دستورالعمل تهیه کمپوست ( کود آلی ) از بقایای محصولات گلخانه ای

الف ) مقدمه

بقایای گیاهی حاصل از مراحل پرورش محصولات گلخانه ای بخصوص خیار و گوجه فرنگی مواد با ارزشی هستند که نیاز به مدیریت دارند تا طی آن از گسترش آفات و امراض نباتی جلوگیری بعمل آمده و در عین حال ماده با ارزشی بنام کود آلی تهیه گردیده و در تقویت بستر گلخانه مورد استفاده قرار گیرد . تقویت خاک گلخانه با کود آلی دارای مزایای زیادی می باشد که مهمترین مزیت بهبود ساختمان خاک واصلاح تهویه آن می باشد کی منجر به تولید یک گیاه سالم و قوی می گردد. . سایر مزایای کود آلی مفصلاً در دستورالعمل مدیریت ارگانیک باغات توضیح داده شده . و دستورالعمل تهیه کود آلی همان است که در طرح مذکور ارائه شده ، جهت مزید اطلاع همکاران و انجام یکسان طرح در کلیه شهرستان مراحل امر بشرح زیر اعلام می گردد . لازم به یاد آوری است این طرح در گلخانه هایی اجرا می شود که بروش خاکی کشت می گردند.

ب ) دستورالعمل تهیه کود آلی:

1 – جمع آوری کلیه مواد گیاهی حاصل از هرس ، وجین و حذف محصول در پایان دوره کشت و همچنین علفهای هرز اطراف گلخانه و احیاناً میوه های زاید و حذف شده در طول دوره. این مواد گیاهی باید به قطعات کوچکتر از 10 سانتیمتر خرد شوند .

2- در محل مناسبی ازاطراف گلخانه زمینی به عرض 5/2 مترو به طول 5 متر یابیشتر با توجه به حجم مواد گیاهی انتخاب گردد زمین انتخاب شده را به عمق1.5 متر کنده و یکی از عرضها را باشیب مناسب به سطح زمین برسانید. در سه جهت سیلو برای جلوگیری از ریزش، دیواری با استفاده از آجر وملات طوری احداث گردد که مواد گیاهی با خاک در تماس باشد.

3- کف زمین انتخاب شده را به عمق 40 سانتی متر شخم و در صورت سنگین بودن خاک مقدار مناسبی ماسه به آن اضافه گردد تا تهویه آن بهبود یابد همچنین عصاره کمپوست در مراحل بعدی در این خاک نفوذ کرده و آن را به خاک آلی تبدیل خواهد نمود..

4 - مواد گیاهی جمع آوری شده را در کف سیلو بریزید مقدار یک درصد کود فسفاته و 5 درصد اوره به آن اضافه نمایید میزان رطوبت توده باید 55 تا 70 درصد باشد اگر دارای این میزان رطوبت باشد با فشردن مقداری از آن در دست قطرات کوچک آب باید از لای انگشتان دست نمایان گردد. و پس از رها کردن به شکل اوّلیه باز گردد. در صورت کم بودن رطوبت با اضافه کردن آب میزان رطوبت را به حد مطلوب برسانید . پس از رسیدن ارتفاع توده به 25 سانتی متر مقدار کمی از خاک سطحی مزرعه به روی آن اضافه کنید و دوباره مواد گیاهی را اضافه نمایید تا به ارتفاع 50 سانتی متر برسد در این مرحله یک لایه کود حیوانی تازه روی توده بریزید و این مراحل را به همان ترتیب ادامه دهید تا ارتفاع توده به 150 سانتی متر برسد در هر مرحله توده گیاهی کوبیده شود تا بحد کافی بهم بچسبند. آخرین لایه کود حیوانی خواهد بودکه مقدار کود حیوانی از نظر وزنی باید ده درصد مواد توده باشد و در مرحله آخر مقداری از کود حیوانی را به اطراف لایه بریزید تا مواد گیاهی در بین آن واقع شوند. سر انجام روی توده را با نایلون پو شانده شود..

5- پس از 15 روز توده کمپوست را به منظور هوا دهی بهم بزنید و دوباره روی آن را بپوشانید هنگام به هم زدن باید ترتیبی داده شود که مواد اطراف توده به سمت مرکز توده سوق داده شوند تا حرارت لازم را دریافت کنند این عمل را 3 بار دیگر با همان فاصله زمانی انجام دهید تا مدت زمان به 60 روز برسد در این مرحله کمپوست به مرحله بلوغ رسیده است و برای رسیدن کامل حداقل یکماه دیگر زمان لازم دارد.

اگر تهیه کمپوست از مهر ماه شروع گردد مرحله رسیدگی آن تا اسفند ماه انجام و آماده مصرف می‌شود تشخیص زمان رسیدگی بخصوص هنگامی که در محصولات باغی مورد استفاده قرار می گیرد دارای اهمیت می‌باشد بدین منظور می‌توان از آزمون جوانه زنی بذر گیاه تره شاهی استفاده نمود در این آزمون اگر بذر در داخل کمپوست جوانه نزند کمپوست هنوز نرسیده است و مدتی دیگروقت لازم است.

6- پس از رسیدن کمپوست ( کود آلی) آن را قبل از کشت در ردیفهای کشت در گلخانه توزیع نمایید . ضمنا خاک کف سیلو به علت نفوذ عصاره کمپوست ، خاکی غنی از مواد غذایی است این خاک را نیز تاعمق 40 سانیمتر برداشت ودر گلخانه مصرف نمایید. بدیهی است به جای خاک برداشت شده باید خاک جدیدی ریخته شود. پس از تخلیه سیلو ، دوره بعدی تهیه کود آلی آغاز می گردد.