کاشت داشت و برداشت گیاه دارویی شیرین بیان Glycyrrhiza glabra

نام فارسی : شیرین بیان 

نام علمی : Glycyrrhiza glabra

نام انگلیسی : Licorice – Liquorice

نام عربی : شجره السوس ـ عرق سوس

تیره : نخود Fabaceae (Leguminosae)

 

اختصاصات ظاهری گیاه:

شیرین بیان گیاهی است چند ساله و دارای ساقه‌ای به طول ۵/۰ تا یک متر که در محیط‌های مساعد به ارتفاع ۲ متر می‌رسد. برگ های آن متناوب، مرکب از ۴ تا ۷ زوج برگچه با یک برگچه انتهایی کدر و سبز رنگ می‌باشد. گل‌های آن نامنظم به رنگ بنفش، سفید، زرد است که روی یک پایه از کنار برگ‌ها می‌روید. طول گل‌ها به بیش از ۱ سانتی‌متر می‌رسد. میوه‌ای نیام به رنگ خرمایی و محتوی ۳ ـ ۶ دانه لوبیایی شکل (گاهی کمتر) و به رنگ قهوه‌ای روشن دارد. که به طول ۲ـ۳ سانتی‌متر می‌باشد. طرفین میوه باریک و کم و بیش نوک تیز می‌شود.

پوسته دانه ضخیم و محکم و وزن هزار دانه ۱۰ گرم است. طول ریشه شیرین بیان متفاوت است و به نوع گیاه و شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد و بین ۳۰ـ ۶۰ سانتی‌متر است. ریشه و ریزوم شیرین بیان خشبی و خزنده به صورت قطعات استوانه‌ای شکل، به قطر ۵/۰ تا ۵/۱ سانتی‌متر می‌باشد. مقطع آنها زرد رنگ روشن دارد. ناحیه مرکزی مقطع نیز کمی تیره است. در سطح خارجی آن خطوط طولی به رنگ خاکستری مایل به قهوه‌ای تشخیص داده می‌شود. در قطعات متعلق به ریزوم اثر جوانه‌های از بین رفته نیز مشاهده می‌گردد.

 

زمان گلدهی:

گیاه اواخر بهار و اوایل تابستان (خردادـ تیر) به گل می‌رود.

محل رویش و پراکندگی گیاه: 

شیرین بیان در اکثر مناطق جهان به خصوص میان دو عرض جغرافیایی ۳۰ و ۴۵ درجه در نیمکره شمالی زمین می‌روید. شیرین بیان گیاه بومی مناطق مدیترانه است. شیرین بیان در سطوح وسیعی در کشورهای انگلیس، بلژیک، فرانسه، آلمان، ایتالیا، یونان و ترکیه کشت می‌شود.

این گیاه در کشورمان نیز پراکنش بسیار وسیعی دارد و در استان‌هایی چون خراسان (شمالی و رضوی)، آذربایجان شرقی و غربی، زنجان، گلستان، کردستان، فارس، اصفهان، تهران، کرج، اردبیل، کرمانشاه، قصرشیرین، همدان، اسدآباد، اراک، بروجرد، درود، تویسرکان، دشت گرگان و بعضی مناطق دیگر نیز مشاهده می‌شود.

نیازهای اکولوژیکی: 

گیاه شیرین بیان به طور کلی گیاهی نورپسند است که در طول رویش به هوای گرم و آفتاب کافی نیاز دارد. نور کافی سبب افزایش مواد مؤثره ریشه می‌شود. ریشه این گیاه در خاک‌های شنی با ضخامت زیاد گسترش زیادی یافته و عملکرد آن نیز افزایش می‌یابد.

شیرین بیان در دمای ۶ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد می‌روید. این گیاه به آب و مواد و عناصر غذایی کافی نیاز دارد. در مرحله گلدهی آب کافی باید به گیاه رسانده شود. این گیاه معمولاً در مناطقی که بارندگی سالانه بین ۴۰۰ تا ۱۱۶۰ میلی‌متر باشد می‌روید. برای کاشت این گیاه باید از زمین‌های شنی با لایه‌های ضخیم خاک و غنی از ترکیبات کلسیم استفاده کرد. PH خاک برای شیرین بیان بین ۵/۵ تا ۲/۸ مناسب است.

مواد و عناصر غذایی مورد نیاز:

مواد و عناصر غذایی کافی نقش عمده‌ای در افزایش عملکرد ریشه و مقدار موادمؤثره آن دارد. فصل پاییز افزودن ۳۰ تا ۴۰ تن در هکتار کود دامی کاملاً پوسیده، به زمین‌هایی که شیرین بیان کشت می شود مناسب است و سبب افزایش عملکرد ریشه می‌شود. فصل پاییز هنگام آماده سازی زمین باید ۵۰ تا ۶۰ کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر به خاک اضافه گردد.

آماده سازی خاک:

چون این گیاه ریشه طویلی دارد، برای کشت آن از زمین‌هایی که ضخامت زیادی دارند باید استفاده کرد. فصل پاییز با اضافه نمودن ۳۰ تا ۴۰ تن در هکتار کود حیوانی کاملا پوسیده به زمین شخم عمیقی (به عمق ۴۰ تا ۷۰ سانتی‌متر) زده می‌شود. سپس ۵۰ تا ۶۰ کیلوگرم درهکتار اکسید فسفر به خاک اضافه نموده، زمین را تسطیح و بستر را برای کشت گیاه آماده می‌کنند.

زمان و فواصل کشت: 

اوایل بهار (فروردین) زمان مناسبی برای کشت مستقیم بذر در زمین اصلی است. فاصله ردیف‌های کاشت از یکدیگر ۶۰ سانتی‌متر و عمق بذر موقع کاشت ۲ تا ۳ سانتی‌متر می‌باشد. بذر مورد نیاز برای هر هکتار زمین ۱۲ تا ۱۵ کیلوگرم است. اوایل بهار زمان مناسبی برای کاشت بذر در خزانه هوای آزاد (کشت غیرمستقیم) می‌باشد. فاصله ردیف‌ها از یکدیگر در خزانه ۳۰ تا ۴۰ سانتی‌متر مناسب است. عمق بذر شیرین بیان موقع کاشت باید ۲ سانتی‌متر باشد. در کشت غیرمستقیم مقدار بذر مورد نیاز برای هر هکتار زمین ۵/۰ تا ۱ کیلوگرم می‌باشد. اواسط پاییز (آبان) هنگامی که ارتفاع نشاء‌ها به ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر رسید آنها را باید در ردیف‌هایی به فاصله ۶۰ تا ۸۰ سانتی‌متر در زمین اصلی کشت کرد. فاصله دو بوته روی ردیف کاشت ۴۰ تا ۵۰ سانتی‌متر مناسب است.

زمان مناسب برای تکثیر رویشی گیاه اواسط پاییز (آبان) است. فاصله ردیف‌ها از یکدیگر ۶۰ تا ۸۰ سانتی‌متر و فاصله دو بوته در طول ردیف ۳۰ تا ۴۰ سانتی‌متر مناسب است. عمق مطلوب برای کاشت قطعات ریشه‌ای متفاوت و به بافت خاک و رطوبت محیط بستگی دارد. بطوریکه در خاک‌های سبک عمق ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر و در خاک‌های سنگین ۱۰ تا ۱۲ سانتی‌متر توصیه می‌شود. تکثیر رویشی شیرین‌بیان اقتصادی‌تر است و اغلب از این روش برای تکثیر گیاه استفاده می‌شود.

روش کاشت:

شیرین بیان را می‌توان توسط بذر یا از طریق رویشی تکثیر کرد. از آن جا که بذر شیرین بیان پوسته ضخیمی دارد و این پوسته قوه رویشی آن را کاهش می‌دهد، قبل از کاشت باید خراش‌های مناسبی در سطح پوسته ایجاد کرد. تکثیر توسط بذر به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام می‌گیرد.

کشت مستقیم: 

شیرین بیان را در زمان مناسب به صورت ردیفی با فواصل ذکر شده کشت می‌کنند. پس از کاشت زمین را باید به مقدار کافی آبیاری کرد.

کشت غیر مستقیم:

در زمان مناسب بذرها را در خزانه هوای آزاد که بستر آن به همین منظور آماده شده است کشت می‌کنند. پس از کاشت به منظور ایجاد تراکم در بستر سطحی خاک غلتک مناسبی باید زده شود. آبیاری منظم و مبارزه با علف‌های هرز در طول رویش گیاهان نقش عمده‌ای در سرعت رشد شیرین بیان دارد. در اواسط پاییز اقدام به انتقال نشاها به زمین اصلی می‌شود برای هر هکتار زمین به ۳۰ هزار نشا نیاز می‌باشد.

تکثیر رویشی:

تکثیر رویشی از طریق تقسیم ریشه انجام می‌گیرد. گیاهان ۳ تا ۴ ساله را باید از خاک خارج کرد. پس از تمیز کردن ریشه، قطعاتی به طول ۱۵ تا ۲۵ سانتی‌متر از آن جدا و در عمق مناسب کشت می‌شوند. در هر هکتار زمین به ۴۰ تا ۷۰ هزار قلمه ریشه‌ای نیاز است. محققان در تحقیقات خود نشان داده‌اند که بیشترین عملکرد ریشه هنگامی به دست می‌آید که برای کاشت از قطعات ریشه به طول ۲۱ تا ۳۰ سانتی‌متر و به ضخامت ۴/۱ تا ۲ سانتی‌متر استفاده شود. پس از کشت بلافاصله باید زمین را آبیاری نمود.

تناوب کاشت: 

چون گیاه شیرین‌بیان حدود ۱۰ تا ۱۵ سال در یک منطقه باقی می‌ماند و رویش اولیه گیاه بسیار کند است از این رو آن را باید با گیاهانی به تناوب کشت کرد که سبب گسترش علف‌های هرز نشوند. گیاهان وجینی گیاهان مناسبی برای تناوب کشت با شیرین بیان هستند.

مراقبت و نگهداری:

رویش گیاهان از اواسط بهار آغاز می‌شود. رشد شیرین بیان در سال اول رویش کند و بطئی است و علف‌های هرز می‌توانند بدون رقابت و به سرعت توسعه یابند، لذا کنترل علف‌های هرز قبل از کشت و نیز تهیه بستر فاقد علف هرز ضرورت دارد. در سال اول رویش علف‌های هرز را به طور مکانیکی باید وجین کرد. در بهار به منظور توسعه ریشه قبل از ریزش برگ‌ها، ساقه‌های شیرین بیان را از فاصله ۱۰ سانتی‌متری سطح زمین باید قطع و از زمین خارج کرد. تاکنون آفت یا بیماری خاصی بر روی شیرین بیان مشاهده نشده است.

جمع‌آوری محصول:

چنانچه شیرین بیان به روش تکثیر شده باشد سه تا چهار سال ولی اگر تکثیر توسط بذر انجام گرفته باشد پنج تا شش سال پس از کاشت می‌توان ریشه را برداشت کرد. زمان مناسب برای برداشت ریشه فصل پاییز پس از خشک شدن اندام‌های هوایی بر اثر سرماست. ریشه‌ها را در سطوح کوچک کشت با دست ولی در مقیاس وسیع با ماشین‌های مخصوص برداشت می‌کنند.

از آنجا که مواد مؤثره شیرین بیان در آب حل می‌شود. لذا ریشه‌ها را خیلی سریع و با آب جاری باید شست. پس از تمیز کردن پوست ریشه‌ها را باید جدا کرد. سپس آنها را به قطعات ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متری تقسیم و خشک نمود. برای خشک کردن نباید از نور مستقیم با درجه حرارت بالا استفاده کرد. چنانچه از خشک‌کن‌های الکتریکی استفاده شود دمای مناسب ۴۰ درجه‌سانتی‌گراد می‌باشد. ریشه‌های خشک شده ترک‌خورده و شکاف برمیدارند. عملکرد ریشه خشک در گیاهان سه ساله به ۵/۱ تا ۲ تن در هکتار می‌رسد. نسبت ریشه‌های تازه به خشک ۵/۳ به ۱ می‌باشد.

 

قسمت‌های مورد استفاده:

قسمت مورد استفاده شیرین بیان ریشه گیاه می‌باشد.

زمان بهره‌برداری:

۵ تا ۶ سال پس از کاشت می‌توان ریشه را برداشت کرد. زمان مناسب برای برداشت ریشه فصل پاییز پس از خشک شدن اندام‌های هوایی بر اثر سرماست.

ترکیبات شیمیایی و اسانس‌های گیاه:

ریشه شیرین بیان دارای گلوکز، ساکارز، آسپاراژین، مواد آلبومیدی، رزین و کمی اسانس می‌باشد. ماده اصلی که باعث شیرینی این گیاه است گلیسیرین خوانده می‌شود. در شیرین بیان ماده‌ای به نام لکوریتی جننی چالکون وجود دارد که خاصیت دفع اسپاسم عضلات را داراست.

مهمترین ترکیب موجود در ریشه این گیاه اسیدگلیسریزیک است که ۵۰ بار از شکر شیرین‌تر می‌باشد و مقدار آن با توجه به شرایط محیطی و واریته گیاه بین ۵ تا ۲۰ درصد می‌باشد.

این گیاه حاوی ترکیبی به نام اسید‌گلی‌سیریزیک مخلوط با نمک‌های پتاسیم و کلسیم است. گلی‌سیریزین و اسیدگلی‌سیریزیک برای درمان زخم‌های گوارشی مفید است. فرآورده‌های حاصله از شیرین بیان از ریشه‌ها و ساقه‌های زیرزمینی گیاه فراهم می‌آیند. گلی‌سیریزین و اسید‌گلی‌سیریزیک مهمترین مواد موجود در این گیاه هستند. ریشه‌های این گیاه حاوی کومارین، فلاون، روغن‌های فرار و استرول گیاهی نیز هست.

فرآورده‌ها:

قرص آلتادین، آنتی دیابتیک، دی‌ـ‌رگلیس، لیکوفار، ماسومنت، منتازین، رازین، رگلیس معطر، شیرینوش، چای کیسه‌ای شیرین بیان.

خواص درمانی:

شیرین بیان از نظر طب قدیم ایران معتدل است. مهمترین خاصیت شیرین بیان که جدیدا کشف شده است و در آلمان، اروپا و آمریکا استفاده می‌شود درمان کننده زخم معده و سرطان معده است. برای تقویت عمومی بدن، نرم کردن سینه، درمان زخم‌ها و تاول‌های پوست، برای برطرف کردن زخم و التهاب دهان، ورم معده، درمان سوء هاضمه، از بین بردن نفخ شکم، رفع سردرد، تقویت چشم، درمان موخوره،‌ برای رفع بوی بدزیربغل و پا مؤثر است. تنگی نفس را تسکین می‌دهد.

از شیرین بیان برای درمان انواع سرفه‌ها و نیز به عنوان یک داروی مسکن در پوست، اسپاسم و تورم، برونشیت، روماتیسم، ورم مفاصل، و به عنوان ملین استفاده می‌شود. بسیاری از پزشکان فرآورده‌های تهیه شده از ریشه این گیاه را برای درمان زخم گوارشی و التهاب معده مزمن تجویز می‌کنند (گاستریت مزمن).

بررسی‌های اخیر دانشمندان نشان داده است نوعی ترکیب متشکل از گیاه شیرین بیان می‌تواند از شیوع سلول‌های سرطانی در بدن جلوگیری کند.

نتایج بدست آمده از محققان دانشگاه نیویرک نشان می‌دهد ترکیبات گیاه شیرین بیان که حاوی اسیدگلیسیرین است، می‌تواند از انتشار نوعی سلول عفونت بافت‌های پیوندی بدن را به دنبال دارد جلوگیری کند. این عفونت‌ها باعث ایجاد تومور و تورم آن‌ها در زیر پوست می‌شود.

کاوش‌های دانشمندان حاکی از آن است افرادی که سیستم دفاعی بدن آنها دچار اختلال شده است، بیشتر ازدیگران در معرض ابتلا به این عارضه قرار می‌گیرند. نتایج این بررسی‌ها درنشریه تحقیقات بالینی منتشر شده است.

شیرین بیان در ترک سیگار تأثیر به سزایی دارد. برگ‌های توتون خیس شده در جوشانده گیاه شیرین‌بیان، سیگار را خوش طعم کرده و خاصیت سرطانی آن را کاهش می‌دهد. همچنین این گیاه می‌تواند به عنوان یکی از داروها و وسایل ترک سیگار به کار رود. شیرین بیان مسکن تشنگی و التهاب معده بوده و احشاء داخلی بدن را شست‌و‌شو می‌دهد. شیرین بیان در التهابات مجاری تنفسی به عنوان نرم کننده و خلط‌آور استفاده فراوانی داشته و بسیار مفید است.

نحوه و میزان مصرف: 

دم کرده شیرین بیان:

مقدار ۵۰ گرم ریشه بدون پوست شیرین بیان را آسیاب کرده و در یک لیتر آب جوش بریزید و بگذارید به مدت ۱۰ دقیقه دم بکشد.

جوشانده شیرین بیان :

۲۰ گرم ریشه شیرین بیان بدون پوست را آسیاب کرده و در ۱۰۰ گرم آب ریخته و آنقدر بجوشانید که دو سوم آن باقی بماند.

شربت شیرین بیان:

ریشه شیرین بیان بدون پوست را آسیاب کرده و با آب مخلوط کرده و آنقدر بجوشانید تا غلیظ شود. به منظور درمان زخم معده و سرطان معده شربت شیرین بیان را تهیه کرده و هر روز مقدار یک قاشق غذاخوری قبل از غذا به مریض بدهید و اگر این عمل را ۱ تا ۴ ماه تکرار کنید شخص معالجه خواهد شد.

تکه‌های شیرین بیان:

مانند آب نبات می‌توانید در دهان گذاشته و بمکید.

به منظور تقویت چشم و رفع سردرد از فرمول زیر استفاده کنید:

۲ گرم ریشه شیرین بیان را پودر کرده و با یک گرم شکر و یک گرم رازیانه مخلوط کنید و سپس آنرا در آب خیس کرده و هر روز بخورید.

مضرات:

استفاده زیاد از شیرین بیان برای طحال مضر است و اگر می‌خواهید از شیرین بیان برای برطرف کردن بیماری و برای مدت طولانی استفاده کنید بهتر است آنرا با کتیرا بخورید.

احتیاطات مصرف:

مصرف بی‌رویه ریشه‌های این گیاه بدلیل تحریک غدد فوق‌کلیوی و ترشح بیش از اندازه هورمون آلدسترون ممنوع اعلام گردیده است. این حالت سبب عوارضی چون اختلال در فعالیت‌های متابولیسمی، بالا رفتن فشار خون و … می‌گردد. مصرف این گیاه در دوران بارداری و شیردهی ممنوع شده است.

همیشه بهار گیاه دارویی پوستی

همیشه بهار

سایر اسامی : آذرگون

نام علمی: Calendula officinalis

نام انگلیسی : Marigold

شکل گیاه :گیاهی علفی، یکساله دارای ساقه ای به طول ۲۰ تا ۵۰ سانتی متر است , دارای گلهایی به رنگ زرد مایل به نارنجی که کمی معطر است ، برگهایی ساده بیضوی ، دراز ،پوشیده از کرک ، با کناره های موجدار و به رنگ سبز، مایل به قهوه ای روشن دارد، روی ساقه منشعب آن کاپیتولهای درشت و زیبا ظاهر می گردد که به تناسب گرما و رطوبت محیط زندگی ، به طور منظم صبح ها در فاصله ساعت ۹ تا ۱۰ شکفته و سپس در بعد از ظهرها بین ساعات ۴ تا ۵ جمع می گردد. کاپیتولهای آن دارای دو نوع گل یکی لوله ای و دیگر زبانه ای به رنگ زرد مایل به نارنجی و واقع در حاشیه نهنج است.میوه فندقه و قهوه ای رنگ و سطح آن نا صاف می باشد.

هرچه گلها بیشتر و باریکتر و رنگ گل نارنجی تر باشد خواص دارویی بیشتری دارد.

بیشتر خواص این گیاه مربوط به پوست و مو است .

محل رویش : همیشه‌بهار در ایران از جمله در بلندی‌های بالای ۲۵۰۰ متر در استان کهگیلویه و بویراحمد می‌روید. ولی در اکثر نقاط ایران به صورت کاشته وجود دارد.

اندام دارویی گیاه : گل ها

مواد موثره : کاروتنوئیدها – فلانوئیدها – اسید سالیسیلیک – اسانس – کالاندولین

خواص درمانی : به دو صورت خوراکی و موضعی مصرف دارویی دارد.

خواص خوراکی : درمان التهاب معده – قاعده آور – رفع دردهای قاعدگی – صفرا آور – ادرار آور – معرق – کاهنده فشار خون – ضد سرطان – ضد عفونی کننده

خواص موضعی : ضد التهاب – التیام دهنده زخم ها – ضد قارچ – ضد اگزما و خشکی پوست – درمان زخم نوک پستان در شیردهی – ضد آفتاب سوختگی – درمان زخم های واریسی – سرمازدگی – میخچه و زگیل

روش استفاده : دم کرده – کرم – کمپرس – پماد – دهان شویه – روغن – پودر

دم کرده : برای مشکلات یائسگی – قاعدگی دردناک ( یک هفته قبل از قاعدگی مصرف شود ) – ورم معده و التهاب آن ( یک فنجان پیش از هر وعده غذایی مصرف شود )

کمک به درمان دردهای واریسی (پارچه خیس شده در دم کرده روی زخم های واریسی و زخم هایی که دیر خوب میشوند . آفتاب سوختگی ها و زخم های ناشی از سرمازدگی – کورک و آکنه قرار گیرد.)

دهان شویه : محلول دم کرده در زخم های دهان و بیماری لثه به کار میرود ( به صورت غرغره)

پودر : پودر گل خشک شده روی زگیل و میخچه قرار گیرد.

کرم : مشکلات مربوط به التهاب و خشکی پوست مثل اگزما – زخم نوک پستان در شیردهی ( مخلوط شیر مادر و همیشه بهار روی زخم های شیردهی استفاده شود) – سوختگی و آفتاب سوختگی – ضد گزیدگی حشرات وکمک به رفع خارش گزیدگی حشرات و ضد درماتیت گهواره ای ( ادرار سوختگی )

برای رفع ادرار سوختگی از دم کرده همیشه بهار برای شستشو محل ادرار سوختگی استفاده شود.

روغن : برای رفع اضطراب و خستگی مقداری روغن به آب حمام اضافه شود.

عوارض جانبی : در دوران بارداری مصرف به صورت خوراکی ممنوع است و در دوران شیردهی بهتر است به طور خوراکی مصرف نشود

زراعت لوبیا

لوبیا با قدمتی حدوداً 8 هزار ساله در اکثر نقاط دنیا کشت می شود. در ایران نیز با توجه به ارزش غذایی آن از دیر باز به آن توجه شده است. به طوریکه در سال 1385 سطح زیرکشت آن بالغ بر 000/106 هکتاربا تولیدی معادل 000/210 تن برآورد شده است. استان اصفهان نیز با سطح زیر کشت معادل 4670 هکتار  با تولید 9280 تن جزء هفت استان مهم تولید کننده این محصول است.

شهرستان دهاقان در حال حاضر بیش از %54 از کل سطح زیر کشت استان را به خود اختصاص داده است. لیکن کشاورزان در شهرستان های دیگر استان مانند: فریدن، فریدون شهر و چادگان نیز به تولید لوبیا توجه دارند. در مناطق مختلف استان انواع لوبیا از جمله لوبیا چیتی، لوبیا قرمز و لوبیا سفید در ارقام مختلف مناسب با اقلیم منطقه کشت می شود.

الف) عملیات زراعی

لوبیا را در اکثر خاکهای زراعی می توان کشت کرد ولی خاکهای حاصلخیز و نفوذ پذیر را بهتر می پسندد. لوبیا گیاه حساس به شوری است و تهویه مناسب خاک برای ریشه آن ضروری است. در طی مرحله سبز شدن این گیاه به سله بسیار حساس است و در چنین خاکهایی ترا کم  بوته در واحد سطح بشدت کاهش می یابد. بستر کاشت بایستی به نحوی آماده گردد که بهترین محیط برای جوانه زنی، سبز شدن و توسعه ریشه ها مهیا شود.

به همین لحاظ ابتدا زمین مورد نظر را شخم زده و در صورت وجود کلوخه، توسط دیسک خرد شده و اگر شخم پاییزه زده شد در اثر سرد و گرم شدن هوا کلوخه ها خرد خواهد شد و دیگر احتیاجی به دیسک زدن نیست. در هر حال زمانیکه کلوخه های موجود به اندازه یک فندق رسید تقریباً بستر کاشت مناسب فراهم شده است. در این حالت کارآیی سموم علف کش و ماشین های کشاورزی در حد مطلوب خواهد بود.

ب ) تاریخ کاشت

منظور از تاریخ کاشت مناسب زمانی است که گیاه در آن زمان بخوبی سبز شده، استقرار یافته و مراحل مختلف رشد آن حتی الامکان با محیط مناسبی همراه باشد. تاریخ کاشت مناسب در شهرستان دهاقان از اواسط اردیبهشت تا اواسط خرداد ماه است. به طور کلی بهترین تاریخ کاشت زمانی است که از وقوع سرماهای دیررس بهاره گذشته و همچنین در پایان دوره رشد نیز به سرما های زودرس پاییزه برخورد نکنیم.

ج) بذر مناسب

بذری برای کاشت لوبیا مناسب است که اولاًٌ سالم و صاف بوده و ثانیًا در اندازه متوسط باشد و ثالثاً دارای قدرت جوانه زنی بالایی باشد. قبل از کاشت بایستی بذور مصرفی بوجاری شده و مواد اضافی و همچنین بذور شکسته از آن جدا شود.

در صورت احتمال شیوع بیماری های خاکزی  بذور را باید با سموم مناسب قبل از کاشت ضدعفونی کرد. بررسی های اخیر نشان می دهد که بهترین تراکم بوته در واحد سطح برای لوبیا 40 بوته در متر مربع است که میزان بذر مصرفی در لوبیای سفید و قرمز حدوداً 130-120 کیلوگرم در هکتار و برای لوبیا چیتی حدود 180-150 کیلوگرم می باشد.

د) روش کاشت

روش کاشت مناسب در لوبیا با توجه به شرایط موجود اعمال می شود. باید توجه داشت که در هنگام سبز شدن به دلیل خروج لپه ها از خاک بایستی سطح  مزرعه کاملاً نرم بوده و از ایجاد سله جلوگیری شود. معمولاً لوبیا به دو روش کاشته می شود:

روش کرتی یا نواری

روش جوی و پشته

1- روش کرتی یا نواری:

این روش کشت بیشتر در خاکهای با بافت سبک تا متوسط انجام می شود.

 عرض کرت ها با توجه به شیب زمین تعیین می گردد و از 90 سانتی متر تا  2 متر متغیر می باشد.در این روش پس از تسطیح زمین و مرز بندی با استفاده ازسوکهای کاشت با رعایت فواصل بین ردیف و روی ردیف اقدام به کشت می شود. درکاشت مکانیزه می توان از خطی کارهای حبوبات نیز استفاده نمود.

 با این دستگاه می توان  علاوه بر انجام عمل کاشت، وجین علفهای هرز و توزیع  کودهای شیمیایی را به صورت نواری  در زیر بستر بذر همزمان انجام داد.

2- روش جوی و پشته:

در این روش آبیاری به صورت نشتی انجام شده  و بیشتر در خاکهای سنگین معمول است در صورتی که خاک دارای بافت متوسط باشد می توان از روش شیاری نیز استفاده نمود. جهت کاشت بذر در این روش میتوان هم به صورت دستپاش و هم با استفاده از دستگاه ردیفکار عمل نمود. در روش دستپاش بذور در سطح مزرعه به صورت یکنواخت پخش شده و شیارهایی توسط فاروئر جهت هدایت مسیر آب ایجاد می شود.

معمولاً در این روش غیر یکنواختی سبز شدن در سطح مزرعه مشاهده می شود. برای  بکارگیری دستگاه ردیف کار گیاهان وجینی  معمولاً کشت در دو طرف پشته های عریض انجام می شود. به طور کلی در این روش باید توجه داشت که بذر در قسمتی از پشته قرار گیرد که حداقل تجمع نمک در آن اتفاق افتد تا شاهد تراکم مطلوب بوته در واحد سطح باشیم.

داشت لوبیا:

الف) آبیاری

مقدار آب مورد نیاز لوبیا به بافت و ساختمان خاک، نوع رقم، شرایط اقلیمی و مرحله رشد گیاه بستگی دارد. در خاکهای با بافت متوسط بدلیل نفوذ پذیری بالا و تبخیر آب از سطح خاک مقدار مصرف آب بیشتر از خاکهای نیمه سنگین است. معمولاً کاشت لوبیا به صورت هیرم ( نمکاری) انجام می شود لذا قبل از کاشت  مزرعه آبیاری شده و سپس بذر در خاک قرار می گیرد.

اولین آبیاری بعد از کاشت به فاصله 20 تا 30 روز  بعد انجام می شود. آبیاری دوم به فاصله 8 تا 12 روز و آبیاری بعدی به فاصله 4 تا 7 روز صورت می گیرد. مرحله حساس به تنش خشکی در لوبیا مرحله گلدهی و اوایل تشکیل غلافها می باشد. معمولاً آخرین آبیاری زمانی است که حدود 30 تا %40 غلافها رسیده باشد. نکته قابل توجه در آبیاری لوبیا این است که این گیاه به آب ایستادگی حساسیت فراوان نشان می دهد به طوریکه بایستی آب به اندازه کافی و یکنواخت درسطح مزرعه مصرف شود. لذا تسطیح زمین و کرت بندی مناسب قبل از کاشت از اهمیت خاصی برخوردار است.

 ب ) تغذیه گیاهی

از جمله عوامل محیطی مهم که  بر عملکرد لوبیا تاثیر گذار است تغذیه مطلوب  و متعادل گیاه می باشد. همان گونه که می دانیم گیاهان به دو دسته عناصر پر مصرف و کم مصرف برای رشد نیاز دارند.

عناصر پر مصرف: ازت، فسفر، پتاسیم، کلسیم، گوگرد، منیزیم

عناصر کم مصرف: آهن، روی، بر، منگنز، مس، مولیبدن، کلر

1- ازت

حبوبات از جمله لوبیا قسمتی از ازت مورد نیاز خود را از طریق همزیستی با باکتری های ریزوبیوم بدست می آورد مشروط به اینکه تعداد کافی باکتری در خاک موجود باشند و از طرف دیگر رابطه همزیستی بین گیاه و باکتری ایجاد شود.

این گیاه در طول یک فصل زراعی حدود 150 کیلوگرم در هکتار ازت از خاک جذب می کند که بخشی از آن توسط باکتری ریزوبیوم تولید شده و مابقی با مصرف کودهای ازته تامین  میشود. معمولاً بین 50 تا 80 کیلوگرم در هکتار ازت در مراحل اولیه دوره رشد به عنوان کود استارتر در دو مرحله( همراه با آبیاری اول بعد از کاشت و شروع رشد شاخه گل دهنده) استفاده می شود.

2- فسفر

     از جمله عناصر لازم جهت توسعه ریشه در گیاه بوده که در افزایش عملکرد نقش بسزایی دارد. معمولاً مصرف کود فسفره بعد از آزمون خاک انجام می گیرد ولی به طور کلی  برای تولید یک تن دانه به حدود 32 کیلوگرم اکسید فسفر نیاز است.

3- پتاسیم

    پتاسیم نیز از عناصر ضروری گیاه است با توجه به اینکه خاک اکثر مناطق کشت لوبیا در شهرستان نفوذ    پذیری بالایی داشته و بافت متوسطی دارند امکان مشاهده کمبود پتاسیم وجود دارد لذا مصرف انواع کودهای پتاسیمی قبل از کاشت میتواند این مشکل را رفع کند. میزان مصرف پتاسیم بر اساس آزمون خاک  مشخص  می شود.

سایر عناصر پر مصرف نیز معمولاً در خاکهای استان جهت زراعت لوبیا به میزان کافی یافت می شود. در خصوص عناصر ریز مغذی(کم مصرف) هم درسطح استان سعی شده است که همراه با سموم مصرفی،جهت کنترل آفات، به صورت محلول پاشی در چند مرحله استفاده گردد. معمولاً سعی می شود که در مرحله قبل از گلدهی، و دوره پر شدن دانه ها نسبت به مصرف این کودها  اقدام گردد.

آفات و بیماریهای لوبیا:

الف) آفات

از مهم ترین آفات منطقه می توان به کنه دو نقطه ای ، تریپس و شته اشاره نمود. مهم ترین عامل محدود کننده در مناطق خشک آفت کنه میباشد. برای کنترل این آفت می توان به استفاده از  آبیاری تحت فشار، کاهش سطح خشک  در  مزارع

 (کوچک کردن پشته ها) و مبارزه با علفهای هرز حاشیه مزارع در اوایل فصل بهار اشاره نمود و در صورت عدم کنترل نهایتاً کاربرد انواع سموم کنه کش توصیه می گردد.

ب) بیماریها

از مهم ترین بیماریهای لوبیا می توان به بیماری  فوزاریوم ریشه لوبیا اشاره کرد که در سطح استان به وفور دیده می شود. از علائم این بیماری می توان به ارغوانی و تو خالی شدن ریشه ها و زردی عمومی اندام هوایی اشاره نمود.

برای کنترل این بیماری میتوان از روش های زیر کمک گرفت:

-کشت لوبیا در خاکهای با زهکشی مناسب

-رعایت تناوب زراعی

-استفاده از ارقام مقاوم

-ضدعفونی بذور با سموم قارچ کش مناسب

- حذف بوته های سایر میزبان ها 

ج)علفهای هرز

معمولاً جهت تولید یک محصول خوب کنترل علفهای هرز جزء مهم ترین عملیات زراعی به شمار می رود. خوشبختانه با توجه به روش کاشت مناسب در سطح استان بخش اعظم علفهای هرز به صورت مکانیکی کنترل شده لیکن برای کنترل بهتر از علفکش ترفلان به میزان 5/1 تا 2 لیتر در هکتار قبل از کاشت استفاده می شود.

در صورت مشاهده علفهای هرز پهن برگ در مزرعه می توان پس از رسیدن بوته لوبیا به مرحله 4 برگی از سم بازاگران به میزان 5/1 تا 3 لیتر متناسب با رشد علف هرز استفاده کرد. برای کنترل علفهای هرز باریک برگ نیز می توان از سم نابواس به میزان 5/1 تا 3 لیتر و از سم سوپرگالانت به میزان 1 لیتر در هکتار استفاده نمود .

برداشت 20هزار تن سویا از مزارع شهرستان بیله سوار

امسال 8هزار هکتار از اراضی شهرستان به کشت سویا اختصاص یافته است که پیش بینی می شود بیش از 20هزار تن سویا از مزارع شهرستان برداشت شود.

به گزارش خبرگزاری بسیج از بیله سوار به نقل از صبح مغان، جلسه کارگروه آب کشاورزی و منابع طبیعی با موضوع خرید سویا در شهرستان بیله سوار با حضور نوبخت مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان اردبیل در محل سالن جلسات فرمانداری بیله سوار برگزار شد.

آرام حلیم فرماندار بیله سوار در این جلسه با اشاره به اینکه شهرستان بیله سوار در حوزه کشت دانه های روغنی جزوء شهرستانهای پیشتاز است گفت:امسال 8هزار هکتار از اراضی شهرستان به کشت سویا اختصاص یافته است که پیش بینی می شود بیش از 20هزار تن سویا از مزارع شهرستان برداشت شود.

وی افزود:سه مرکز جهت خریدمحصول سویاکاران در شهرستان بیله سوار فعال است و از دهم آبان ماه خرید سویا در شهرستان آغاز خواهد شد وتا پایان آذرماه ادامه خواهد داشت.و کشاورزان شهرستان از برداشت زود هنگام سویا با رطوبت بالا خودداری کنند.

حلیم افزود:طبق آمار سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل در کشت سویا در بین استانهای کشور رتبه دوم را بعد از گلستان دارد که شهرستان بیله سوار نیز جزوء دو شهرستان فعال استان در حوزه کشت دانه های روغنی بخصوص سویا است .

وی در ادامه با بیان اینکه با بارش باران رحمت الهی طمع و وسوسه سودجویان برای تخریب مراتع و اراضی ملی بیشتر می شود گفت:اداره منابع طبیعی شهرستان در کنار تجهیز امکانات وافزایش نیروهای یگان حفاظت از دیگر شهرستانها نسبت به پیگیری پرونده های تخریب مراتع از طریق مراجع قضایی اقدام نماید.

فرماندار بیله سوار با اشاره به اینکه ضریب مکانیزاسون کشاورزی در شهرستان بالاتر از ضریب کشوری است گفت:امسال در راستای ارائه تسهیلات به مکانیزاسیون های کشاورزی120میلیارد ریال از طریق معرفی جهادکشاورزی به بانک های عامل انجام گرفته بود که تاکنون مبلغ 40میلیارد ریال ماشین آلات و ادوات توسط کشاورزان خریداری شده است.

سویا با رطوبت بالای 20 درصد خریداری نمی شود

مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان اردبیل نیز در این دیدار گفت:هفده هزار هکتار از اراضی استان اردبیل امسال به کشت سویا اختصاص یافته است و رطوبت استاندارد سویا 12درصد و ناخالص 2 درصد بوده است و حداکثر رطوبت خرید 20درصد وحداکثر ناخالص8درصد می باشد و به هیچ‌وجه محصول سویا با رطوبت بالای 20 درصد از زارعان خریداری نمی‌شود.

نوبخت با اشاره به اینکه این محصولات به کارخانجات روغن‌کشی در سراسر کشور حمل می شودافزود: قیمت خرید تضمینی هر کیلوگرم محصول سویا 22 هزار و 655 ریال تعیین شده است و به ازای سویای خریداری شده پرداخت می‌شود.

نوبخت در ادامه افزود:حدود 573هزار تن گندم با مبلغ 7هزارو 300میلیارد ریال از کشاورزان استان اردبیل خریداری شده است که مبلغ 6هزارو 660میلیارد ریال از مطالبات گندم کاران پرداخت شده است و 640میلیارد آن نیز تا چند روز آینده پرداخت خواهد شد.

لیمو ترش (Lemon)

لیمو ترش (Lemon) یا به اختصار لیمو، از خانواده مرکبات و میوه درخت لیمو می‌باشد که در موارد متعددی همچون آشپزی، پزشکی، صنعت و ...، مورد استفاده قرار می‌گیرد. لیمو ترش میوه‌ایست که در تمام فصول دیده می‌شود اما لیموهای اواخر پاییز و اوایل زمستان پرآب‌تر از زمان‌های دیگر می‌باشند.

درخت (در واقع درختچه) لیمو در مناطق گرمسیر (آب و هوای مدیترانه‌ای) می‌روید و تنها درختی است که تقریباً همیشه میوه، گل و برگ دارد. درخت لیمو که در برخی مواقع ارتفاع آن به 4 نیز متر می‌رسد، دارای شاخه‌های بلند به همراه برگ‌های سبز پهن، مات و بیضی شکل است. گل‌های معطر درخت لیمو از درون سفید و از بیرون ارغوانی رنگ هستند.

یک پژوهش ژنتیکی نشان داد که درخت لیمو یک گیاه دورگه بین درخت نارنج و درخت بالنگ (یا اترج) می‌باشد.

در هر 100 گرم لیمو، مواد زیر وجود دارد:

انرژی	29 کیلوکالری
کربوهیدرات	9.32 گرم
قند	2.5 گرم
فیبر	2.8 گرم
چربی	0.3 گرم
پروتئین	1.1 گرم
تیامین (ویتامین B1)	0.04 میلی‌گرم
ریبوفلاوین (ویتامین B2)	0.02 میلی‌گرم
نیاسین (ویتامین B3)	0.1 میلی‌گرم
ویتامین B5	0.19 میلی‌گرم
ویتامین B6	0.08 میلی‌گرم
کولین	5.1 میلی‌گرم
ویتامین C	53 میلی‌گرم
کلسیم	26 میلی‌گرم
آهن	0.6 میلی‌گرم
منیزیم	8 میلی‌گرم
منگنز	0.03 میلی‌گرم
فسفر	16 میلی‌گرم
پتاسیم	138 میلی‌گرم
روی	0.06 میلی‌گرم

وجه تسمیه لیمو ترش

خاستگاه کلمه لیمو به تمدن‌های شرقی بازمی‌گردد. لیمو ترش در زبان فرانسه Citron و در زبان انگلیسی Lemon یا Hill Lemonخوانده می‌شود که از زبان فرانسه گرفته شده است. فرانسوی‌ها این کلمه را از ایتالیایی‌ها و ایتالیایی‌ها آن را از اعراب گرفته بودند. عرب‌ها نیز به نوبه خود نام این میوه را از ایرانی‌ها اخذ نموده بودند. کلمه «لیمو» در زبان فارسی با کلمه «لیمه» (lime) و «نیمبو» (nimbu) در زبان سانسکریت از یک ریشه است.

پرورش لیمو ترش در جهان

منشأ دقیق درخت لیمو تا امروز به صورت یک راز باقی مانده است اما گمان می‌رود که این گیاه اولین بار در جنوب هندوستان، شمال برمه و چین روییده باشد.

در خصوص خاستگاه لیمو نظرات مختلفی وجود دارد؛ برخی معتقدند در قرن چهارم میلادی یعنی هنگامی که جنگجویان مسیحی در جنگ‌های صلیبی به فلسطین رسیدند، این میوه را برای اولین بار دیدند که در باغ‌های آن سرزمین کشت شده بود.

بنابر منابع موجود، لیمو در زمان روم باستان به اروپا (در نزدیکی جنوب ایتالیا) وارد شده بود اما به طور گسترده کشت نمی‌شد. اولین کشت وسیع لیمو در اروپا در اواسط سده 15 میلادی در شهر جِنوا (در ایتالیا) انجام شد.

در سال 1493 میلادی کریستف کلمب (کاشف قاره آمریکا) لیمو را به قاره آمریکا برد و تسلط اسپانیایی‌ها بر جهان جدید، به پخش شدن بذر لیمو در آمریکا کمک نمود. کشت وسیع درخت لیمو در آمریکا در قرن نوزدهم و در ایالات فلوریدا و کالیفرنیا صورت گرفت.

کلمه لیمو در قرن 10 میلادی در رساله‌های کشاورزی که به زبان عربی بود برای اولین بار ثبت شد و همچنین به عنوان یک گیاه زینتی، در باغ‌های اولیه اسلامی مورد استفاده بود.

در حال حاضر کشور هند با تولید حدود 16 درصد، بزرگ‌ترین تولیدکننده لیمو ترش در جهان است و پس از آن به ترتیب مکزیک (14.5 درصد)، آرژانتین (حدود 10 درصد)، برزیل (8 درصد) و اسپانیا (7 درصد) بزرگ‌ترین پرورش‌دهندگان این محصول می‌باشند.

پرورش لیمو ترش در ایران

در ایران انواع مختلف لیمو در نواحی شمالی و جنوبی کشور کاشته می‌شود.

انواع لیمو ترش

با توجه به پراکندگی این میوه در جهان، انواع مختلفی از لیمو ترش دیده می‌شود که عبارتند از:

لیموی بونی برائه (Bonnie Brae): نوعی لیموی کشیده، صاف، پوست نازک و بدون تخم است که بیشتر در سان دیه‌گو کشت می‌گردد.

درخت لیموی بوش (Bush lemon tree): نوعی درخت لیمو که به فراوانی در استرالیا می‌روید. این نوع درخت بسیار مقاوم و بادوام است و میوه آن پوستی ضخیم دارد. این نوع لیمو در آشپزی به کار می‌رود. درخت آن در نواحی آفتابی تا 4 متر رشد می‌کند.

درخت لیموی ایوریکا (Eureka): درختی چهار فصل است که در تمام طول سال دارای شکوفه و میوه است.

درخت لیموی سورنتو (Sorrento): این درخت بومی کشور ایتالیاست و از میوه آن برای تولید لیمونسلو (limoncello) به کار می‌برند.

لیموی جامبیری (Jhambiri): این نوع لیمو دارای پوستی خشن و زردرنگ بوده و طعم بسیار ترشی دارد. این لیمو به فراوانی در جنوب شرق آسیا استفاده می‌شود.

لیموی لیسبون (Lisbon): این نوع لیمو به لحاظ برخورداری از مقدار زیادی اسید، برای تهیه جوهر لیمو بسیار مناسب است. درخت این نوع لیمو به ویژه هنگامی که جوان است، پوشیده از خار می‌باشد.

درخت لیموی مِیِر (Meyer lemon): نوعی درخت بین لیمو و نارنج است. این نوع لیمو دارای پوستی بسیار نازک بوده و در هنگام رسیدن رنگ آن زرد متمایل به نارنجی می‌شود. اسید این لیمو از انواع لیسبون و ایوریکا کمتر است. لیموی میر در هنگام حمل و نقل نیازمند مراقبت بسیار بوده و معمولاً آن را برای مقاصد تجاری پرورش نمی‌دهند. این نوع لیمو در برابر سرما کمی مقاوم‌تر از گونه‌های دیگر است .

نام این لیمو از نام کاشف آن یعنی فرانک ان میر (Frank N. Meyer) گرفته شده است.

خواص لیمو ترش

لیمو ترش میوه ارزشمندی‌ است که اکثر متخصصین تغذیه به مصرف فراوان آن اشاره دارند. در عصاره لیمو تقریباً 5 تا 6 درصد سیتریک اسید موجود می‌باشد که در واقع علت اصلی مزه ترش آن محسوب می‌شود.

* لیمو ترش به دلیل برخورداری از ویتامین C، از بیماری اسکوربوت جلوگیری می‌کند.

* لیمو ترش به دلیل برخورداری از ویتامین C، مقاومت سیستم ایمنی بدن را افزایش می‌دهد.

* لیمو ترش خاصیت ضدآلرژی و ضدالتهاب دارد و به همین دلیل برای افراد مبتلا به آنفلونزا و سرماخوردگی مناسب است. برای این منظور چند قطره آب لیمو ترش را در مقداری آب گرم مخلوط نموده و روزانه 3 الی 4 مرتبه با این محلول غرغره کنید.

* پکتین موجود در لیمو ترش موجب کاهش کلسترول بد خون می‌شود و از این نظر برای بیماران قلبی و عروقی و کاهش عوارض بیماری بسیار مفید است.

* لیمو ترش دارای خاصیت ضدعفونی کنندگی می‌باشد از این رو از عفونت‌ها جلوگیری می‌کند.

* لیمو ترش سرگیجه را برطرف می‌کند و اگر با کمی عسل مصرف شود، دلشوره را رفع نموده و موجب آرامش می‌شود.

* لیمو ترش سبب تسکین سر دردهای معمولی و سر دردهای میگرنی می‌شود. در این خصوص 5 قطره اسانس لیمو را در 25 میلی‌لیتر از روغن بادام مخلوط کرده و آن را با استفاده از یک دستمال کتانی، بر روی ناحیه مبتلا به درد، ماساژ دهید.

* اسیدهای موجود در لیمو ترش از بین برنده اسید اوریک است و خون را رقیق می‌کند.

* لیمو ترش دستگاه گوارش را ضدعفونی می‌کند.

* لیمو ترش برای رفع ورم معده و روده مناسب است.

در این خصوص یک لیمو ترش را با پوست و هسته له کنید و آن را با یک لیوان آب سرد و یک قاشق عسل مخلوط کرده و به مدت یک ساعت قبل از خواب بنوشید.

* لیمو ترش در سفید نمودن دندان‌ها مؤثر است.

برای سفید شدن دندان‌ها هفته‌ای یک بار دندان‌های خود را با آبلیموی تازه مسواک بزنید.

* لیمو ترش برای سفید و نرم شدن آرنج و زانو مناسب است. در این خصوص می‌توانید آرنج و زانو را با چند قطره آب لیمو ترش ماساژ داده و سپس بشویید.

* لیمو ترش برای پاکیزه نمودن پوست‌های چرب مناسب است. در این مورد یک قاشق چایخوری آب لیمو را در دو فنجان آب مقطر بریزید و با یک پنبه تمیز صورت خود را تمیز کنید. این کار منجر به کاهش چربی پوست شده و از پدید آمدن جوش‌های صورت جلوگیری می‌کند. افرادی که دارای پوست خشک می‌باشند باید از انجام این عمل خودداری نمایند.

* لیمو ترش سموم انباشته شده در کبد را از بین می‌برد.

* لیمو ترش بزاق دهان را افزایش می‌دهد.

* لیمو ترش برای رفع عطش مناسب است.

* لیمو ترش برای درمان آفت‌های دهان بسیار مؤثر بوده و درمان آن را سرعت می‌بخشد. برای این منظور آب یک عدد لیمو ترش تازه را با یک لیوان آب ولرم مخلوط نموده و روزانه سه مرتبه دهان خود را با این محلول شستشو دهید. لازم به ذکر است که در ابتدا تماس آب لیمو ترش با آفت‌ها سبب سوزش خواهد شد اما این حس ناخوشایند در طول درمان رفته رفته از بین خواهد رفت.

* آب لیمو ترش غلظت خون را از بین می‌برد و برای درمان کم‌خونی مناسب است.

* لیمو ترش از بروز اسهال و استفراغ جلوگیری می‌کند.

* اسیدهای موجود در لیمو ترش روده بزرگ را تمیز کرده و از این رو سبب بهبود یبوست می‌شود.

* لیمو ترش در رفع تصلب شرائین، واریس و خونریزی لثه بسیار مفید است.

* اسیدهای موجود در لیمو ترش مولکول‌های غذا را شکسته و کمک بسیاری به هضم غذا می‌کند. علاوه بر این فلاونوئیدهای موجود در لیمو ترش تازه ترشح شیره‌های گوارشی برای هضم غذا را افزایش می‌دهند.

* استنشاق رایحه لیمو ترش موجب تسکین فوری گرفتگی بینی می‌شود.

* فلاونوئیدهای موجود در لیمو ترش از عفونت‌های چشمی جلوگیری می‌کند.

* لیمو ترش سبب افزایش رشد موها می‌شود. علاوه بر این آب لیمو برای پوست سر بسیار مفید بوده، خارش و شوره سر را از بین می‌برد. در این مورد آب یک لیموی تازه را حدود 10 دقیقه بر روی پوست سر مالش دهید و سپس آن را با آب به طور کامل بشویید. انجام این عمل سبب کاهش چربی مو می‌شود بنابراین افرادی که دارای موهای خشک و شکننده می‌باشند، از انجام این عمل خودداری نمایند.

* لیمو ترش بهترین دارو برای گلو درد و رفع ورم گلو است. یک قاشق چایخوری آب لیمو ترش را به آب نیمه گرم اضافه کنید و با آن غرغره نمایید.

* لیمو ترش جوش‌های صورت را برطرف می‌کند. در این مورد بریده‌های نازک لیمو ترش را کمی نمک زده بر روی پوست صورت بمالید تا لکه‌های سیاه و جوش صورت از بین برود.

* لیمو ترش برای رفع خون‌ریزی مناسب است. اگر دچار خون‌ریزی بینی شدید، یک پنبه را به آب لیمو آغشته کنید و داخل بینی قرار دهید تا خون‌ریزی قطع شود.

* لیمو تقویت‌کننده حافظه است و مغز با دریافت اسانس لیمو، نیروی تازه‌ای به دست خواهد آورد. چند قطره اسانس لیمو را روی یک دستمال ریخته و از طریق بینی استنشاق کنید.

* لیمو ترش درمان‌کننده پوکی استخوان است.

* آب لیمو برای درمان زهر حشرات مانند زنبور، عقرب و افعی مناسب است.

* آب لیمو سبب کاهش تب در افراد بیمار می‌شود. چند قطره اسانس لیمو یا مقداری آب لیمو را به آب سرد اضافه کنید و سپس با استفاده از یک دستمال آن را روی پیشانی فرد تب‌دار قرار دهید. ابن سینا پزشک معروف ایرانی، آب لیمو را بهترین دارو برای تشنجات ناشی از تب می‌دانست و یرقان را نیز با لیمو معالجه می‌کرد.

* لیمو ترش بوی بد دهان که بر اثر مصرف برخی ادویه‌ها، کشیدن سیگار و یا کمبود بزاق ایجاد شده را رفع می‌کند.

* در پزشکی از لیمو برای رایحه درمانی استفاده می‌شود. تحقیقات دانشگاه دولتی اوهایو نشان داد که رایحه لیمو موجب بهبود خلق و خو می‌گردد.

* روغن لیمو به منظور پاک کردن و جلا دادن به چوب مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نکات مهم

- افرادی که از سوزش سر دل، ناراحتی مثانه و کلیه رنج می‌‌برند و یا به میوه‌های استوایی حساسیت دارند، قبل از مصرف لیمو ترش بهتر است با پزشک مشورت نمایند.

- خوردن آب لیمو و یا استفاده از روغن لیمو برای کودکان کمتر از 10 سال توصیه نمی‌شود.

- آب لیمو بهتر است تازه مصرف شود و از خود میوه تهیه شود زیرا آبلیموی کهنه مضر است و به اسیدهای مضر تبدیل می‌شود.

- مصرف بیش از حدّ لیمو ترش موجب ناراحتی معده شده و سبب عدم جذب ویتامین A در بدن می‌گردد.

- لیمو ترش دارای مواد قندی است و مصرف مکرر آن برای بیماران دیابتی مضر است اما مصرف جزئی آن برای این افراد مشکلی ایجاد نمی‌کند. افراد دیابتی می‌توانند از سایر فراورده‌های لیمو همچون پودر گرده لیمو با رعایت تعادل به عنوان چاشنی غذا استفاده نمایند.

- برخی افراد تمایل دارند به همراه چای، از لیمو ترش به عنوان چاشنی استفاده نمایند اما این امر موجب از بین رفتن ویتامین Cلیمو ترش شده و احتمال آسیب رساندن به مینای دندان و خشکی دهان را افزایش می‌دهد.

کلام آخر

* برای تمیز کردن ظروف مسی، اشیای نقره‌ای، مرمر سفید و صندلی‌های حصیری، لیمو ترشی را دو نیم کنید و روی شیء بمالید سپس بشویید و آب بکشید.

* لیمو ترش به علت برخورداری از خواص اسیدی، ضدعفونی کننده قوی است بنابراین اگر در مسافرت‌ها نسبت به سلامت آب آشامیدنی تردید دارید، می‌توانید چند قطره آب لیمو ترش در آن بچکانید تا آب را کاملاً استرلیزه کرده و میکروب‌های موجود در آن را از بین ببرد.

* افرادی که به دنبال کاهش وزن خود هستند اگر صبح ناشتا آب لیمو ترش را با یک لیوان آب مخلوط کنند و مقدار کمی عسل به آن اضافه نمایند و آن را بنوشند، تا ظهر گرسنه نخواهند شد و بدین ترتیب می‌توانند چربی‌های اضافه خود را به مقدار زیادی کاهش دهند.

* بلافاصله پس از مصرف لیمو ترش مسواک نزنید زیرا اسید موجود در لیمو ترش مینای دندان را تحریک‌پذیر نموده و برخورد مسواک با دندان، سطح آن را تخریب می‌نماید. بهتر است این عمل را نیم ساعت پس از مصرف لیمو ترش انجام دهید.

* قرار گرفتن لیمو در محیط اتاق سبب می‌شود 50 درصد از ویتامین‌های آن کاهش یابد.

منابع و پیوندها

www.daneshnameh.roshd.ir

www.treepicturesonline.com

www.xword.ir

www.tebyan.net

www.imbook.ir