روشهای مبارزه با علفهای هرز مزارع برنج:

برای مبارزه و از بین بردن علفهای هرز در شالیزارها، معمولا" برنجکاران
به روشهای مختلف اقدام می نمایند:
الف - پیشگیری:
قبل از اینکه علفهای هرز در برنج زار رشد ونمو نماید، بهتر است از ورود بذر
آنها به مزارع جلو گیری شود و برای این کار اقدامات زیر لازم می باشد:
• بذری که برای کاشت بکار می رود بایستی کاملا پاک و بوجاری شده و فاقد هر گونه بذر
علف هرز و بذور غیر تیپ (دلک) باشد.

• در موقع انتقال نشاء به زمین اصلی علف هرز همراه با نشاء علف هرز به زمین اصلی وارد
نشود.

• برای آنکه بذر علفهای هرز توسط آب منتقل نگردد، همیشه باید مسیر جویها را از وجود
این علفها پاک کرد. 

• حتی الا مکان باید مانع ورود حیوانات به این محل شد، چون در پاییز فضولات و پاهایشان
آلوده به بذر علف هرز است که در بهار سبز خواهند شد.
• توصیه می شود که کشاورزان از قسمتهای عاری از بیماری و عاری از علف هرز اقدام به
بذر گیری کنند تابذری بدون علف هرز و سالم و مرغوب داشته باشند. 

• از ورود وسایل آلوده به بذر (ماشین آلات های مانند کمباین وخرمن کوب ) به مزرعه جلوگیری
بعمل آید.

• از باقی گذاشتن علفهای هرز که توسط وجین از زمین خارج شده اند در داخل مزارع خود
داری شود. 
• محل احداث خزانه سال آینده را در موقع وجین از علف هرز کاملا" پاک نگهداشته و نباید
گذاشت تا علف هرزی باقی مانده و تولید بذر نماید.
• بعداز برداشت محصول محل خزانه سال آینده را با کاه و کلش آتش زده تا بذر و بوته های
علف هرز کوچک باقی مانده در محل خزانه سال آینده از بین برود.

• در صورت بارندگی ویا هر دلیل دیگری که نتوان محل خزانه سال آینده را آتش زد باید
بوته های علف هرزی که باقی مانده اند از زمین کند تا بعد از برداشت محصول این بوته
ها بعلت شرایط مساعد پیش آمده رشد نکرده و بذر ندهند و پس از این عملیات باید اطراف
محل خزانه سال آینده را مرز کشی نمود تا هرز آب مناطق بالا دست وارد محل خزانه نشود.



ب- مبارزه زراعی :
• عملیات و مراحل مختلف آماده کردن زمین اصلی برنج در صورتی
که بموقع و به طور دقیق انجام شوند در کم کردن و یا از بین بردن علفهای هرز تأثیری
زیادی خواهند داشت. در صورتی که شخم اول در پاییز انجام شود موجب از بین رفتن بذر سوروف
شده و از طرف دیگر،چنانچه شخم عمیق و با فاصله انجام گیرد سبب می گردد که بذر علفهای
هرز در عمق زیاد خاک قرار گرفته و جوانه آنها قادر به خروج از خاک نباشد

• غرقاب کردن شالیزار نقش مهمی در کنترل علفهای هرز برنج دارد. در صورتی که زمین
را در اول بهار، قبل از کاشت و بعد از کاشت نشاء به صورت غرقاب آبیاری نمایند، وجودآب
زیاد در داخل کرتها موجب کاهش رشد علفهای هرز بخصوص سوروف شده و از این راه کمک زیادی
به کم شدن علفهای هرز خواهد شد. حتی در فصل غیر زراعی چنانچه تنظیم آب خوب انجام
گیرد می تواند در کنترل علفهای هرز دائمی موثر واقع شود. در تنظیم عمق آب باید دقت
شود که سطح آب خیلی پایین نباشد. شالیزار صاف و تسطیح شده باشدبطوریکه از بعضی نقاط
آن خشکی بیرون نزند. خصوصا بعداز نشاء کاری شالیزار به تناوب خشک نشود
تا علف هرز فرصت جوانه زدن پیدا نکند. با تنظیم آب اکثر علفهای
هرز از بین می روند. سطح آب بایستی متناسب با رشد گیاه برنج 
بالا بیاید. وحتی برای مصرف علف کشها فقط در صورت تنظیم آب با عمق مناسب می تواند موثر
باشند.

ج – مبارزه مکانیکی:
از بین بردن علفهای هرز مزارع برنج به وسیله کارگر(وجین) رایجترین و متداول
ترین روش مبارزه با علفهای هرز می باشد. وجین شالیزار در بیشتر مناطق شمال ایران به
وسیله دست انجام شده و بندرت توسط ماشینهای وجین کن دستی صورت می گیرد. 

وجین عمو ما" در دو نوبت، نوبت اول 15 تا 20 روز بعد از نشاء کاری و نوبت دوم حدود
35 روز بعد از نشاء کاری است که با دست و یا پا بوسیله نیروی انسانی زن ومرد
انجام می گیرد. این روش امتیازات زیادی نسبت به روشهای دیگر به ویژه روش شیمیایی
دارد. اولا هیچ علفی در برابر این روش مقاومت نشان نمی دهد زیرا هنگام وجین هر نوع
علف هرز از یکساله تا دائمی پهن برگ یا نازک برگ توسط دست جمع آوری و یا مدفون می شوند.
ثانیا" برای محیط زیست و حفظ تعادل طبیعی کاملا" بی ضرر است. ثالثا" با دست کشیدن در
سطح خاک تهویه و خروج گازهای زیان آور امکان پذیر شده و اکسیژن بیشتری در اختیار ریشه
ها قرار می گیرد. رابعا" استفاده از نیروی انسانی داخل کشور خرید مواد شیمیایی خارجی
را منتفی می سازد و از نظر صرفه جوئی ارزی فوق العاده مفید می باشد. از معایب وجین
دستی این است که پر زحمت و مستلزم نیروی انسانی زیادی است. 

ح – کنترل بیولوژیک :

استفاده از دشمنان طبیعی تا سطح قابل قبول اقتصادی که در حال حاضر با وجود روشهای شیمیایی
، زراعی و مکانیکی رونق چندانی ندارد.


خصوصیاتی که یک عامل بیولوژیک باید داشته باشد عبارتند از :


برای گیاه برنج زیان آور نباشد، قادر به تولید مثل سریع باشد ، بایستی مقاوم بوده وقادر
به حفظ موازنه جمیعت خود با علفهای هرزباشد، با شرایط محیطی میزبان سازگار باشد، از
گزند دشمنان و عوامل بیماری دور باشد.


ماشک شمالی علف هرز برنج را کنترل می کند. دو عدد غاز وحشی و یا اردک علفهای
هرز یک هکتار برنج را کنترل می کند. 


د- روش شیمیایی:
یکی از آسانترین و موثر ترین و کم هزینه ترین روشهای کنترل
علف هرز ، روش شیمیایی است. علت تمایل کشاورزان از علف کش : 
• علفکش باعث کاهش دفعات عملیات شخم مخصو صا" در زمان کاشت می شود.
• علف کشها تلاش عملی انسان یعنی وجین دستی که کار طاقت فرسایی است را کاهش می دهد
• در بازار به مقدار کافی موجود است و قیمت مناسبی نسبت به هزینه کارگری دارد. علاوه
بر مقرون بصرفه بودن در کنترل علف های هرز سمج مثل قیاق و بند واش موفق است. 


در دو زمان می توان سموم شیمیایی را مصرف کرد: الف- قبل از بذر پاشی ب- بعد از بذر
پاشی


البته لازم بذکر است که معمولا" یک هفته بعد از نشاء کاری بهترین موقع است. 

علف کشها در کشاورزی امروزی به دودسته کلی تقسیم می شوند:

 – علف کشهای عمومی: ترکیبات شیمیایی هستند که برای از بین بردن کلیه گیاهان در مزارع
زراعی و باغی و اراضی غیرزراعی مصرف می شوند. مانند گلیفوزیت( رانداپ) ، پاراکوآت(
گراماکسون)و...

 – علف کشهای انتخابی: ترکیبات شیمیایی هستند که با غلظت معینی جهت از بین بردن نوعی
خاص از گیاه در زراعت فرموله شده و در شرایط مطلوب پس از مصرف اثر منفی روی گیاهان
زراعی ندارد.مانند " تو- فور- دی ، بوتا کلر(ماچتی)