آب پر کنید. ·         تیوسولفات سدیم به میزان 16 میلی گرم در هر لیتر آب یا شیر خشک بدون چربی به میزان 5/2 گرم در هر لیتر آب و یا یک قرص سوامیون به ازاء هر 100 لیتر آب اضافه کنید. ·         سپس سیستم توزیع آب را باز کنید. ·         از آب کلردار (آب اصلی) استفاده نکردد تا آب خنثی کاملاً به مصرف برسد. ·         تا روز بعد از واکسیناسیون از پمپ کلر استفاده نشود و فیلتر ذغال فعال شده برداشته نشود. 2- واکسیناسیون به طریق افشان (اسپری) افشانیدن (اسپری کردن) یکی از مؤثرترین و متداول ترین روش های واکسیناسیون علیه بیماری های نیوکاسل و برونشیت عفونی است. این روش خصوصاً‌برای اولین واکسیناسیون علیه بیماری نیوکاسل مناسب است. زیرا مرحله اول پاسخ ایمنی شامل واکنش موضعی غده Harderian در چشم و واکنش مخاط دستگاه تنفسی فوقانی است. این روش جهت واکسیناسیون علیه بیماری برونشیت عفونی نیز مناسب است اما در خصوص بیماری گامبورو مناسب نمی باشد. آماده سازی واکسن ·         از آب مقطر استریل جهت آماده سازی واکسن استفاده شود. ·         به قسمت مربوط به آماده ساز واکسن در بخش آب آشامیدنی رجوع شود تجهیزات فشار دستگاه اسپری باغبانی استاندارد نیست زیرا ممکن است اندازه قطرات آب تغییر یابد به این دلیل استفاده از این دستگاه در خصوص اسپری واکسن‌ها توصیه نمی‌شود. دستگاه اسپری پیشرفته به عنوان مثال دستگاه Desvac Kit1 یا Kit2 اختصاصا برای واکسیناسیون طیور طراحی شده‌اند و قادر به تولید ثابت (2 بار) می‌باشند. میزان فشار نیز توسط فشار سنج نشان داده می‌شود. لوله‌ای که مجهز به سر شیلنگ دو گانه باشد ، برای افشاندن طولانی مدت مناسب‌تر است و افشان یکنواخت تولید می‌کند (25/0 لیتر در هر دقیقه). 2-2- واکسیناسیون اولیه به طریق اسپری واکسیناسیون اولیه به صورت افشان درشت انجام شود و قطر قطرات آب حدود 15/0 میلیمتر یا 150 میکرون باشد. هرز رفتن محلول واکسن عمدتاً ناشی از تبخیر در اثر استفاده از افشان ریز و یا چکه در اثر استفاده از افشان درشت است. بنابراین این ضایعات باید در محاسبه حجم محلول واکسن در نظر گرفته شود و جبران گردد. واکسیناسیون جوجه‌های یکروزه موجود در جعبه ·         واکسیناسیون در خنکترین وقت روز انجام شود. ·         جعبه‌ها به ردیف چیده شوند. ·         هیترها و دستگاه تهویه خاموش شوند. ·         با وارد کردن ضربه آهسته به جعبه‌ها ، جوجه‌ها را بیدار کنید. ·         بهترین میزان افشاندن واکسن برابر با 5/0 لیتر به ازای هر هزار جوحه است. ·         اسپری را از فاصله 30-20 سانتی متری بالاتر از سطح جوجه‌ها انجام دهید ·         افشاندن مجدد نیز انجام شود. ·         پس از واکسیناسیون حداقل به مدت پانزده دقیقه جوجه ها را در جعبه باقی بگذارید واکسیناسیون طیور موجود در سالن ·         قبل از واکسیناسیون نور را زیاد کنید تا طیور دور جمع شوند. ·         سپس نور را کم کنید ، آنقدر که فقط بتوان دید. هیترها و دستگاه تهویه را خاموش کنید. در سالن‌های روشن و پر نور ، به خاطر جلوگیری از وحشت زدگی طیور، واکسیناسیون در شب انجام شود.) ·         اسپری را از فاصله 30 سانتی متری بالاتر از سطح طیور انجام دهید. ·         افشاندن مجدد نیز انجام شود. ·         این روش در هر ساعت 20000 طیور قابل واکسینه شدن است. ·         بهترین میزان افشاندن واکسن نیم تا یک لیتر به ازای هر هزار طیور توسط دستگاه اسپری مدرن و یا یک لیتر به ازای هر هزار طیور توسط دستگاه اسپری باغبانی می‌باشد. 3-2- واکسیناسیون تشدید کننده از طریق اسپری به این منظور از افشان ریز که موجب تولید قطراتی حدود 5/0 میلیمتر (برابر با 50 میکرون) می‌باشد، جهت واکسیناسیون دوم استفاده کنید. ·         این ذرات ریز واکسن به عمق دستگاه تنفسی نفوذ می‌نمایند. بنابراین برای اجتناب از واکنش‌های بعد از واکسیناسیون ، از این روش فقط برای واکسیناسیون تشدید کننده استفاده کنید. ·         تجهیزات مورد استفاده برای افشاندن و آماده سازی محلول واکسن صرفاً باید برای واکسیناسیون نگهداری شوند. ·         درب و پنجره‌های سالن کاملا بسته شوند، هیتر‌ها و دستگاه تهویه خاموش گردد. ·         مطوئن شوید که سیم برق دستگاه افشان بتواند به دورترین نقطه در سالن برسد. ·         دستگاه اسپری برای تولید ریزترین اندازه قطرات آب تنظیم شود. ·         مقدار افشاندن 4/0 لیتر به ازای هر هزار طیور ·         یک سالن به مساحت 1000 متر مربع می تواند در 15 دقیقه مورد افشان قرار گیرد. ·         حداقل تا 15 دقیقه بعد از واکسیناسیون ، هیترها ، دستگاه‌های تهویه و... نباید روشن شوند. ·         پوشیدن دستگش ، استفاده از ماسک صورت و عینک‌های حفاظتی به هنگام اسپری بطور اکید توصیه می‌شود. 4-2- بعد از واکسیناسیون تمام تجهیزات باید دو بار با آب معدنی (بدون استفاده از مواد ضد عفونی کننده) شستشو داده شوند. گاهگاهی سر شیلینگ‌ها باید باز و بسته شوند و سیستم گریسکاری شود. 3- واکسیناسیون داخل چشمی روش قطره چشمی ، موثرترین شیوه واکسیناسیون است. زیرا مطمئنا هر یک از طیور یک دوز کامل واکسن را دریافت می‌کنند. معایب آن این است که وقت گیر است و اغلب در عمل به صورت ناقص انجام می‌شود. روش کار · از یک مایع رقیق کننده استریل جهت آماده سازی واکسن استفاده شود. · پرنده را طوری نگهدارید که سر آن به یک طرف خم شده باشد تا دسترسی به یک پشم راحت باشد. · ظرف پلاستیکی حادی واکسن را به صورت عمودی نگه داشته و به آرامی طرفین ظرف را فشار داده ، تا یک قطره واکسن به داخل چشم چکانیده شود. · قبل از رها کردن پرنده از جذب کامل واکسن در چشم مطمئن شوید. معمولاً یک واکنش خود بخودی وجود دارد که به محض ریخته شدن قطره واکسن بر روی چشم موجب پخش شدن آن بر روی سطح چشم می‌شود. این روش مخصوصاً برای تجویز واکسن لارنگوتراکئیت بخوبی موثر بوده و گاهی بسته به شرایط برای واکسن نیوکاسل مورد استفاده قرار می گیرد. 4- واکسیناسیون به روش تلقیح در نسوج پرده بالی واکسیناسیون از طریق نفوذ در بافت بال طیور روش اصلی تجویز واکسن آبله طیور است که حاوی ویروس موثر بر پوست می‌باشد. این واکسن با استفاده از یک وسیله دو شاخه که در بسته بندی واکسن موجود است در بافت نفوذ می‌کند. استفاده از وسیله دو شاخه دارای اهمیت می‌باشد. زیرا دو ناحیه مایه کوبی شده به وجود می‌آورد و منجر به محافظت بهتر می‌شود. روش کار ·         از این محلول رقیق کننده استریل جهت آماده سازی واکسن استفاده شود. ·         پرنده را نگهدارید و زیر بال را به طرف بیرون باز کنید. ·         وسیله دو شاخه را در واکسن آماده شده فرو برید هر دو سوزن را آغشته کنید ، سر سوزن‌ها را باید قبل از بیرون آوردن با سطح داخلی ظرف حاوی واکسن به آهستگی تماس دهید. ·         وسیله دو شاخه را در نسوخ پرده بالی فرو نمایید. ·         برای واکسیناسیون پرنده بعدی مجدداً وسیله در شاخه را در ظرف حاوی واکسن فرو برید ·         از تزریق در محل حضور پرها اجتناب ورزید زیرا ممکن است پرها به واکسن آغشته شوند، و واکسن به بافت نرسد. ·         از آسیب رساندن به عروق خونی استخوان و عضله بال خودداری گردد. ·         دقت شود که هیچ قسمتی از بدن پرنده به جز ناحیه قابل مایه کوبی با واکسن آبله تماس نداشته باشد. ·         ناحیه مایه کوبی شده در نسوخ پرده بالی باید 7 تا 14 روز پس از واکسیناسیون مورد بررسی قرار گیرد تا از وجود واکنش موضعی در ناحیه تزریق به صورت یک تورم کوچک اطمینان حاصل گردد. این واکنش حاکی از یک واکسیناسیون رضایتبخش است. 5- واکسیناسیون به روش تزریق واکسیناسیون از طریق تزریق (تزریق زیر جلدی و داخل عضلاتی) ساده ترین و متداولترین روش تجویز واکسن کشته است. این روش در واکسیناسیون انفرادی با واکسن‌های غیر فعال مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش کار ·         4-2 ساعت قبل از استفاده واکسن، آن را از یخچال بیرون آورده تا در دمای محیط کمی گرم شود ·         از سرنگ های اتوماتیک جهت تنظیم دوز واکسن وتزریق استفاده گردد. ·         بررسی و آزمایش مرتب تجهیزات بسیار مهم است تا از تزریق دور مناسب اطمینان حاصل شود و سر سوزن‌ها به طور مرتب تعویض شوند (مثلا برای هر 200 طیور یک بار) ·         تزریق می‌تواند در قائده گردن به صورت زیر جلدی و یا ترجیحاً به صورت داخل عضلانی در سینه و یا ران انجام شود. واکسن های طیور واکسن پاستورلوز طیور ( وبای مرغان ) واکسن پاستورلوز طیور بر اساس دستورالعمل OIE بصورت سوسپانسیون کشته ، ساخته و کنترل می شود . این واکسن برای ایمن سازی فعال علیه وبای مرغان در ماکیان ، بوقلمون ، اردک و غاز استفاده می شود . دز و نحوه مصرف : بمقدار 1 میلی لیتر برای طیور بالغ و 5/0 میلی لیتر برای جوجه ها از راه داخل عضلانی تزریق گردد . موارد منع مصرف : از واکسیناسیون طیور در موقع وجود بیماری یا سوء تغذیه باید اجتناب شود . توصیه ها و احتیاطات لازم : - واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود . - تزریق واکسن پس از انقضای تاریخ مصرف ممنوع است . - واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود . - قبل از مصرف ، ویال حاوی واکسن را به آرامی تکان دهید . - در هنگام تجویز واکسن شرایط آسپتیک را کاملا رعایت نمایید . - واکسن نباید یخ بزند . - دقت شود تا واکسن در داخل قفسه سینه تزریق نشود . - بطری های خالی واکسن باید بطور صحیح معدوم گردند . - در مناطق گرم و مرطوب قبل از شروع فصل بارندگی واکسیناسیون انجام شود . - در مناطقی که سابقه بیماری وجود دارد توصیه می گردد واکسیناسیون دو بار در سال ( بهار و پائیز ) انجام گیرد . - تمام محتوای شیشه را در روز واکسیناسیون مصرف کرده و از مصرف باقیمانده واکسن در روزهای بعد خودداری شود . عوارض جانبی : عوارض جانبی ندارد . شرایط نگهداری : در دمای 8-4 درجه سانتیگراد و دور از نور حمل و نگهداری شود . در این شرایط واکسن تا یک سال قابل مصرف می باشد . بسته بندی : این واکسن در ویالهای قهوه ای رنگ با برچسب مشخصات عرضه می شود و هر جعبه حاوی 25 بطری 100 میلی لیتری می باشد . واکسن آبله طیور این واکسن محتوی ویروس تخفیف حدت یافته آبله طیور کشت داده شده در تخم مرغ SPF جنین دار می باشد . واکسن زنده تخفیف حدت یافته ، بصورت لیوفیلیزه می باشد و جهت ایمن سازی فعال علیه بیماری آبله طیور در مرغان بومی و گله های صنعتی طیور تهیه شده است . دز و نحوه مصرف : برای فرآوری هر 1000 دز ، واکسن لیوفیلیزه در 10 میلی لیتر نرمال سالین یا آب مقطر استریل حاوی 20% گلیسیرین کاملا حل شود سپس با استفاده از یک سوزن دو شاخ مخصوص ، واکسن در پرده بال تزریق گردد . توصیه ها و احتیاطات لازم : - قبل از مایه کوبی از سلامت گله اطمینان حاصل شود . - معمولا واکسن از سن ده هفتگی تجویز می شود ولی می توان با مجوز سازمان دامپزشکی در شرایط خاص قبل از موعد ذکر شده نیز تجویز گردد . - حتی الامکان پرندگان یک گله همزمان مایه کوبی شوند - واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود . - تزریق واکسن پس از انقضای تاریخ مصرف ممنوع است . - واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود . - واکسن حل شده بایستی حداکثر در مدت 2 ساعت مصرف شود . - هرگز واکسن در معرض نور مستقیم خورشید و یا حرارت قرار نگیرد . - چنانچه پرندگان در طول دوره تخمگذاری مایه کوبی شوند ممکن است افت مختصری در تولید تخم مرغ ایجاد شود که پس از مدت کوتاهی مرتفع می شود . - از آنجائیکه این واکسن محتوی ویروس زنده است ، ویالهای خالی و یا ویالهایی که باز شده ولی بطور کامل مصرف نشده اند باید در یک محلول ضدعفونی کننده قوی غوطه ور شوند . موارد منع مصرف : پرندگانی که از نظر کلینیکی بیمار و یا در اثر حمل و نقل ضعیف و یا علائم بیماری دارند نباید مایه کوبی شوند . عوارض جانبی : عوارض جانبی ندارد . شرایط نگهداری : در دمای 8-4 درجه سانتیگراد و دور از نور حمل و نگهداری شود . در این شرایط واکسن تا 14 ماه قابل مصرف می باشد . بسته بندی : این واکسن در ویالهای قهوه ای با برچسب مشخصات عرضه می شود . واکسن برونشیت عفونی سویه H-52 این واکسن محتوی ویروس تخفیف حدت داده شده برونشیت عفونی طیور سویه H-52 ( سروتیپ ماساچوست ) کشت داده شده در تخم مرغ های SPF جنین دار و بصورت لیوفیلیزه می باشد . این واکسن برای مایه کوبی یادآور علیه بیماری برونشیت عفونی در مرغان بومی و گله های صنعتی طیور تهیه شده است. دز و نحوه مصرف : قطره چکانی در چشم : برای فرآوری هر 1000 دز ، واکسن لیوفیلیزه در 25 میلی لیتر سالین نرمال یا آب مقطر استریل کاملا حل شده سپس با استفاده از یک قطره چکان استاندارد یک قطره در چشم هر پرنده چکانده شود . این روش بهترین شیوه برای اطمینان از مایه کوبی انفرادی بوده و بر دیگر روش ها ارجعیت دارد . آب آشامیدنی : هر 1000 دز واکسن بایستی در 30تا 40 لیتر آب خنک ، تمیز و عاری از کلرین یا دیگر مواد شیمیایی ضدعفونی کننده کاملا حل شود . در این روش هنگام مصرف واکسن شیر بدون چربی به نسبت 5/2 در هزار به آب آشامیدنی اضافه شود . توصیه ها و احتیاطات لازم : - این واکسن در گله های تخم گذار و مادر ، از سن 12 هفتگی توصیه می شود . - قبل از مایه کوبی از سلامت گله اطمینان حاصل شود . - حتی الامکان پرندگان یک گله همزمان مایه کوبی شوند - واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود . - تزریق واکسن پس از انقضای تاریخ مصرف ممنوع است . - واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود . - واکسن حل شده بایستی حداکثر در مدت 2 ساعت مصرف شود . - این واکسن را با هیچ یک از واکسن های زنده دیگر مخلوط نکرده و فاصله زمانی مایه کوبی دو واکسن متفاوت رعایت شود . - پرندگانی که با روش آشامیدنی مایه کوبی می شوند بایستی 2-1 ساعت قبل از مایه کوبی از دسترسی به آب محروم شوند . - هرگز واکسن را در معرض نور مستقیم خورشید و یا حرارت قرار ندهید . - از آنجائیکه این واکسن محتوی ویروس زنده است ، ویالهای خالی و یا ویالهایی که باز شده ولی بطور کامل مصرف نشده اند باید در یک محلول ضدعفونی کننده قوی غوطه ور شوند . موارد منع مصرف : پرندگانی که از نظر کلینیکی بیمار و یا در اثر حمل و نقل ضعیف و یا علائم بیماری دارند نباید مایه کوبی شوند . عوارض جانبی : عوارض جانبی ندارد . شرایط نگهداری : در دمای 8-4 درجه سانتیگراد و دور از نور حمل و نگهداری شود . در این شرایط واکسن تا 14 ماه قابل مصرف می باشد . بسته بندی : این واکسن در ویالهای قهوه ای با برچسب مشخصات عرضه می شود . واکسن برونشیت عفونی سویه H-120 این واکسن محتوی ویروس بسیار تخفیف حدت داده شده برونشیت عفونی سویه H-120 ( سویه ماساچوست ) کشت داده شده در تخم مرغ SPF جنین دار و بصورت لیوفیلیزه می باشد و برای ایمن سازی فعال علیه بیماری برونشیت عفونی در مرغان بومی و گله های صنعتی طیور تهیه شده است . دز و نحوه مصرف : قطره چکانی در چشم : برای فرآوری هر 1000 دز ، واکسن لیوفیلیزه در 25 میلی لیتر سالین نرمال یا آب مقطر استریل کاملا حل شده سپس با استفاده از یک قطره چکان استاندارد یک قطره در چشم هر پرنده چکانده شود . این روش بهترین شیوه برای اطمینان از مایه کوبی انفرادی بوده و بر دیگر روش ها ارجعیت دارد . آب آشامیدنی : واکسن را در آب آشامیدنی حل کنید . میزان رقت به سن پرنده بستگی دارد . به این صورت که 1000 دز از واکسن برای مایه کوبی پرندگان تا سن 10 روزگی بایستی در حدود 10 لیتر آب خنک ، تمیز و عاری از کلرین یا دیگر مواد شیمیایی ضدعفونی کننده کاملا حل شود . برای هر یک روز سن اضافی پرنده یک لیتر آب اضافی در نظر گرفته شود . در این روش هنگام مصرف واکسن شیر بدون چربی به نسبت 5/2 در هزار به آب آشامیدنی اضافه شود . روش اسپری : هر 1000 دز واکسن در 300-100 میلی لیتر سالین نرمال یا آب مقطر خنک ، تمیز و عاری از مواد ضدعفونی کننده حل شود . میزان رقت به سن پرنده و نوع دستگاه اسپری بستگی دارد . توصیه ها و احتیاطات لازم : - این واکسن در تمام گله های طیور از سن یک هفتگی توصیه می شود . در موارد اضطراری می توان پرندگان را دریک روزگی مایه کوبی کرد . این واکسن نیاز به یادآور دارد . - قبل از مایه کوبی از سلامت گله اطمینان حاصل شود . - حتی الامکان پرندگان یک گله همزمان مایه کوبی شوند - واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود . - تزریق واکسن پس از انقضای تاریخ مصرف ممنوع است . - واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود . - واکسن حل شده بایستی حداکثر در مدت 2 ساعت مصرف شود . - از آنجائیکه این واکسن محتوی ویروس زنده است ، ویالهای خالی و یا ویالهایی که باز شده ولی بطور کامل مصرف نشده اند باید در یک محلول ضدعفونی کننده قوی غوطه ور شوند . - این واکسن را با هیچ یک از واکسن های زنده دیگر مخلوط نکرده و فاصله زمانی مایه کوبی دو واکسن متفاوت رعایت شود . - پرندگانی که با روش آشامیدنی مایه کوبی می شوند بایستی 2-1 ساعت قبل از مایه کوبی از دسترسی به آب محروم شوند . - هرگز واکسن را در معرض نور مستقیم خورشید و یا حرارت قرار ندهید . - احتمال دارد پس از مایه کوبی پرندگانی که از نظر مایکوپلاسما مثبت هستند و یا در گله هایی با مدیریت بهداشتی ناکارآمد عوارض بسیار خفیف و زودگذر تنفسی مشاهده شود. موارد منع مصرف : پرندگانی که از نظر کلینیکی بیمار و یا در اثر حمل و نقل ضعیف و یا علائم بیماری دارند نباید مایه کوبی شوند . عوارض جانبی : عوارض جانبی ندارد . شرایط نگهداری : در دمای 8-4 درجه سانتیگراد و دور از نور حمل و نگهداری شود . در این شرایط واکسن تا 14 ماه قابل مصرف می باشد . بسته بندی : این واکسن در ویالهای قهوه ای با برچسب مشخصات عرضه می شود . واکسن لارنگو تراکئیت عفونی این واکسن محتوی ویروس تخفیف حدت یافته لارنگوتراکئیت عفونی کشت داده شده در تخم مرغ SPF جنین دار و بصورت لیوفیلیزه می باشد و برای ایمن سازی فعال علیه بیماری لارنگو تراکئیت عفونی در گله های صنعتی طیور بکار می رود . دز و نحوه مصرف : قطره چشمی : برای فرآوری هر 1000 دز ، واکسن لیوفیلیزه در 25 میلی لیتر سالین نرمال یا آب مقطر استریل کاملا حل شده سپس با استفاده از یک قطره چکان استاندارد یک قطره در چشم هر پرنده چکانده شود . این روش بهترین شیوه برای اطمینان از مایه کوبی انفرادی بوده و بر دیگر روش ها ارجعیت دارد . توصیه ها و احتیاطات لازم : - معمولا واکسن از سن 10 هفتگی تجویز می شود . - حتما مایه کوبی پرندگان یک منطقه همزمان انجام شود . - قبل از مایه کوبی از سلامت گله اطمینان حاصل شود . - واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود . - تزریق واکسن پس از انقضای تاریخ مصرف ممنوع است . - واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود . - این واکسن را با هیچ یک از واکسن های زنده دیگر مخلوط نکرده و فاصله زمانی مایه کوبی دو واکسن متفاوت رعایت شود . - واکسن حل شده بایستی حداکثر در مدت 2 ساعت مصرف شود . - هرگز واکسن را در معرض نور مستقیم خورشید و یا حرارت قرار ندهید . - از آنجائیکه این واکسن محتوی ویروس زنده است ، ویالهای خالی و یا ویالهایی که باز شده ولی بطور کامل مصرف نشده اند باید در یک محلول ضدعفونی کننده قوی غوطه ور شوند . - احتمال دارد پس از واکسیناسیون علائم خفیف تنفسی و التهاب ملتحمه چشم مشاهده شود که بعد از 3-2 روز مرتفع می شود . موارد منع مصرف : - پرندگانی که از نظر کلینیکی بیمار و یا در اثر حمل و نقل ضعیف و یا علائم بیماری دارند نباید مایه کوبی شوند . - در مناطقی که بیماری تا کنون مشاهده نشده است مصرف واکسن ممنوع است . شرایط نگهداری : در دمای 8-4 درجه سانتیگراد و دور از نور حمل و نگهداری شود . در این شرایط واکسن تا 14 ماه قابل مصرف می باشد . بسته بندی : این واکسن در ویالهای قهوه ای با برچسب مشخصات عرضه می شود . واکسن نیوکاسل سویه B1 این واکسن حاوی ویروس لنتوژن نیوکاسل سویه B1 کشت داده شده در تخم SPF جنین دار و بصورت تخفیف حدت یافته و لیوفیلیزه می باشد و برای ایمن سازی فعال علیه بیماری نیوکاسل در مرغان بومی و گله های صنعتی طیور تهیه شده است . دز و نحوه مصرف : قطره چکانی در چشم : برای فرآوری هر 1000 دز ، واکسن لیوفیلیزه در 25 میلی لیتر سالین نرمال یا آب مقطر استریل کاملا حل شده سپس با استفاده از یک قطره چکان استاندارد یک قطره در چشم هر پرنده چکانده شود . این روش بهترین شیوه برای اطمینان از مایه کوبی انفرادی بوده و بر دیگر روش ها ارجعیت دارد . آب آشامیدنی : واکسن را در آب آشامیدنی حل کنید . میزان رقت به سن پرنده بستگی دارد . به این صورت که 1000 دز از واکسن برای مایه کوبی پرندگان تا سن 10 روزگی بایستی در حدود 10 لیتر آب خنک ، تمیز و عاری از کلرین یا دیگر مواد شیمیایی ضدعفونی کننده کاملا حل شود . برای هر یک روز سن اضافی پرنده یک لیتر آب اضافی در نظر گرفته شود . در این روش هنگام مصرف واکسن شیر بدون چربی به نسبت 5/2 در هزار به آب آشامیدنی اضافه شود . روش اسپری : هر 1000 دز واکسن در 300-100 میلی لیتر سالین نرمال یا آب مقطر خنک ، تمیز و عاری از مواد ضدعفونی کننده حل شود . میزان رقت به سن پرنده و نوع دستگاه اسپری بستگی دارد . توصیه ها و احتیاطات لازم : - این واکسن در تمام گله های طیور در سن 7-1 روزگی توصیه می شود . - حتما مایه کوبی پرندگان یک منطقه همزمان انجام شود . - قبل از مایه کوبی از سلامت گله اطمینان حاصل شود . - واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود . - تزریق واکسن پس از انقضای تاریخ مصرف ممنوع است . - واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود . - این واکسن را با هیچ یک از واکسن های زنده دیگر مخلوط نکرده و فاصله زمانی مایه کوبی دو واکسن متفاوت رعایت شود . - واکسن حل شده بایستی حداکثر در مدت 2 ساعت مصرف شود . - هرگز واکسن را در معرض نور مستقیم خورشید و یا حرارت قرار ندهید . - از آنجائیکه این واکسن محتوی ویروس زنده است ، ویالهای خالی و یا ویالهایی که باز شده ولی بطور کامل مصرف نشده اند باید در یک محلول ضدعفونی کننده قوی غوطه ور شوند . - پرندگانی که با روش آشامیدنی مایه کوبی می شوند بایستی 2-1 ساعت قبل از مایه کوبی از دسترسی به آب محروم شوند . موارد منع مصرف : پرندگانی که از نظر کلینیکی بیمار و یا در اثر حمل و نقل ضعیف و یا علائم بیماری دارند نباید مایه کوبی شوند . عوارض جانبی : عوارض جانبی ندارد . شرایط نگهداری : در دمای 8-4 درجه سانتیگراد و دور از نور حمل و نگهداری شود . در این شرایط واکسن تا 14 ماه قابل مصرف می باشد . بسته بندی : این واکسن در ویالهای قهوه ای با برچسب مشخصات عرضه می شود . واکسن نیوکاسل ( سویه لاسوتا ) این واکسن محتوی ویروس لنتوژن نیوکاسل سویه لاسوتا کشت داده شده در تخم مرغ SPF جنین دار و بصورت تخفیف حدت یافته و لیوفیلیزه می باشد و برای ایمن سازی فعال علیه بیماری نیوکاسل در مرغان بومی و گله های صنعتی طیور تهیه شده است . دز و نحوه مصرف : این واکسن معمولا دو هفته پس از تلقیح اولیه واکسن نیوکاسل سویه B1 استفاده می شود . قطره چکانی در چشم : برای فرآوری هر 1000 دز ، واکسن لیوفیلیزه در 25 میلی لیتر سالین نرمال یا آب مقطر استریل کاملا حل شده سپس با استفاده از یک قطره چکان استاندارد یک قطره در چشم هر پرنده چکانده شود . این روش بهترین شیوه برای اطمینان از مایه کوبی انفرادی بوده و بر دیگر روش ها ارجعیت دارد . آب آشامیدنی : واکسن را در آب آشامیدنی حل کنید . میزان رقت به سن پرنده بستگی دارد . به این صورت که 1000 دز از واکسن برای مایه کوبی پرندگان تا سن 10 روزگی بایستی در حدود 10 لیتر آب خنک ، تمیز و عاری از کلرین یا دیگر مواد شیمیایی ضدعفونی کننده کاملا حل شود . برای هر یک روز سن اضافی پرنده یک لیتر آب اضافی در نظر گرفته شود . در این روش هنگام مصرف واکسن شیر بدون چربی به نسبت 5/2 در هزار به آب آشامیدنی اضافه شود . روش اسپری : هر 1000 دز واکسن در 300-100 میلی لیتر سالین نرمال یا آب مقطر خنک ، تمیز و عاری از مواد ضدعفونی کننده حل شود . میزان رقت به سن پرنده و نوع دستگاه اسپری بستگی دارد . توصیه ها و احتیاطات لازم : - این واکسن در تمام گله های طیور از سن 2 هفتگی توصیه می شود . - حتما مایه کوبی پرندگان یک منطقه همزمان انجام شود . - قبل از مایه کوبی از سلامت گله اطمینان حاصل شود . - واکسن از شبکه توزیع رسمی اخذ شود . - تزریق واکسن پس از انقضای تاریخ مصرف ممنوع است . - واکسن طبق دستور دامپزشک و توسط تکنسین های دامپزشکی تزریق شود . - این واکسن را با هیچ یک از واکسن های زنده دیگر مخلوط نکرده و فاصله زمانی مایه کوبی دو واکسن متفاوت رعایت شود . - واکسن حل شده بایستی حداکثر در مدت 2 ساعت مصرف شود . - هرگز واکسن را در معرض نور مستقیم خورشید و یا حرارت قرار ندهید . - از آنجائیکه این واکسن محتوی ویروس زنده است ، ویالهای خالی و یا ویالهایی که باز شده ولی بطور کامل مصرف نشده اند باید در یک محلول ضدعفونی کننده قوی غوطه ور شوند . - پرندگانی که با روش آشامیدنی مایه کوبی می شوند بایستی 2-1 ساعت قبل از مایه کوبی از دسترسی به آب محروم شوند . - احتمال دارد پس از مایه کوبی پرندگانی که از نظر مایکوپلاسما مثبت هستند و یا در گله هایی با مدیریت بهداشتی ناکارآمد عوارض بسیار خفیف و زودگذر تنفسی مشاهده شود. موارد منع مصرف : پرندگانی که از نظر کلینیکی بیمار و یا در اثر حمل و نقل ضعیف و یا علائم بیماری دارند نباید مایه کوبی شوند . عوارض جانبی : عوارض جانبی ندارد . شرایط نگهداری : در دمای 8-4 درجه سانتیگراد و دور از نور حمل و نگهداری شود . در این شرایط واکسن تا 14 ماه قابل مصرف می باشد . بسته بندی : این واکسن در ویالهای قهوه ای با برچسب مشخصات عرضه می شود . واکسن گامبورو این واکسن محتوی ویروس تخفیف حدت یافته کشت داده شده در جنین تخم مرغ SPFو لیوفیلیزه شده می باشد که جهت ایمن سازی فعال گله های سالم در مقابل سوش های فیلدی بیماری گامبورو استفاده می شود . دز و نحوه مصرف : - توصیه می شود واکسن در صبح استفاده شود . - جهت توزیع یکسان و ایمنی زایی هماهنگ یک دوره محرومیت از آب در نظر بگیرید . - استفاده از آبهای حاوی مواد ضدعفونی کننده 48 ساعت قبل و 24 ساعت بعد از واکسیناسیون ممنوع است . - واکسن باید در آب تمیز حل شود و در درجه حرارت محیط قابل استفاده می باشد . حجم مورد نظر آب بر حسب تعداد پرندگانی که واکسینه می شوند باید محاسبه گردد . مقدار آب مورد نیاز تعداد پرنده سن 15 – 7 لیتر 1000 14 – 7 روزگی 30 – 20 لیتر 1000 8 – 2 هفتگی 40 لیتر 1000 بالای 8 هفتگی - حضور هر نوع موادی در آب مانند کلرین ، فلوئورین ، آهن و بقیه عناصر روی ویروس واکسن اثر منفی دارد ، بنابراین توصیه می شود قبل از اضافه نمودن واکسن از 5-2 گرم پودر شیر خشک چربی گرفته به ازای هر لیتر آب استفاده کنید . - محلول واکسن باید به سرعت توزیع گردد ، توصیه می شود مقدار آبخوریها را زیادتر کرده و با حرکت در سالن ، طیور را به سمت آبخوریها هدایت کنید . - قبل از تمام شدن محلول واکسن ، آب در اختیار پرندگان قرار ندهید . برنامه واکسیناسیون : - برنامه واکسیناسیون در جوجه های گوشتی بدست آمده از گله های مادر غیر واکسینه : حدود 7 روزگی و سپس 14 روزگی واکسینه شوند . - برنامه واکسیناسیون در جوجه های گوشتی بدست آمده از گله های مادر واکسینه شده : حدود 10 تا 14 روزگی و سپس 18 تا 21 روزگی واکسینه شوند . ( در این مورد اولین نوبت واکسیناسیون اختیاری است ) . - برنامه واکسیناسیون در پولت های بدست آمده از گله مادر غیر واکسینه : حدود 14 روزگی و سپس 20 روزگی واکسینه شوند . - برنامه واکسیناسیون در پولت های بدست آمده از گله مادر واکسینه شده : حدود 22 روزگی و سپس 28 روزگی واکسینه شوند . برای پولت هایی که بعدا مرغهای مادر می شوند نوبت دیگری از واکسیناسیون باید در 8 تا 12 هفتگی تکرار شود . دز و نحوه مصرف : ویال واکسن را با مخلوط شیر و آب تمیز ، خنک و بدون کلر به ترتیب زیر مخلوط کنید . بالای 8 هفتگی 8-2 هفتگی 14-10 روزگی سن 500 500 500 دز 1000 1000 1000 20 لیتر 15 – 10 لیتر 5/7 – 5 لیتر مقدار آب مورد نیاز 40 لیتر 30 – 20 لیتر 15 – 10 لیتر اثرات جانبی : گاهی ممکن است در مورد پرندگانی که آنتی بادیهای مادری ندارند ، موارد کلینیکی بیماری مشاهده شود . موارد احتیاط : ایمنی موفق تنها در پرندگان سالم و خوب رشد یافته حاصل می شود . تمام پرندگان حامل باید طبق دستورالعمل گفته شده و در زمانهای معین واکسن را دریافت دارند . تنها ، مقدار مورد نیاز را مخلوط و سپس به سرعت توزیع کنید . ویال واکسن بعد از باز شدن باید بطور کامل مصرف شود . مقدار واکسن را بیشتر از دز پیشنهادی استفاده نکنید . تمام ویالهای خالی و مقادیر مصرف نشده واکسن را در آتش بسوزانید . این واکسن را با بقیه واکسن ها مخلوط نکنید . شرایط نگهداری : در دمای 8-2 درجه سانتیگراد و به دور از نور نگهداری شود ، نگهداری نامناسب ممکن است باعث از بین رفتن توانایی واکسن شود . بسته بندی : در بسته های حاوی 10 ویال 2500 دزی عرضه می گردد . واکسن روغنی نیوکاسل ( محلول تزریقی ) این واکسن حاوی ترکیبی از سویه لنتوژنیک ویروس لاسوتای غیرفعال شده در روغن مرتیولات است . بعد از تزریق جذب ویروس را کنترل می کند و عمدتا در طول مدت تولید ، سطوح بالایی از ایمنی را مهیا می سازد . این واکسن برای ایمن سازی فعال طیور تخم گذار و مادر علیه بیماری نیوکاسل بکار می رود . دز و نحوه مصرف : به میزان 5/0 میلی لیتر برای هر پرنده ، تزریق زیر جلدی در ناحیه زیر گردن با رعایت اصول ضدعفونی . در طیور مادر یا تخمگذار که قبلا با واکسن زنده نیوکاسل واکسینه شده اند ، واکسیناسیون توسط این واکسن در سن 20-16 هفتگی انجام می شود . موارد احتیاط : - ایمنی موثر فقط در پرنده های سالم و با رشد مناسب ایجاد می شود . در بیشتر پرنده ها واکنش کلینیکی نسبت به واکسیناسیون دیده نمی شود . ممکن است در محل تزریق برجستگی کوچکی ایجاد شود که در طی 3-2 هفته ناپدید می گردد . - واکسن قبل از استفاده تا دمای اتاق گرم شود . - قبل از مصرف بخوبی مخلوط شود . - ویال واکسن بعد از باز شدن باید بطور کامل مصرف شود . - این واکسن با واکسن دیگری مخلوط نشود . - اگر بطور اتفاقی واکسن به انسان تزریق شود مراقبتهای پزشکی الزامی است . شرایط نگهداری : در دمای 8-2 درجه سانتیگراد و دور از نور نگهداری شود. از یخ زدگی محافظت شود . بسته بندی : بطری پلاستیکی 500 میلی لیتری حاوی 1000 دز واکسن . عوامل شکست در واکسیناسیون طیور 1 )گله بیمار : در هنگام ابتلای گله به بیماری‌های مختلف مانند عفونت‌های مایکوپلاسمایی نظیر CRD انجام واکسیناسیون به صورت اسپری ممکن است بیماری را در گله تشدید نماید. توصیه می‌شود هنگام مواجهه با یک گله بیمار، از انجام واکسیناسیون تا زمان بهبودی کامل گله به دلایل زیر اجتناب گردد : 1 - عدم کارآیی مناسب سیستم ایمنی پرنده برای تولید پادتن. 2 - احتمال ایجاد بیماری توسط همان واکسن تزریق شده. 3 - افزایش حدت سویه واکسن (Back Passage). 4 - عدم تأثیر واکسن هنگامی که گله در مرحله کمون همان بیماری است. 5 - واکسن می‌تواند به عنوان یک عامل ایجاد تنش باعث تشدید بیماری در گله شود . 2 )عوامل تضعیف کننده سیستم ایمنی جوجه ها : عوامل زیر می‌توانند با ضعیف کردن سیستم ایمنی سلولی یا همورال باعث عدم پاسخ ایمنی لازم در برابر واکسن‌های تزریق شده گردند : 3 )عوامل عفونی : این عوامل می‌توانند شامل ویروس گامبورو، ویروس کم خونی عفونی، ویروس مارک، رئوویروس‌ها، آدنوویروس‌ها و رتروویروس‌ها باشند. مایکوتوکسین‌ها : آفلاتوکسین، اکراتوکسین و تریکوتسن از این گروه دارای اثرات مشخصی در جهت تضعیف سیستم ایمنی طیور می‌باشند که عمده این اثرات عبارتند از : 1- عدم پاسخ مناسب به واکسیناسیون‌های صورت گرفته. 2- افزایش حساسیت پرنده نسبت به عوامل عفونی. 3- اختلال در ایجاد مقاومت نسبت به بیماری‌ها. 4- تداخل در ایمنی حاصل از سلول‌های T و B و نرسیدن عیار پادتن به سطح مورد نظر. 4 )استرس ها : استرس‌ها، پاسخ‌های غیراختصاصی بدن نسبت به تحریکات محیطی می‌باشند . عوامل مختلفی مانند تعیین جنسیت ، حمل‌ونقل ، نوک‌چینی ، قطع برق و دان ، شرایط گرما ، تهویه ، واکسیناسیون ، تغییر سالن ، ازدحام جمعیت و… سبب ایجاد ترس و استرس در طیور می‌گردند ، که جهت کنترل استرس می‌توان از ویتامین‌های A ، B ، C ، D و E استفاده نمود . از داروهای ماکرولیدی مانند اریترومایسین نیز می‌توان استفاده کرد، زیرا آنها ضمن کنترل عفونت باعث تحریک سیستم ایمنی می‌شوند . 5 ) تغذیه نامناسب : کمبود مزمن مواد مغذی کم مصرف بیشتر از مواد پرمصرف ، دستگاه ایمنی را تضعیف می‌کند . از این میان می‌توان به ویتامین‌های A ، C ، E ، اسیدهای آمینه متیونین و لیزین ، اسید لینولئیک و مواد معدنی مانند Fe و Se اشاره نمود . بالا بودن میزان کلر در بدن پرنده در صورت پائین بودن مقدار سدیم باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌گردد. توصیه می‌شود قبل از واکسیناسیون، متیونین و لیزین جیره افزایش یافته و یا از محلول مولتی ویتامین و اسید آمینه استفاده گردد و پس از واکسیناسیون از مولتی ویتامین و الکترولیت بهره‌گیری شود. 6 ) اصول مدیریتی : مدیریت مناسب نقش اساسی در توفیق برنامه‌های واکسیناسیون ایفا می‌کند. از بین موارد متفاوت مدیریتی در این زمینه می‌توان به موارد زیر اشاره نمود : پاکسازی و ضدعفونی مناسب مزرعه ، در نظرگرفتن تراکم مناسب برای هر سالن ، تأمین سیستم تهویه مناسب ، جلوگیری از نوسان درجه حرارت ، بالابودن کیفیت آب مصرفی ، تأمین وضعیت مناسب برای بستر ، نوک‌چینی مناسب و رعایت یک سنی بودن گله. 7 ) وجود پادتن های مادری : جوجه‌ها نوعی پادتن به نام IgG را از مادر دریافت می‌کنند که عیار آن در سه روز اول به دلیل جذب کیسه زرده کاهش نمی‌یابد ، اما بعد از سه روز به تدریج تا سن سه ‌هفتگی کاهش یافته و از بین می‌رود . باید دانست که سرعت کاهش عیار پادتن‌ها در جوجه‌های گوشتی به دلیل رشد سریع آنها نسبت به پولت‌ها بیشتر است . زمان انجام واکسیناسیون باید متناسب با سطح ایمنی حاصل از دریافت پادتن‌های مادری باشد. به عنوان مثال اگر میزان پادتن‌های مادری علیه بیماری خاصی بسیار بالا باشد، به دلیل خنثی شدن واکسن توسط پادتن مادری ، انجام واکسیناسیون در دو هفته اول تأثیری نخواهد داشت. تعیین زمان نخستین نوبت واکسیناسیون ارتباط مستقیمی با آگاهی از میزان زمان پایداری پادتن‌های مادری دارد ، که تعیین این زمان با استفاده از تست‌های سرولوژی مانند HI و Elisa انجام می‌شود . باید دقت نمود که این عمل در مورد بیماری‌های نیوکاسل و گامبورو اهمیت حیاتی دارد . 8 ) تفاوت حدت سویه فارم و سویه واکسن : تصمیم‌گیری در زمینه تعیین و انتخاب حدت ویروس براساس شرایط اپیدمیولوژیک منطقه و وضعیت سلامت گله صورت می‌گیرد . مثلاً در مواقعی که بیماری موجود در فارم از نوع بسیار حاد باشد ، تجویز سویه ملایم واکسن نخواهد توانست سطح ایمنی گله را در برابر این بیماری حفظ نماید. باید به خاطر داشت که سویه‌های کلاسیک موجود در واکسن قادر به حفظ ایمنی کافی گله در برابر سویه‌های واریانت نمی‌باشند . نکاتی جهت افزایش میزان تاثیر واکسیناسیون : 1- مشخصات واکسن و شماره سریال آن را ثبت کنید . 2- به تاریخ تولید و انقضای واکسن توجه نمائید . 3- به منظور جابجایی ویال‌های واکسن باید از فلاسک‌های مخصوص استفاده شود . 4- هنگام خریداری و تحویل واکسن باید دز ویال‌های آن با توجه به شرکت سازنده با دقت بررسی و تعیین گردد، زیرا در روز انجام واکسیناسیون تهیه واکسن مورد نیاز مشکل خواهد بود . 5- از سالم بودن یخچال و سردکننده واکسن از طریق دماسنج اطمینان حاصل کنید . 6- شیشه‌ها و بطری‌های حاوی واکسن را از نور آفتاب دور نگه دارید . 7- نگهداری واکسن باید در یخچال و حرارت پایین صورت گیرد . 8- هنگام انجام واکسیناسیون به دستورات کارخانه سازنده توجه نمائید . 9- از مصرف برخی واکسن‌های زنده بطور همزمان اجتناب نمائید . 10- از یک ویال برای واکسیناسیون تعداد مشخصی از پرندگان استفاده نمائید . 11- عملیات واکسیناسیون را با خونسردی انجام داده و از تعجیل و شتابزدگی اجتناب نمائید . 12- همواره نوع واکسن مصرفی را کنترل نمائید . 13- از مصرف واکسن‌های بدون برچسب خودداری نمائید، مگر اینکه علامتی جهت تفریق با نوع خاص از واکسن دیگری را داشته باشند . 14- در صورت قطع برق از مصرف واکسن‌های زنده موجود خودداری نمائید . 15- بطری‌های واکسن کشته را می‌توان تا 24 ساعت پس از بازکردن مصرف نمود ولی این توصیه در مورد واکسن‌های زنده صادق نمی‌باشد . 16- رعایت دز صحیح واکسن حین واکسیناسیون الزامی است و نمی‌توان بخاطر صرفه‌جویی مقدار دز را کاهش داد . 17- ضروری است، تمامی پرندگان موجود در یک سالن در یک روز واکسینه شوند . 18- از انجام واکسیناسیون در روزهای تعطیل، به دلیل داشتن بار روانی برای واکسیناتور خودداری نمائید . 19- پس از انجام واکسیناسیون، شیشه‌ها و بطری‌های خالی را ضدعفونی و سپس معدوم نمائید . 20- بهتر است دمای سالن را پس از واکسیناسیون چند درجه بالا ببرید . زنجیره سرما (جهت نگهداری واکسن) واکسن ها نسبت به حرارت و یخ زدگی حساس هستند، بنابراین ضروریست در دمای مناسب نگهداری شود. «به نظامی مرکب از افراد و تجهیزات که اطمینان می‌دهد واکسن مؤثر به مصرف کننده برسد» زنجیره سرما گفته می‌شود. نکات مهم و مورد نگهداری واکسن در یخچال : ▪ واکسن ها باید طوری در یخچال قرار داده شوند که واکسن هایی که قبلاً تحویل گرفته شده اند جلوتر قرار داده شده و زودتر مصرف گردند. ( First in – First out ) ▪ واکسن ها باید برحسب نام آنها در داخل سبدهای کوچک بصورت مجزا از یکدیگر قرار داده شوند. استفاده از سبد باعث خواهد شد که جریان هوای داخل یخچال به طور یکسان به تمامی ویالها برسد. ▪ برای جلوگیری از یخ زدگی واکسن ها (مخصوص سه گانه، دوگانه و هپاتیت) باید دقت کرد که با دیواره داخلی یخچال یا یخدان یا کلدباکس در تماس نباشند. ▪ درجه حرارت یخچال را روزی ۲ بار (در ابتدا و پایان ساعت) به وسیله دماسنج که داخل آن گذارده شده کنترل نموده و در فرم نمودار درجه حرارت یخچال ثبت نمائید. ▪ از گذاردن هر نوع غذا و نوشیدنی در یخچال حاوی واکسن خودداری شود. ضمناً دقت نمائید که درب یخچال کاملاً بسته شده باشد (لازم است درب یخچال قفل داشته باشد ). ▪ لبه متحرک سینی آبگیر زیر قسمت فریزر و یخچال بایستی به طرف بیرون باشد تا هوای فریزر بتواند داخل یخچال نفوذ کند. ▪ یخچال را بطور مرتب برفک زدایی نمائید. (این کار را زمانی انجام دهید که قطر یخ بیش از نیم سانتیمتر باشد ). طریقه چیدن آیس بگ و واکسن ها درداخل یخچال:‌ ▪ در قسمت فریزر یخچال آیس بگ‌ها باید بصورت ایستاده قرار داده شوند در صورت ممکن نبودن ترجیحاً باید به حالت خوابیده به پهلو قرار داده شوند. ▪ در طبقه میانی واکسن های سه گانه ، دوگانه ، هپاتیت و محلول توبرکولین قرار داده شوند. ▪ حلال مخصوص هر دو واکسن را در طبقه مخصوص همان واکسن نگهداری نمائید. ▪ در طبقه تحتانی شیشه های حاوی آب و نمک گذاشته شود تا زمانی که یخچال خاموش شود، هوای سرد در اطراف واکسن ها و حلال ها در جریان باشد. ▪ یخچال نگهداری واکسن باید فاقد هرگونه عیب و نقص فنی باشد و باید در محلی مناسب دور از گرما و نور آفتاب قرار گیرد، بطوری که پشت آن با دیوار ۲۰-۱۵ سانتیمتر فاصله داشته باشد. ضمناً یخچال باید در جای خود تراز شده باشد. ▪نصب ترموگراف در سردخانه های نگهداری واکسن شاخص ویال واکسن (V.V.m) برچسبی است بصورت یک دایره تیره رنگ که یک مربع سفید رنگ وسط آن قرار دارد، هنگامی که ویال واکسن در معرض گرما در مدت معین قرار گیرد، رنگ مربع آن تغییر رنگ می‌دهد. کارخانه سازنده واکسن این شاخص را بر روی ویال واکسن می‌چسباند تا قبل از بازکردن درب ویال واکسن وضعیت V.V.M بررسی شود. تغییرات رنگ آن تدریجی و غیر قابل برگشت می‌باشد و چون روی ویال قرار دارد بهترین ابزار برای کنترل سلامت واکسن است. ضمناً این شاخص تا زمان مصرف واکسن در دسترس است. آماده سازی یخچال: ۱) گذاشتن آیس بگ ها در قسمت فریزر یخچال جهت منجمد شدن ۲) تمام واکسن‌ها و حلالها باید در قسمت اصلی یخچال نگهداری شوند. ۳) ویالهای واکسن در یخچال را طوری قرار دهید که هوا بین آنها جریان داشته باشد و واکسن های حساس به سرما را دور از قسمت فریزر یخچال و بدنه نگهداری نمائید. ۴) با توجه به اینکه ایران استراتژی استفاده از واکسن های چند دوزی باز شده را اعمال می‌کند واکسن های بازشده HePB , OPV – DPT – T.T – T.d را در نوبت کاری بعدی در اولویت مصرف قرار دهید. (واکسن های چند دوزی که یک دوز یا بیش از آن در طی یک نوبت واکسیناسیون مصرف شده است می‌تواند در طی ۴ هفته مورد استفاده قرار گیرد. در صورتی که شرایط زیرا را دارا باشد: ▪ تاریخ انقضاء آن نگذشته باشد ▪ در شرایط مناسب نگهداری شود. ▪ در آب غوطه ور نشده باشد. ▪ در هنگام کشیدن واکسن در سرنگ تمامی روشهای استریل کار کردن رعایت شده باشد. ▪ دارای V.V.M باشد. ویالهای واکسن دارای V.V.M که در معرض حرارت قرار گرفته V.V.M ( آن کمی رنگی شده ) در سبدی که برچسب اولویت استفاده را دارد نگهداری و در نوبت های بعدی واکسیناسیون این ویالها را مصرف کنید. مقایسه ویالی که بطورعمد یخ زده باشد، باویالی که مشکوک به یخ زدگی است. ▪ این ویال را استفاده کنید: اگر رسوب در ویال مشکوک آهسته تر از ویال کنترل ته نشین شود. ▪ این ویال را استفاده نکنید: اگر رسوب دو ویال مشکوک و ویال کنترلی با سرعت یکسان ته نشین شود واکسن مشکوک ممکن است آسیب دیده و نباید مورد استفاده قرار گیرد. واکسن کریر ( Vaccin Carrie ) : واکسن کریرها مانند کلدباکس ها ( Cold Box ) از مواد مخصوصی ساخته شده اند که گرما را از خود عبور نمی‌دهند و دارای فضای مجزا جهت جاسازی کیسه های یخ می‌باشند و می‌توانند با آن واکسن ها و حلال را حمل نمود و یا موقتاً نگهداری نمایند. واکسن کاریر از کلدباکس کوچکتر بوده و افراد براحتی می توانند آنرا حمل نمایند ولی نمی توانند بیشتر از ۴۸ ساعت واکسن را نگهداری نماید. واکسن کاریر برای حمل واکسن‌ها و حلال ها در مراکز بهداشتی درمانی، خانه‌های بهداشت و پایگاهها و تیم های سیاری استفاده می شوند. ضمناً برای نگهداری موقت واکسن در زمانی که یخچال مشکل پیدا کند و یا برفک‌زدایی می‌شود نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. قبل از گذاشتن ویال واکسن داخل واکسن کریر ابتدا باید دمای آن را به ۸-۲ درجه سانتیگراد رساند. مراحل فریز کردن آیس بگ: ▪ آیس بگ را پر از آب کرده و کمی از فضای بالای آنرا خالی بگذارید و درپوش آنرا محکم ببندید. ▪ هر آیس بگ را که پر از آب می‌کنید برعکس نگهدارید و فشار دهید تا مطمئن شوید نشت آب نداشته باشد. ▪ آیس بگ ها را عمودی و یا بر روی کناره هایشان در فریزر بگذارید، طوری که سطح هر بسته یخ با سطح صاف فریزر در تماس باشد و درب فریزر را ببندید. ▪ فریزر یخچال ها می‌تواند تا ۶ بسته آیس بگ بزرگ و یا ۱۲ بسته آیس بگ کوچک را در روز منجمد کند. تعداد آیس بگ های بیشتر به زمان زیادتری برای یخ بستن نیاز خواهد داشت. ▪ آیس بگ ها را حداقل مدت ۲۴ ساعت برای انجماد کامل در فریزر نگهدارید. ▪ بعد از مدت ۲۴ ساعت می‌توانید آیس بگ ها را استفاده نمائید. ×مقید نمودن دام ها در هنگام تزریق واکسن توصیه می شود به گونه ای که در هنگام تزریق واکسن امکان قرار دام ها از واکسیناسیون و یا کمتر تزریق شدن واکسن وجود نداشته باشد.برای تحقق این منظور وجود نرده یا راهرو مایه کوبی در دامداری ها کمک کننده خواهد بود.(با هماهنگی تعاونی دامداران، امور عشایری، این گونه موارد به صاحبان واحدهای اپیدمیولوژیک و رعایت کلیه اصول امنیت زیستی ابلاغ گردد.) ×حجم واکسن تزریقی به صورت زیر جلدی در خصوص واکسن وارداتی برای گاو و گوساله 3 سی سی و در خصوص واکسن تولیدی مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی برای تمامی نژادها اعم از بومی، دو رگ و اصیل در گاو و گوساله 5 سی سی می باشد.ضمناً جهت ایجاد ایمنی مناسب و یکنواخت در واحدهای اپیدمیولوژیک از یک نوع واکسن (رازی یا مریال) در یک واحد اپیدمیولوژیک استفاده شود.(در واحدهای اپیدمیولوژیک بزرگ و روستاها به گونه ای برنامه ریزی گردد ه تمامی گاو و گوساله ای واجد شرایط در حداقل زمان ممکن (یک روز) مایه کوبی شده و اطلاعات مربوطه پس از اتمام برنامه واکسیناسیون واحد مذکور ، در سیستم GIS ثبت گردد.) ×با توجه به گزارشهایی از رخداد عوارض جانبی متعاقب واکسیناسیون تب برفکی، دقت در اجرای صحیح واکسیناسیون تزریق زیر جلدی در ناحیه مناسب گردن، رعایت دزاژ اعلام شده و ... می تواند در کاهش موارد واکنش ها مؤثر باشد.همچنین همراه داشتن داروهای ضد شوک نظیر آنتی هیستامین، آدرنالین و ... توسط گروه های مایه کوب الزامی است. ×ثبت سوابق انجام واکسیناسیون در فرم های مربوطه شامل : نام و کد واحد اپیدمیولوژیک ، تاریخ مایه کوبی، تعداد دام های واحد مایه کوبی شده، دولتی یا غیر دولتی بودن گروه مایه کوب و نوع عملیات در فرم های GIS در شهرستان و همچنین مشخصات کامل گروه های مایه کوب، شماره بچ و نوع واکسن مورد استفاده در فرم های مربوطه، دفترچه های ثبت وضعیت بهداشتی دامداری و همچنین دفاتر مراکز مایه کوبی، به طوریکه امکان ردیابی و پیگیری آن وجود داشته باشد الزامی است. ×جهت اجرای صحیح نظارت بر عملکرد لازم است که اکیپ های فنی دولتی یا غیر دولتی با استفاده از مداد یا برچسب های کوچک های ویا کلیشه تحت عنوان تب برفکی مرحله نوزدهم شهریور 88 بر روی درب مکانهایی که واکسیناسیون انجام گردیده است استفاده نمایند . ×جهت جلوگیری از کاهش کیفیت واکسن و کسب بهترین نتیجه برای ایمنی زایی رعایت سیستم زنجیره سرد از اداره به شبکه و سپس به مراکز مایه کوبی و درنهایت تا محل تزریق اجباری بوده و استفاده از کیفهای حمل واکسن و دارا بودن آیس پک در هنگام تزریق الزامی است .