کود ارگانیک چیست؟

کود آلی یا ارگانیک: کود آلی (ارگانیک)، به کود هایی اطلاق میشوند که منشا طبیعی دارند. کود حیوانی: به مجموعه ای از مواد بستری، ادرار و مدفوع گاو ، گوسفند ، مرغ یا هر حیوان دیگری است که از محل نگهداری آنها بدست می آید اطلاق می شود. درصد مواد غذایی کود حیوانی و کیفیت فیزیکی آن به عواملی مثل نوع حیوان، کیفیت مواد بستری، میزان پوسیدگی کود، تغذیه دام، میزان سدیم و مقدار بذر علفهای هرز، اسپور بیماریها، لارو و تخم حشرات، شن و خاک دارد.درصد ازت کود گاوی بیشتر از کود گوسفندی و مرغی است. ولی درصد فسفر و پتاسیم کود مرغی از کودهای گاوی و گوسفندی بیشتر است. درصد مواد غذایی کودها به تغذیه دام بستگی دارد. مثلاً چنانچه جیره غذایی دام از نظر یک عنصر ضعیف باشد، کود حاصله نیز به طریق اولی از نظر آن عنصر ضعیف خواهد بود و یا مثلاً هر چه درصد فیبر جیره غذائی بیشتر باشد درصد فیبر مدفوع نیز زیادتر خواهد بود. فراوانی ترکیبات آلی ازت دار ساده در کود حیوانی تازه بسیار مساله ساز است. تجزیه سریع این مواد سبب آزاد شدن آمونیاک و تجمع آن در مجاورت ریشه ها گشته و موجب مسمومیت گیاه می گردد. پوسیدگی اولیه کود این مشکل را مرتفع می سازد بهمین جهت هیچ گاه نباید کود حیوانی تازه را به محصول کاشته شده داد. زیادی املاح در کود نیز می تواند از طریق ایجاد پتانسیل اسمزی و یا مسمومیت مستقیم گیاه مساله ساز باشد. بنابراین وجود مقدار متعادلی از عناصر غذائی و عدم زیادی عناصری مثل سدیم در کود دامی مطلوب می باشد. کیفیت مواد بستری نیز نقش مهمی در کیفیت و حالت فیزیکی کود حیوانی دارد. معمولاً اصطبل گوسفند فاقد بستر است. بدین لحاظ سرعت تجزیه و پوسیدگی کود گوسفندی زیاد و دوام آن در خاک کمتر از سایر کودها می باشد. کود گوسفندی را کود گرم گویند. در مرغداری ها بیشتر از خاک اره و در گاو داریها معمولاً از کاه بعنوان مواد بستری استفاده می کنند. سرعت تجزیه و پوسیدگی کاه بیش از خاک اره می باشد. و بالعکس دوام خاک اره در خاک بیش از کاه است. زررا خاک اره از ترکیبات مقاومتری در مقایسه با کاه تشکیل شده است. بطورکلی، هر چه مقدار مواد نامطلوب مثل بذر علفهای هرز، شن، خاک، اسپور بیماریها و تخم و لارو حشرات در کود کمتر و تجزیه اولیه آن بیشتر باشد، ارزش کیفی کود بیشتر است. پوسیدگی کود سبب می شود که از میزان بذر علفهای هرز و آلودگی به امراض و حشرات نیز کاسته شود. برای پوسیدگی اولیه کود حیوانی می توان آن را در شرایطی مشابه تهیه کمپوست قرارداد و یا کود حیوانی را مدتی قبل از کاشت در خاک مزرعه اختلاط داد. تجزیه کود در خاک و تبدیل آن به هوموس نیز مستلزم کفایت تهویه، حرارت و رطوبت در خاک می باشد این عوامل از طریق انجام عملیات مناسب زراعی تامین می شوند. کود حیوانی را در زراعت گیاهان پر ارزشی مانند سبزیجات، سیب زمینی، ذرت ، پنبه و چغندر قند. به مقدار تقریبی 20 تا 50 تن در هکتار به خاک می دهند. کود حیوانی را معمولاً در زمان شروع عملیات تهیه بستر تا حداقل یک ماه قبل از کاشت بر سطح خاک می باشند و با وسایلی مانند گاو آهن، دیسک یا کولتیواتور با خاک سطحی و تا عمق حدود 15 سانتیمتری مخلوط می نمائید. در زراعتهای کوچک و سنتی کود حیوانی را بصورت کپه هائی در مزرعه قرار می دهند و سپس آنرا با بیل بر سطح خاک پراکنده ساخته و با خاک مخلوط می کنند. در زراعتهای مکانیزه از دستگاه کودپاش حیوانی استفاده می نمایند دستگاه کودپاشی حیوانی مانند یک تریلر است که در کف آن یک نوار نقاله قرار دارد. نوار نقاله کود را به سمت عقب و خارج از تریلز هدایت کرده و روی یک مارپیچ گریز از مرکز می ریزد. چرخش مارپیچ کود را به اطراف پرتاب می کند. از آنجائی که هزینه خرید، حمل و نقل و پاشیدن کود حیوانی بسیار زیاد است و بخصوص در زراعتهای وسیع می تواند مشکلاتی را در برنامه ریزی و زمان بندی عملیات زراعی پیش آورد، لازم است به باقی گذرادن بقایای گیاهی بر خاک و تلاش در حفظ هوموس خاک توجه کافی مبذول گردد.   کودهای گیاهی: کود سبز: یکی دیگر از راههای افزایش ماده آلی خاک استفاده از کود سبز در تناوب زراعی می باشد. منظور از کود سبز شخم زدن گیاه در خاک پس از رشد کافی و بدون برداشت محصول است. اثر کود سبز بر خصوصیات فیزیکی خاک همانند کود حیوانی می باشد. ولی کود سبز عملاً مواد غذایی به خاک اضافه نمی کند، بلکه آن چه را که طی رشد خود از خاک جذب کرده و در خود ذخیره نموده است به خاک بر می گرداند اما در صورتی که از گیاهان تیره بقولات بعنوان کود سبز استفاده شود تمام ازت تثبیت شده را به خاک بر می گرداند. از طرف دیگر کود سبز با جذب و ذخیره مواد غذایی در خود از شسته شدن آنها جلوگیری می نماید. گیاه مورد استفاده بعنوان کود سبز می بایستی اثرات فیتوتوکسینی بر رشد محصول بعدی نداشته باشد، فصل رشد کوتاهی داشته، تراکم بوته بالا را تحمل کند و رشد سبزینه ای زیادی داشته باشد تا علاوه بر این که مقدار زیادی ماده آلی به خاک اضافه می کند، پوشش کامل خاک را تامین نماید. پوشش کامل خاک برای جلوگیری از فرسایش خاک و بازداری رشد علفهای هرز ضرورت دارد. بنابراین اهداف کود سبز را می توان در افزایش ماده آلی خاک، حفظ مواد غذائی خاک (و در صورت استفاده از گیاهان تیره بقولات افزایش ازت خاک)، جلوگیری از فرسایش خاک و مبارزه با علفهای هرز خلاصه نمود. توجه به اهداف فوق روشن می سازد که کود سبز قبل از گیاهان وجینی در تناوب قرار می گیرد. کود سبز در سیکل تناوبی فقط می تواند جایگزین آیش فصلی گردد. چنانچه طول آیش فصلی موجود برای تولید یک محصول کفایت می نماید، استفاده از کود سبز طی آن آیش فصلی مجاز نیست. نوع آیش فصلی (زمستانه یا تابستانه) که در شرایط کشت آبی توسط کود سبز جایگزین می شود به شرایط اقلیمی بستگی دارد. در نواحی اقلیمی که با زمستان سرد مشخص می شوند، گیاهان وجینی (مانند چغندرقند، پنبه، ذرت و سیب زمینی) در بهار کاشته می شوند و آیش زمستانه می تواند توسط کود سبز اشغال گردد. در آن نواحی اقلیمی که با زمستان ملایم مشخص می شوند گیاهان وجینی ممکن است در پائیز (مانند چغندر قند و سیب‌زمینی) یا در بهار (مانند ذرت، پنبه و آفتابگردان) کاشته شوند و کود سبز می تواند محصولی تابستانه یا پائیزه (عکس دوران رشد محصول اصلی) باشد. مهمترین گیاهانی که بعنوان کود سبز در کشت آبی ممکن است مورد استفاده قرار گیرند عبارتند از خلر، لوبیا روغنی، انواع لوبیا، چاودار، شبدر، جو و گندم سیاه. یونجه بعنوان کود سبز کاشته نمی شود، اما در صورتی که پس از حصول رشد کافی سبزینه ای به خاک برگردانده شود، بعضی از هدفهای کود سبز را تامین می کند. گیاهانی مثل گندم سیاه چاودار و شبدر ایرانی به خوب در خاکهای فقیر رشد می کنند و در بهبود باروری و ساختمان خاکها موثر می باشند. کود سبز را حداقل دو هفته قبل از کاشت محصول اصلی به خاک بر میگردانند. هرچه درصد مواد خشبی کود سبز بیشتر و ازت آن کمتر باشد، می بایستی با فاصله زمانی طولانی تری از کاشت محصول اصلی به خاک برگردانده شود. در صورتی که از گیاهانی مثل یونجه یا شبدر بعنوان کود سبز استفاده می شود می بایستی ابتدا آنها را با ماشین آلاتی مانند کولتیواتور پنجه غازی از پائین طوقه قطع نمود تا خشک گردند و یا آنها را با علف کش راند آپ یا توفوردی خشک کرد و 3 تا 4 هفته بعد از طوقه کن کردن یا تیمار با علف کش در وضعیت گاورو بودن خاک شخم شوند. در غیر این صورت رشد مجدد این گیاهان به وقوع پیوسته و به صورت علف هرز در خواهند آمد. هیچگاه نبایستی کود سبز را بعنوان علوفه برداشت و یا مورد چرای دام قرار داد. این عمل باعث خروج مواد غذائی از خاک گشته و ممکن است رشد و عملکرد محصول بعدی را نقصان دهد. چرای دام یا یک برداشت مختصر علوفه از کود سبز هنگامی امکان پذیر است که کود شیمیائی کافی به خاک داده شود و آیش فصلی موجود اجازه رشد مجدد و کافی را به کود سبز بدهد. به کار گیری کود سبز در شرایط دیم ایران به نواحی پرباران ساحل خزر محدود می شود. در این نواحی می توان از گیاهانی مانند جو و چاودار بعنوان کود سبز برای محصولات وجینی بهاره مانند پنبه‏ ذرت و آفتابگردان استفاده نمود. در این شرایط کود سبز را می بایستی حدود یک ماه قبل از کاشت در خاک شخم زد تا پوسیدگی مناسبی اتفاق افتاده و رطوبت کافی برای رشد محصول اصلی در خاک ذخیره شود. .   کمپوست: کمپوست عبارت از بقایای گیاهی و حیوانی، زباله های شهری و یا لجن فاضلاب است که تحت شرایط پوسیدگی قرار گرفته باشند، بطوری که مواد سمی آنها از بین رفته، مواد پودر شده و فرم اولیه خود را از دست داده باشند. برای تهیه کمپوست می توان از بقایای چوب بریها‏، زباله شهری،‏ بقایای کشتارگاهها و کارخانه های کنسرو ماهی ، لجن فاضلاب و اجساد گیاهان پست غیرآوندی استفاده نمود. بطورکلی، کمپوست ها از نظر مواد غذائی ضعیف هستند (به استثناء بقایای کشتارگاهها و کارخانه های کنسرو ماهی که از نظر ازت غنی می باشند) و معمولاً برای بهبود ساختمان خاک مورد استفاده قرار می گیرند. اثر فیزیکی کمپوست به مقدار ماده آلی آن و اثر شیمیائی کمپوست به ترکیب شیمیائی آن بستگی دارد. تهیه کمپوست از زباله های شهری و لجن فاضلاب راه مفیدی برای مصرف مجدد و دفع بهداشتی این مواد است. مواد اخیر از این نظر که دارای املاح کم، فاقد مولدین امراض و آفات گیاهی، بذر علفهای هرز و خاک می باشند مناسب بوده و به سرعت در خاک می پوسند. لجن فاضلاب را پس از تخمیر غیر هوازی و حرارت دادن (برای کشتن عوامل بیماریزای آن) مورد استفاده قرار می دهند برای تهیه کمپوست روش کلی زیر انجام پذیر است. موادی را که می خواهند. کمپوست نمایند بصورت لایه ای به ضخامت 7 تا 10 سانتیمتر روی سطح زمین یا حفره ای که در زمین تهیه نموده اند قرار می دهند و به ازاء هر سطل از مواد کمپوست شونده حدود 100 گرم فسفات دی آمونیم یا سوپر فسفات بر روی مواد می باشند (در صورتی که از سوپر فسفات استفاده می شوند بهتر است حدود 40 گرم اوره به ازاء هر 100 گرم سوپر فسفات اضافه شود) پس از پاشیدن کود شیمیائی اقدام به آبپاشی این لایه نموده و سپس لایه های جدید را به همین روش اضافه می کنند. ممکن است لایه هائی از کود حیوانی و یا خاک را بطور متناوب با لایه های مواد کمپوست شونده قرار دهند. در صورتی که از لایه های کود حیوانی استفاده می شود به اضافه کردن کود ازت در زمان انباشتن مواد کمپوست شونده نیازی نیست، اما به فسفات و همچنین سولفات کلسیم ممکن است نیاز باشد. ترکیب کود شیمیائی که برای تحریک و تکمیل پوسیدگی و تعادل عناصر به کمپوست اضافه می شود به نسبت کربن به ازت و ترکیب شیمیائی مواد کمپوست شونده بستگی دارد. پاشیدن چند کیلوگرم اوره به ازاء هر تن مواد کمپوست شونده روی توده کمپوست قبل از هر بار آبپاشی مفید است در مورد بقایای چوب بریها لازم است کلیه عناصر غذائی به کمپوست اضافه شود. مواد کمپوست شونده را می بایستی همیشه مرطوب نگهداشت و هر 2 تا 4 هفته یکبار آن را مخلوط و زیرورو نمود تا به خوبی تهویه و یکنواخت گردد. زیرورو کردن زیاد توده موجب می شود که حرارت کمپوست بالا نرفته و آفات و عوامل بیماریزای موجود در مواد از بین نروند. کمپوست هنگامی آماده مصرف است که مواد کمپوست شونده پوسیده و پودر شده باشند. مدت لازم برای کمپوست شدن با مواد مصرفی و شرایط کار فوق می کند. زباله های شهری پس از مدتی حدود 6 هفته کمپوست می شوند. کمپوست شد کامل خاک اره گاهی چندین ماه طول می کشد. معمولاً خاک اره راحدود 6 هفته در شرایط مناسب می پوسانند تا ترکیبات سمی محلول آن پوسیده شوند و سپس مصرف می کنند. از مسائل تهیه کمپوست توسعه و تجمع مگس و پشه و بوی نامطلوب تخمیر آن است. افزایش تهویه مواد از شدت بو می کاهد. برای مبارزه با مگس و پشه می بایستی از حشره کشها استفاده نمود. کمپوست را می توان به جای کود حیوانی مورد استفاده قرار داد. فواید استفاده از کمپوست:  • در ایجاد کشاورزی پایدار مناسب است و از کاهش محصول جلوگیری کرده و باعث افزایش آن می‌گردد.  • ذخیره کننده بزرگی از عناصرو آب بوده و به این ترتیب اعتماد و دلگرمی کشاورزان با استفاده از آن در مزارع بیشتر می‌شود و قابلیت ذخیره آب در خاک را افزایش می‌دهد.  • باعث بهبودی ساختمان خاک شده و عملیات شخم را آسانتر می‌کند همچنین قابلیت ذخیره آب در خاک را افزایش می‌دهد.  • هوموس و مواد آلی خاک را افزایش داده و بعضی از ویتامین‌ها، هورمونها و آنزیمهای مورد نیاز را تأمین می‌کند که این مواد نمی‌توانند بوسیله کودهای شیمیایی تأمین گردند. بنابراین در خاکهای با کمبود مواد آلی بسیار مفید و مناسب می‌باشد.  • در جلوگیری از تغییر اسیدیته خاک همانند یک بافر عمل می‌کند. • وقتی که در هنگام مرحله کمپوست شدن درجه حرارت به 60 درجه یا بیشتر می‌رسد، عوامل پاتوژن و بیماریزا، تخم انگلها، بذور علفهای هرز را از بین برده و آنها را نابود می‌کند.  • کمپوستی که کاملاً آماده شده و رسیده باشد، براحتی با خاک در حال تعادل قرار می‌گیرد و تهویه خاک را بهبود می‌بخشد.  • کودهای اضافه شده را براحتی و با جلوگیری از تلف شدن و هدر روی در اختیار گیاه قرار می‌دهد.  • بسیاری از عناصر‌و مواد غذایی پر‌مصرف‌و ‌کم‌مصرف را که در‌خود داشته است در خاک آزاد کرده‌و در اختیار‌ گیاه قرار می‌دهد.  • وزن مخصوص ظاهری خاک را به شدت کاهش داده و بنابرای برای خاک سنگین و رسی بسیار مناسب و مفید است.  • چون ظرفیت نگهداری عناصر در سطح آن زیاد می‌شود، بنابراین در کاهش عناصر و مواد غذایی گیاه در خاکهای سبک و شنی بسیار مناسب و مفید است.  • آزولا گیاهی مفید برای شالیزار می‌باشد در صورتیکه رشد مناسب و معقولی در منطقه داشته باشد. ولی اقلیم و شرایط منطقه و همچنین افزایش آلودگی آبها در منطقه به عناصر مختلف خصوصاٌ ازت و فسفر باعث رشد زیاد‌و بی‌رویه آن شده است بطوریکه امروزه تهدیدی بسیار جدی برای شالیزارها، استخرها، آب‌بندانها و تالابها شده و رشد برنج و جمعیت آبزیان را در معرض خطر قرار داده است.   گیالوش: گیالوش (پیت) یا تورب عبارت از بقایای گیاهان آبزی، باتلاقها و مردابهاست که زیر آب به حالت نیمه پوسیده و تجزیه شده بجا مانده است و خرد شده آن را پس از استخراج در ترکیبات خاکی بکار می برند. ترکیبات گیالوش های مختلف بر حسب نوع گیاهی که از آن بوجود آمده اند مقدار پوسیده بودن، مقدار مواد معدنی و درجه اسیدی بودن، متفاوت است.از میان انواع گیالوش در ایران خزه لوش (پیت خزه peat moss) از همه معروف تر است که دارای رنگ قهوه ای میباشد و ظرفیت نگهداری آبی حدود ده برابر وزن خشکش را دارد. این ماده، اسیدی و با pH برابر 8/3 تا 5/4 بوده، مقدار کمی ازت دارد و فسفر و پتاس آن ناچیز است.بنابراین بیشتر برای نگهداری آب و خاک افزوده میشود. قبل از افزودن خزه لوش به خاک باید در صورت لزوم آنرا تکه تکه کرد و لازم است که مرطوب شود. خاک برگ: خاک برگ که از پوسیده شدن موادی مانند دمبرگ درختان، چمن های قیچی شده و غیره حاصل می شود ارزش غذایی چندانی ندارد و تنها به منظور سبک و قابل نفوذ کردن خاک مورد استفاده قرار می گیرد. برای تهیه خاک برگ در فصل پائیز برگهای خشک درختانی که رگبرگهای ضخیم و خشن ندارند (مانند درختان میوه، افرا و نارون و …) را در محلی در روی سطح زمین یا در یک گودال بصورت یک لایه جمع آوری کرده پس از آنکه با آب پاشی رطوبت لازم را تامین کردند برای تسریع در پوسیده شدن آنها مقداری کود ازته مانند اوره بدان اضافه می کنند. سپس یک لایه دیگر برگ ریخته و با تکرار عمل آب پاشی و کودپاشی به انباشتن مقدار مورد نظر برگ می پردازند در اثر رشد و نمو باکتریها، برگها بتدریج پوسیده می شوند، معمولاً هراز چندی این توده را از هم می پاشند و دوباره در محل دیگری روی هم می ریزند این کار به منظور جلوگیری از ایجاد گرمای بیش از حد در درون توده که باکتریها را از بین می برد و هوا رسانی به باکتریهای موازی انجام میگیرد. به هم خوردن توده خاکبرگ مراحل پوسیده شدن را تسریع می کند. در شرایط عادی خاکبرگ پس از 8 تا 12 ماه قابل استفاده می گردد. ولی خاک برگهایی که 3 تا 4 سال مانده باشند،ترجیح داده می شوند. خاکبرگ آماده شده را باید الک کرد تا چوبها و قسمتهای زاید آن جدا شود خاک برگ ممکن است محتوی بذرهای علفهای هرز، آفات و امراض باشد، لذا باید قبل از مصرف گندزدائی گردد. ورمی کولایت: این ماده معدنی از نوع میکاست که وقتی گرما ببیند حجمش زیاد می شود مواد شیمیایی آن سیلیکاتهای منیزیم، آلومینیوم و آهن است که آب خود را از دست داده اند از نظر واکنش اسیدی خنثی است و قادر است به میزان زیادی آب جذب کند. از آنجا که ورمی کولایت ظرفیت تبادل کاتیونی نسبتاً بالایی دارد می تواند مواد غذایی را به صورت ذخیره نگهداشته و بعد آزاد سازد. نکته مهم درمورد ورمی کولایت آنست که وقتی مرطوب است و حجمش زیاد میشود نباید تحت فشار قرار گیرد، چون ساختار متخلخل خود را از دست میدهد. پرلایت: این ماده به رنگ سفید خاکستری است منشأ آتشفشانی دارد و از گدازه های آتشفشانی سرد استخراج میشود. پرلایتی که در باغبانی مصرف می شود دارای ذاتی به قطر 5/1 تا 3 میلی متر است.پرلایت بین 3 تا 4 برابر وزنش آب جذب می کند و واکنشی بین 6 تا 8 دارد. خاصیت تبادل کاتیونی نداشته ، فاقد مواد غذایی معدنی است. افزودن آن به خاک بیشتر به منظور افزایش میزان هوای مخلوط های خاکی صورت می گیرد. خزه اسفاگنوم: خزه اسفاگنوم بقایای خشک شده گونه های مردابهای اسیدی جنس اسفاگنوم می باشد که ظرفیت جذب آب زیادی دارد. یعنی 10 تا 20 برابر وزنش آب جذب می کند. این خزه شامل کمی مواد معدنی و دارای واکنشی در حدود 5/3 می باشد.از ویژگیهای این ماده اینست که استریل بوده و حاوی چند ماده اختصاصی قارچ کش است که از مرگ گیاهچه جلوگیری می کند. بهترین زمان تهیه کود سبز: بهترین زمان تهیه کود سبز، پس از به گل نشستن گیاهان است. گیاه کودی انتخاب شده باید در زمان گلدهی یا خوشه بستن به زیر خاک برده شود. زیرا که قبل از این زمان، رشد و نمو قسمت های سبزینه ای گیاه کافی نبوده و از برگرداندن آن ماده آلی زیادی به خاک اضافه نخواهد شد. کود سبز به منظور تقویت زمین از لحاظ مواد آلی غذایی مورد استفاده قرار می گیرد که بدین منظور گیاهان، برای مدت زمانی معین در مزرعه کاشته شده و بعد از رشد کافی به زمین برگردانده می شوند. از گیاهان زراعی گوناگون اعم از علوفه ای و بقولات مانند انواع شبدر، عدس، باقلا و … و همچنین گیاهان خودروی مانند ختمی، گل بنفشه، مرغ و حتی بعضی از اجزای گیاهی مانند ساقه و برگ سیب زمینی و شلغم می توان به عنوان کود سبز استفاده کرد. گیاهانی برای تهیه کود سبز مناسب هستند که :  - دارای رشد سریعی بوده ومدت کوتاهی زمین زراعی را اشغال کنند.    - پرشاخ و برگ، شاداب و سرشار از مواد غذایی باشد تا هم با سایه خود مانع سبز شدن بذر علف های هرز شوند و هم زیر خاک بردن آنها به سادگی انجام گیرد.  - کم توقع بوده و برای حداکثر رشد خود به کود حیوانی یا شیمیایی کمتری احتیاج داشته باشند.  - نیاز آبی آنها بسیار کم باشد که این ویژگی در مناطق گرمسیری و خشک اهمیت بیشتری دارد. مزایای استفاده از  کودهای سبز: 1- تأمین ماده آلی: یکی از اثرات استفاده از کودهای سبز تأمین ماده آلی خاک است، به خصوص زمانی که کود حیوانی کافی در دسترس نبوده و یا بقایای گیاهی به جا مانده در زمین به حدی نباشد که بتواند مقدار هوموس خاک را در حد مطلوبی نگاه دارد. پس از برگرداندن کود سبز در خاک، هم قسمت های هوایی و هم ریشه های آن پوسیده شده و ماده آلی خاک را افزایش می دهد. کود سبز در زمین های سبک (شنی) ایجاد چسبندگی می کند و در زمین های سنگین (رسی) خاک را پوک و سبک می کند. 2- افزایش ازت: کود سبز علاوه بر کربن آلی، مقداری ازت آلی به خاک اضافه می کند. این مقدار ازت بر حسب شرایط، ممکن است ناچیز یا قابل توجه باشد. برای مثال چنانچه یک گیاه لگومینه (گیاهان خانواده بقولات) به خاک برگردانده شود، با توجه به این که بیشتر این گیاهان در شرایط مساعد، آمادگی و قدرت جذب و تثبیت ازت آزاد هوا را دارند. احتمال افزایش ذخیره ازت خاک زیاد است، حال آن که با برگرداندن گیاهی غیرلگومینه به خاک فقط در شکل ازت اولیه اک تغییر حاصل شده (ازت معدنی به آلی تبدیل می شود) و در مقدار آن افزایشی به وجود نخواهد آمد. 3- حفاظت خاک: در ماه هایی از سال که خطر فرسایش خاک وجود دارد، برای آن که خاک بی حفاظ نباشد، ازیک گیاه پوششی استفاده می شود. این گیاهان در مناطقی که باران های زمستانه زیاد است از نشست خاک های سنگین و همچنین از فرسایش خاک های سبک جلوگیری می کند. این گیاهان در مناطق بادخیز با پوشاندن خاک،سرعت باد را در سطح کم کرده و خاک را در مقابل کنده شدن حفظ و در جای خود نگه می دارد. بهترین نمونه از گیاهان پوششی، چاودار زمستانه و یولاف بهاره است. 4- تأمین مواد بیوشیمیایی خاک: کود سبز به عنوان ماده غذایی مورد استفاده میکروارگانیسم های خاک قرار می گیرد و گاز کربنیک، گاز آمونیاک، ترکیبات نیتراته و بسیاری از ترکیبات ساده و پیچیده دیگر را تولید کرده و مورد استفاده نباتات زراعی قرار می دهد. روشهای کشت  کودهای سبز: کودهای سبز را بر حسب شرایط مختلف می توان به طور کلی به دو صورت اصلی و فی مابین کشت کرد. از جمله مزایای انتخاب روش صحیح کشت این است که هم از فاصله زمانی موجود بعد از برداشت و کاشت نباتات زراعی استفاده بیشتر شده و هم از خاک و از رطوبت موجود در آن به طور کامل استفاده می برند و ادوات و ماشین آلات کمتری هم به کار گرفته می شد. منظور از کشت اصلی آن است که، مانند گیاهان زراعی، کود سبز هم در فصل معین و به صورت یک زراعت اصلی یا تنها کاشته شود. زمان کشت اصلی می تواند پاییز و یا در بهار باشد. جز در مورد گیاهانی مثل ذرت، ذرت خوشه ای و یا یونجه که در بهار کشت می شوند، کشت دیگر کودهای سبز در پاییز انجام می گیرد. قابل ذکر است در مواردی که از کشت یک کود سبز نتیجه مطلوبی به دست نمی آید، توصیه می شود که دو گیاه را به صورت مخلوط با هم به عنوان کود سبز کشت کرد. لازم است که این دو گیاه از نظر خصوصیات زراعی مثل رشد و نمو شاخه، برگ و ریشه و همچنین خصوصیات آب و هوایی و نیازهای غذایی هماهنگی خاصی با یکدیگر داشته باشند. بهترین مثال از کشت مخلوط یولاف و نخودفرنگی و یا چاودار و ماشک است. کشت فی مابین در فاصله زمانی بین برداشت و کشت دو گیاه زراعی متوالی انجام می گیرد. اگر این کود سبز بعد از یک گیاه صیعی در اواخر تابستان یا اوایل پاییز کشت شده و دوران رشد آن تا زمستان یا حتی بهار سال آینده که زمین برای زراعت گیاه اصلی بعدی آماده می شود، ادامه یابد به آنها کشت فی مابین زمستانه می گویند. مانند انواع غلات به خصوص جو، چاودار، ماشک گل خوشه ای، چچم ریشک دار، شبدر گل میخکی و… اگر کود سبز در فاصله بین برداشت زراعت اصلی پاییزه سال قبل و کاشت زراعت اصلی پاییزه سال بعد کشت شود، به آن کشت فی مابین تابستانه می گویند. (کاشت در اواخر بهار و برداشت در اواخر تابستان یا اوایل پاییز) مانند انواع شبدر، شلغم، چغندر علوفه ای، ذرت خوشه ای و… شرایط برگرداندن  کود سبز به زمین: بهتر است کود سبز را پیش از برگرداندن، غلطک زده و اگر طول ساقه ها بلند است، آنها را درو کرد. در نتیجه ی این عمل ساقه های بلند، روی زمین خوابیده و زیر خاک کردن آنها به وسیله گاوآهن آسانتر صورت می گیرد. شخم باید در جهت خط غلطک انجام گیرد زیرا در غیر این صورت گیاه کاملاً دفن نشده و مقدار زیادی از آن در مجاورت هوا خشک شده و از بین می رود. پس از شخم و دفن کود سبز باید زمین را نیز غلطک زد تا با مساعد شدن شرایط تهویه زمین، پوسیدن کود تسریع شود. برای بهبود وضع تهویه در مناطق پرآب هم لازم است که زمین زهکشی شود. در بعضی مواقع در صورت امکان می توان کود سبز را در جایی کاشته و پس از برداشت آن را در جای دیگری به زیر خاک برد.

کاربرد کود سبز در حاصلخیزی خاک

        
مقدمه :

  تناوب زراعی و تنوع ژ نتیکی از دیر باز به عنوان ارکان سیستمهای تولید کشاورزی سنتی و موفق به شمار می آمده اند. در نیمه اول قرن بیستم، تناوب زراعی مورد توجه بسیار قرار داشت و تا چند دهه پیش نیز پژوهشهای مربوط به تناوب همچنان ادامه داشت با پایان گرفتن جنگ جهانی دوم، کودها از ته نسبتاً ارزان به بازار معرفی شدند و بدین ترتیب جاذبه ای اقتصادی موجب جایگزینی کود ها با تناوب زراعی گردید و تحقیقات و ترویج نیز بر همین مبنا متمرکز شدند. این امر تابدین جا پیش رفت که امروزه بسیاری از زارعین، حاصلخیزی خاک را با میزان مصرف کود برابر می دانند. 

  قبل از معرفی کودهای شیمیایی، استفاده از بقولات در تناوب برای بهبود حاصلخیزی خاک به عنوان یک شیوه مهم و رایج مدیریتی به شمار می آمد. آنچه که اجرای تناوب زراعی را در حال حاضر پیچیده می سازد وجود برخی عوامل اقتصادی است که مزایای بیو لژیک این شیوه مدیریتی را تحت الشعاع قرار میدهند. یقیناً هیچ کشاورزی راضی به جایگزین کردن محصول پر بازده خود مثل غلات با دیگر گیاهان بانسبت کم بازده نیست. البته در نظامهایی که تناوب اجرا می شود در مقایسه با نظامهای تک کشتی حتی اگر کود ازت در آنها به اندازه کافی مصرف شده باشد، عملکرد محصولات 10 تا 40 درصد بیشتر است. 

  حاصلخیزی پایدار خاک به مفهوم قابل دسترسی بودن دائمی عناصر غذایی برای گیاه است. حاصلخیزی پایدار هنگامی تحقق می یابد که تمامی عناصر غذایی جذب شده توسط گیاهان به خاک بر گردد؛ به طوری که این عناصر بتوانند مجدداً مورد استفاده این گیاهان قرار بگیرد. در چنین وضعیتی است که چرخه عناصر غذایی شکل می گیرد. تفاوت اساسی نظامهای طبیعی و زراعی در آن است که در نظامهای زراعی مقدار نسبتاً زیادی از عناصر غذایی از طریق برداشت محصول از سیستم خارج می شود. بنابر این در صورت استفاده مداوم از نظامهای مذکور لازم است که عناصر غذایی مصرف شده در آنها به طریقی جایگزین شوند. در سیستمهای فعلی چرخه عناصر غذایی بطور کامل بسته نمی شوند، زیرا این عناصر دائماً به چرخه یادشده اضافه شده و یا از آن خارج می شوند. به حداقل رساندن تلفات عناصر غذایی در چرخه مذکور و تامین نهاده های ضروری برای گیاه رمز موفقیت حاصلخیزی خامک در نظامهای کشاورزی پایدراست.

تعریف کود سبز:

  کود سبز شامل گیاهی است که آنرا قبل از کاشت محصول اصلی کشت کرده بعد از مقداری رشد سبزینه ای آنرا به زمین برمی گردانند بدون اینکه از این گیاه محصولی برداشت کنند این گیاه می تواند شامل هر گیاهی باشد غیر از آنهایی که بخشهای خشبی دارند یا اثر آللوپاتی بر روی گیاه محصول بعدی می گذارند. در اصل کود سبز یک تناوب است که محصول ندارد و برای بهبود باروری و حاصلخیزی خاک و درصورت لگوم بودن تامین کل یا بخشی از ازت مورد استفاده محصول بعدی استفاده میشود به طوری که از نظر رطوبت با محصول اصلی در رقابت نباشد. 

فواید کود سبز:

  کودسبز یک روش دیرینه ی کشاورزی است که استفاده از آن فواید زیادی را به همراه دارد. یک هکتار کود سبز معمولاً بین25 تا50 تن شاخ، برگ انساج گیاهی تازه تولید میکند واین بقایا را وارد خاک می کند که خود حدوداً برابر 10 تا 20تن کود حیوانی بود که این مقادیر حدود 1تا 2 تن هوموسخاک بیفزاید.

  یکی از مهمترین فواید کود سبز بهبود خواص فزیکی خاک می باشد. بالارفتن هموس باعث تشکیل خاک دانه ها می شود و لوله های مویین خام بیشتر شده و تهویه و نفوذپذیری خاک را افزایش می دهند. کود سبز از دو طریق بر میزان تلفات ناشی از آب شویی تاثیر می گذارد یکی از طریق انتقال آب از خاک به اتمسفر بر اثر تعرق، و دیگری از طریق جذب عناصر غذایی از محلول خاک و جلوگیری از انتقال آن به زه آبها، در صورتی که محصول دارای سایه انداز گسترده باشد و سطح خاک را به طور کامل بپوشاند، تعرق مکانیزم اصلی اتلاف رطوبت خاک خواهد بود. اتلاف رطوبت خاک از راه تعرق باعث کاهش نفوذ آب به پایین تر ازمحدوده ریشه شده و درنتیجه میزان تلفات ناشی از آب شویی را کاهش می دهد. 

  ازبرخورد مستقیم قطرات باران با خاک جلوگیری کرده و مانع از دیس پرس خاک توسط قطرات باران می شوند همچنین ازطریق بهبود خاک دانه ها نیز باعث جلوگیری ومقاومت خاک دربرابر دیس پرس می شوند این گیاهان از فرسایش بادی نیز به وسیله پوششی که در روی خاک دارند جلوگیری کرده و همچنین به وسیله این پوشش مانع از تشکیل رواناب شده و آب جذب شده توسط خاک را افزایش می دهند. بقولات بخاطر رشد ریشه ای زیادی که دارند می توانند مواد غذایی شسته شده که عمدتاً کلسیم و ازت است را که در لایه های پایین تر خاک هستند جذب کرده درخود نگهداری کنند و بعد از برگرداندن آنها به خاک آنها را در لایه های سطحی رها سازند و آنها را مجدداً به جریان می اندازند و در نتیجه بر قابلیت دسترسی و استفاده از این عناصر توسط محصولات بعدی تاثیر می گذارند. مورد دیگر از فواید کود سبز در زمینهایی است که به خاطر کمبود اکسی‍ژن خاک مشکل دینیتریفیکاسیون دارند. وجود شرایط بی هوازی درخاک، که لازمه انجام فرآیند دینیتریفیکاسیون است، می توان ناشی از رطوبت زیادی خاک باشد ؛ زیرا چنین وضعیتی مانع ورود اکسیژن به خاک می شود. البته، میزان رطوبتی که خاک دریافت می نماید بستگی به شرایط الیمی منطقه دارد. شیب زمین، پوشش گیاهی، بافت و ساختمان خاک نیز از جمله عوامل مؤثر بر میزان رطوبت خاک بوده و از این رو توان انجام دینیتریفیکاسیون در آن را تحت تاثیر قرار می دهند. استفاده از کود سبز با بهبود ساختمان خاک و ایجاد تهویه مناسب می تواند تاثیر مثبتی برزهکش خاک داشته باشد و با تاثیر مطلوب بر ساختمان خاک ظرفیت اکسیژن پذیری آن را افزایش داده و همچنین با تعرق مقداری از آب را به صورت بخار از زمین خارج کرده و از این رو موجب کاهش میزان دینیتریفیکاسیون می شوند.

  یکی دیگر از فواید کود سبز افزایش ازت خاک است البته این در مورد ی صادق است که گیاه مورد استفاده لگوم باشد. نیتروژن برای هر گیاه لازم است تا بتواند رشد کند. سالانه 110 ملیون تن ازت برای تولید غذا در جهان استفاده می شود ولی تنها قسمت کمی از این مقدار توسط کودهای شیمیایی جایگزین میشود. قسمت عمده این ازت توسط لگوم ها جایگزین میشود. لگومها تقریباً تنها گیاهانی هستند که میتوانند مشکل ازت را با توجه به منبع نامحدود ازت که همان جو است رفع کند. در صورت درتناوب قرار ندادن این گیاهان با غیر لگوم ها مجبور به جایگزین کردن ازت خاک توسط کود شیمیایی 

هستیم که منبعی محدود و تولید آن به انرژی زیادی نیاز دارد که مشکلات زیست محیطی زیادی به دنبال دارد.

اصول تهیه خاک مناسب جهت کاشت درختان

---

شناسایی اصول تهیه خاک مناسب جهت کاشت درختان براساس اقلیم منطقه
خاک،محیط استقرار گیاهان است.تشکیل خاک از تجزیه سنگهای مادر تحت تاثیر عوامل مختلف حاصل میشود.خاکها از نظر فیزیکی و شیمیایی در رشد گیاهان موثرند.به هرحال خاک مواغذایی لازم را برای پرورش گیاه دراختیار ریشه قرار می دهد.
خاک از ذراتی تشکیل شده است که از نظر اندازه شامل شن،لای(سلیت) و رس می باشد. ذرات جامد خاک اگر قطری بین 2-5% میلی متر داشته باشند، شن نامیده می شوند. اگر قطر ذرات بین 5%-2% میلیمتر باشد آنرا لای(سلیت) نامند و اگر قطر ذرات از 002/0 میلیمتر کمتر باشد آنرا رس می گویند.

جدول زیر تقسیم بندی ذرات اصلی خاک را براساس قطر ذرات نشان می دهد.

 بافت خاک:عبارت است از نسبت درصد ذرات تشکیل دهنده خاک.برای مثال خاکی که دارای 40% شن و 40% سیلت(لای) و 20% رس باشد،خاک،لیمونی(لوی) نام دارد.

ساختمان خاک: عبارت است از ترتیب و نحوه قرار گرفتن ذرات تشکیل دهنده خاک

هوای خاک:
برای رشد گیاهان وجود هوا در خاک ضروریست. حداقل هوای خاک 10 تا 25 درصد حجم کل خاک است. خاک مناسب برای رشد باید بتواند گیاه را سر پا نگه دارد و موادغذایی و هوای مورد نیاز گیاه را تامین و آب را تا اندازه ای در خود ذخیر نماید. گیاهان گوناگونی که در باغبانی مورد پرورش قرار میگیرند،هرکدام برای رشد و نمو و ادامه زندگی نیازمند به خاک و شرایط ویژه ای می باشند،به خصوص که غالبا این گیاهان را از نقاط مختلف جمع آوری نموده و تحت شرایطی متفاوت با محیط اولیه پرورش می دهند. از این رو لازم است که شرایط محیطی و به ویژه خاکهای مناسبی برای انواع آنها فراهم گردد. به طور مثال اگر گیاه طالب خاکهای اسیدی را در زمینی که ترشی آن کم است بکارند،گیاه بیمار شده و دیر یا زور از بین می رود و یا اگر گیاهی را که طالب خاکهای قلیلیی است در خاکهای اسیدی بکارند،نمی تواند مقدار آهک مورد نیاز خود را به دست آورد بنابراین رشد آن محدودتر و کمتر می گردد. این قبیل گیاهان را آهک دوست می نامند مانند زیتون. درعوض گیاهانی مانند بلوط،چای و رازقی کم وبیش آهک گریزند. عده ای دیگر از گیاهان نیز وجود دارند که درمابل آهک خاک مقاوم هستند؛ مانند مو. البته باید درنظر گرفت که این موضوع به آن معنا نیست که درمقابل آهک بی تفاوت می باشند،بلکه در اثر زیادی آهک میزان محصول آن کم خواهد شد. با توجه به مطالب بالا برای نشو و نمو گیاهانی که محیط خود را عوض می کنند باید خاکی در نظر گرفت که متناسب با توقعات و نیازمندی های گیاه باشد.

در زیر با انواع خاکها آشنا می شوید.
1- خاک رسی: خاکی است که 50% ذرات آن از رستشکیل شده باشد. ای خاک خیلی سخت است. قدرت نگه داشتن آب در این نوع زمین زیاد است و مدت مدیدی آب را در خود نگه میدارد. لذا دیر گرم می شود و سبز شدن و نمو گیاه در این خاک بسیار کند و به تاخیر می افتد. خاکهای رسمی عموما پس از آبیاری سله می بندند. سله سله یک لایه سخت غیرقابل نفوذی است که ضمن جلوگیری از رشد گیاه و خصوصا برگ ، باعث تبخیر سریع آب از خاک می شود. در خاکهای رسی،پس از هر آبیاری باید با وسایلی نسبت به شکستن سله اقدام کنید. این کار را سله شکنی می گویند.
2- خاک شنی:به خاکی می گویند که دارای 80% شن باشد. از خصوصیات این نوع خاک این است که قدرت نگه داشتن آب در این نوع زمین کم است و زود گرم می شود و بستر مناسبی برای قلمه ها می باشد. حاصلخیزی این نوع خاک منوط به مقدار هوموس و آهک و مقدار خاک رسی است که با آن مخلوط است. در این نوع زمین ها مانند زمین های آهکی مخلوط کردن خاک رسی و کاشتن کود سبز و دادن کود گاوی و سایر کودهایی که دیر تجزیه می شوند، از طرق مختلف اصلاح این خاک می باشد.
3- خاک شنی- رسی: خاکی است که دارای 20 تا 30 درصد رس می باشد و بقیه خاک را شن و سایر مواد تشکیل داده باشند. اگر مقدار رس خاک 30 تا 40 درصد باشد آن خاک رسی- شنی است و اگر 40 تا 50 درصد رس داشته باشد آن خاک رسی- شنی سخت می باشد. زمینهای رسی- شنی اگر به مقدار مناسب آهک داشته باشند از بهترین خاکهای باغبانی به شمار می آیند.
4- خاک های هوموسی: هوموس ماده ای است سیاه یا قهوه ای که از تجزیه و تخمیر مواد آلی حیوانی و گیاهی تولید می شود. از خواص فیزیکی آن یکی نرمی و قابل نفوذ بودن آن به آب و هوا و دیگری نگهداری آب می باشد و چون رنگ سیاه دارد زود گرم می شود.
5- خاک آهکی: اگر خاکی از آهک تنها تشکیل شده باشد،قابل کشت نیست و باید با شن و رس مخلوط شود. در خاک آهکی مقدار آهک بیش از 50% می باشد به همین خاطر عملیات زراعی به آسانی انجام می شود و حتی با رطوبت زیاد زمین می توان شخم را انجام داد و کلوخ ها به آسانی از یکدیگر باز می شوند. چون در این خاک رطوبت زود تبخیر می شود و خاک زود گرم می گردد آن را خاک گرم نیز می نامند. جهت اصلاح خاک، مصرف کود حیوانی در این خاکها خیلی ضروری است.

1-7-2 تهیه خاک مناسب جهت کاشت درختان براساس اقلیم منطقه:
با توجه به مطالب بالا و مشخص شدن انواع خاک ها جهت خاک مناسب درختان، بسته به نوع درخت و اقلیم منطقه به مخلوط خاک مناسبی جهت رشد بهتر درختان نیاز داریم. بطور کلی جهت تمامی درختان داشتن خاکهای رسی- شنی به همراه آهک مناسب و کود حیوانی بهترین خاک می باشند. اما بطور اختصاصی به خاک مورد نیاز چند نوع درخت در زیر اشاره می کنیم:

خاک مناسب سیب:
سیب درخت پر توقع است که ریشه های آن در سطح گسترش زیادی دارد؛ بنابراین خاک باید حاصلخیز و از لحاظ مواد آلی غنی باشد و قابلیت نفذ آن نیز خوب باشد. روی این اصل خاکهای شنی- رسی را انتخاب می نمایند به شرطی که کودهای دامی و مواد آلی به خوبی تقویت شده باشد. درخاکهای ضعیف رشد سالیانه شاخه ها کم و برگها کوچک به رنگ سبز کم رنگ یا مایل به زرد درمی آید و ریزش میوه ها زیاد و میوه ها ریز است. درخت سیب در آب و هوای مرطوب بهتر رشد می کند. اکثرا درخت سیب در نقاط خنک و رو به شمال که برای درختان دیگر مناسب نیست، کاشته می شود.

خاک مناسب گلابی:
درخت گلابی از درخت هایست که نسبت به نوع خاک خیلی مشکل پسند است. برای اینکه میوه خوب بدهد بیشتر به خاک قابل نفوذ در قشرزیرین نیاز دارد خاک نباید آهک فراوان داشته باشد. درخت گلابی خاکهای رسوبی و زمین های توربی که عمل آمده باشند و زمین های با خاک دستی را دوست دارد.

خاک مناسب هلو:
در صورتی که طبقه ای غیرقابل نفوذ در خاک تحت الارض وجود دارد، نباید اقدام به کشت هلو نمود. چنانچه خاک های سنگین با کود دامی و کود سبز اصلاح شوند و قابلیت نفوذشان زیاد گردد، می توان اقدام به کشت نمود. در موقع درخت کاری در منطقه ای که دارای انواع اراضی است، معمولا اراضی بسیار سبک را به کشت هلو اختصاص می دهند. هلو را در زمین های نم دار و عمیق بیشتر روی پایه آلو و در زمین های کم قوت، روی پایه زردآلو پیوند می زنند.

خاک مناسب زردآلو:
زردآلو در خاک های سبک تا متوسط از نظر بافت رشد، بهتری دارد. خاک باید عمیق، قابل نفوذ به آب و تهویه خوب باشد. خاک های سرد و متراکم رسی برای کشت و کاراین درخت مناسب نیست. همچنین در مناطقی که سطح آب تحت الارض بالاست، باید از کشت این درخت خودداری شود؛ زیرا نسبت به آب زیاد در خاک حساسیت نشان می دهد. درخت زردآلو بیشتر در خاکهای عمیق و کم رطوبت و سبک بارور می شود. در زمین های مرطوب از بدنه و شاخه درخت صمغ تراوش می کند. درخت زردآلو در زمینی که خاکش گرم و کمی آهک دار بوده و مرطوب نباشد، میوه بهتری می دهد. خاک محل کاشت زردآلو باید حدود 30 متر عمق داشته باشد. اگر خاک زهکشی خوبی داشته باشد، مقدار زیاد آهک در خاک تاثیری روی رشد درخت نخواهد داشت.

خاک مناسب آلو:
بطورکلی خاکهای عمیق شنی لومی با زهکش خوب و عاری از شوری و قلیائیت برای آلو مطلوب است. خاکهای غنی از پتاس ترجیح دارد؛ زیرا نیاز به پتاس در آلوها بیشتر است.

خاک مناسب گیلاس:
در خاک های سنگین و بدون زهکشی نتیجه مطلوبی از نظر میوه دهی عاید نخواهد شد. در کشت گیلاس خاک باید عمیق، حاصلخیز و دارای قابلیت نفوذ خوبی باشد. برای حفظ حاصلخیزی خاک باید علفهای دور درخت به خوبی زده شود و در زمستان با کودهای شیمیایی و کود پوسیده دامی خاک تقویت گردد.

خاک مناسب خرما:
خرما به شوری و خشکی خاک مقاوم است و در انواع خاکها قادر به زندگی است؛ با وجود این بعضی از گونه ها خاک های سنگین و پاره ای دیگر خاک های سبک را بهتر می پسندند.

خاک مناسب مرکبات:
مرکبات را میتوان تقریبا در انواع مختلف خاکها کاشت؛ با وجود این در بعضی از اراضی سنگلاخی و باتلاقی و همچنین اراضی شور بایستی از کشت مرکبات خودداری کرد. بهترین خاک برای کاشت مرکبات اراضی شنی- رسی و یا رسی- شنی هوموس دار می باشد. اگر حاصلخیزی زمین کم باشد باید با اضافه کردن کودشیمیایی و کود دامی و یا کود سبز سطح حاصلخیزی خاک را بالا برد.

خاک مناسب زیتون:
زیتون گیاهی کم توقع است و در خاکهای ضعیف و فقیری که بعضی از گیاهان مانند مرکبات نمی توانند رشد کنند، می روید. خاکهای مناسب برای زیتون کاری شنی- رسی با رسی- شنی عمیق است که دارای قابلیت نفوذ آب و هوا باشد. از کشت زیتون در زمین هایی که سفره های زیرزمینی آب بالا است، و نیز در زمینهایی که هوموس خاک بالا است، باید خودداری نمود.
درصورت دردسترس بودن آب کافی، زیتون وابستگی چندانی به جنس خاک ندارد و به همین دلیل آن را گیاهی مناسب خاکهای فقیر گفته اند. البته باید توجه داشت که میزان محصول در خاکهای فقیر با محصول در خاکهای مناسب و مرغوب قابل مقایسه نیست ودر این قبیل خاکها باید فاصله درختان را تا 20 متر تعیین کرد. از نقطه نظر خاک، خاکهایی که میزان اسیدیته آنها 7 تا 8 (قلیایی) هستند برای کاشت زیتون مناسب اند و چنانچه در این خاکها تا میزان معینی آهک وجود داشته باشد برای رشد و نمو زیتون ایده آل است.

خاک مناسب انگور:
انگور از لحاظ مقاومت به خشکی و سازگاری با خاک، گیاهی بسیار مقاوم و قانع است؛ اما بهترین خاک برای آن خاک عمیق، سبک و حاصلخیز است. اگر مو در خاکهای سنگین کشت شود باید در زهکشی زمین دقت کرد تا رطوبت زیاد به ریشه درخت آسیب نرساند و برعکس در خاکهای سبک باید رطوبت کافی برای آن تامین شود. درخاک شنی درخت مو بیشتر از خاک رسی محصول می دهد. غیر از خاکهای غیرقابل نفوذ و مرطوب یا شنی و مطلقا خشک تمام خاکهای دیگر برای کشت انگور مناسب است.

8-2 آشنایی با خاک چمن:
در صورتی که خاک چمن به هر دلیلی متراکم باشد رشد و نمو آن به تدریج کند و متوقف می گردد معمولا در زمین هایی که عمق خاک زراعتی کم می باشد، می توان با افزودن انواع خاکهای مناسب آن را اصلاح و آماده کاشت چمن نمود. مثلا در زمینهای سبک میتوان با افزودن مقداری خاک سنگین و مرطوب زراعتی یا آوار یا خاک رسی زراعتی و در زمینهای سنگین با افزودن مقداری ماسه با کودهای آلی پوسیده و همچنین کودهای شیمیایی مناسب اقدام به کاشت چمن نمود. بنابراین در چمن کاری عمق خاک یکی از عوامل موثر و اساسی می باشد، زیرا ریشه های چمن می تواند تا عمق بیشتر از یک متر در خاک پیشروی نماید. لذا خاک کم عمق، زیستگاه مناسبی برای چمن نمی باشد. بطور کلی خاکهای خیلی سبک و خیلی سنگین برای کشت چمن مناسب نمی باشد. مناسب ترین خاک برای کشت چمن خاکهای رسی-شنی می باشد. در زمین های شنی رنگ چمن غالبا به زردی می گراید و در زمینهای شنی به علت خاصیت زهکشی زیاد رشد و نمو چندان رضایت بخش نمی تواند داشته باشد. خاکهایی که خیلی رسی و چسبناک هستند، برای چمن کاری مناسب نمی باشند؛ زیرا خاک به سرعت سله بسته و رشد و نمو کند می گردد. برای اصلاح خاکهای اسیدی می توان مقداری آهک بکاربرد.

9-2 شناسایی اصول کاشت چمن:
جهت کاشت چمن لازم است مراحل زیر را اجرا کنید: آماده سازی زمین و تسطیح با انجام عملیات شخم،دیسک، لولر، غلطک زدن، انتخاب بذر مناسب جهت منطقه و با توجه به مورد استفاده چمن، بذرپاشی، پوشاندن روی بذرها توسط مالچ یا کود دامی پوسیده گاوی، غلطک زدن دوباره و در انتها آبیاری.

1-9-2 آماده کردن زمین چمن:
زمین کاشت چمن بایستی نرم، فشرده و سطح آن کاملا مسطح و هموار باشد. برای کاشت چمن باید قبلا عملیات تهیه بستر کاشت شامل:خاک برداری و خاک ریزی(درصورت نیاز)، تمیز کردن زمین از بقایای گیاهی، افزودن موادی مانند کود دامی و یا شن (در صورت ضرورت) را انجام دهید. چمن در خاک های کم عمق رشد و نمو خوبی نخواهد کرد و در خاکهای عمیق و حاصلخیز رشد آن چشم گیر می باشد. عمق خاک مرغوب و مناسب برای چمن حدود 30 الی 40 سانتی متر است. در زمین های زراعی عملیات تهیه زمین در پاییز انجام می شود و همراه با شخم مقدار 20 تن در هکتار کود دامی پوسیده با خاک مخلوط می شود. در بهار با مناسب شدن فصل، مجددا شخم زده و با دندانه کشیدن و جمع آوری بقایای گیاهی، سنگ و کلوخ، زمین را برای تسطیح و بقیه عملیات آماده می نمائید. بعد از تسطیح و ترازبندی نوبت به غلطک زدن زمین می رسد.

2-9-2 غلطک زدن خاک چمن:
زمین چمن پس از آنکه کاملا تسطیح و ترازبندی شد بایستی خوب کوبیده شود؛ زیرا ریشه در این حالت بهتر رشد کرده و پنجه می زند و عملیات وجین و آبیاری پس از رویش چمن بدون اشکال انجام می پذیرد. بهترین راه برای کوبیدن زمین استفاده از غلطکهای سبک سنگی و آهنی می باشد. در سطوح کوچک می توانید از تخته های صاف که در روی آن به اندازه پا، گیره ای نصب شده و به پا بسته می شود استفاده کنید. معمولا غلطک زدن زمین در دو موقع یکی قبل از کشت بذر و دیگری پس از کشت انجام می گیرد. ولی بهترین موقع غلطک زدن قبل از کشت می باشد. در برخی موارد برای سومین بار یعنی هنگامی که اولین نوبت چمن زنی انجام گرفت، برای آنکه ریشه ها به خوبی در زمین جای گیر شوند، غلطک زدن تکرار می شود. در بعضی مواقع قبل از کاشت عمل غلطک زدن چندین بار تکرار می شود و هربار قبل از انجام آن بوسیله شن کش، سنگ و کلوخهای زمین را جمع آوری می شود تا خاک چمن کاملا نرم و آماده کاشت گردد.

3-9-2 کاشت بذر:
معمولا بذر پاشی در پاییز و اوایل بهار به طریقه دستپاشی یا بوسیله بذرافشان های مخصوص انجام می گیرد. البته بهترین زمان کشت چمن فصل پاییز است . در بذرپاشی با دست باید بذر به میزان معین و یکنواخت به زمین پاشیده شود. برای این منظور بذر چمن مورد نظر را برحسب وزن به دو قسمت تقسیم می کنند و دردو جهت طولی و عرضی زمین بذرپاشی را انجام می دهند. بعد از بذر پاشی روی بذر را با کود دامی پوسیده گاوی یا اسبی و یا مالچ می پوشانند(مالچ عبارت است از موادی نظیر خاک اره، پوست خرد شده درختان و کاه که در کشت بعضی از گیاهان نظیر گلها و سبزی ها به کار می رود) ورودی آنرا غلطک می زنند و آبیاری را آغاز می کنند. مقدار بذر برحسب شرایط اقلیمی و نوع بذر متفاوت است. معمولا بذرور ریز مانند چمن آفریقایی به مقدار20-15 گرم در مترمربع و انواع بذور درشت مانند انواع چمن هلندی و ایرانی،50-30 گرم در مترمربع مورد نیاز می باشد.

4-9-2- وجین علف های هرز چمن
پس از سبز شدن چمن لازم است 2 الی 3 مرتبه علف های هرز چمن را وجین نمود. علف های هرز چمن بر دو نوع می باشند:
1)گیاهان هرزی که یکساله بوده و با چیدن مکرر چمن ها،علف های هرز از بین خواهند رفت.
2) گیاهان هرز دایمی که بردونوع می باشند:
الف)گیاهانی با ریشه های عمقی مانند گل قاصد که حتما باید با دست آنها را کنده و یا بوسیله مواد شیمیایی از بین ببرید.
ب)نوع دیگر دارای ریشه های افشان هستند؛ مانند مینا چمنی که با آنها باید توسط علف کشهای انتخابی مبارزه نمود.
بعضی از گیاهان خانواده ی گرامینه(گندمیان) جزو علف هلی هرز محسوب می شوند که باید آنها را ریشه کن نمود. برای مبارزه با علف های هرز غیر از خانواده گندمیان از علف کش های انتخابی استفاده می شود ولی بطور کلی در سال اول کشت حتما باید وجین چمن ها با دست انجام شود و در سال های بعدی که چمن پر پشت و قوی شد می توانید از علف کشها استفاده کنید.

5-9-2- آشنایی با انواع خاک برای کاشت گل های زینتی
انواع مختلفی از خاکها و ترکیبات گوناگون آنها وجود دارند که در گلکاری به کار می روند وشامل انواع زیر می باشند: خاک برگ معمولی، خزه پوسیده، خاک چمن، خاکروبه و زباله(کمپوست)، خاک کوش، ماسه و بالاخره خاک باغچه.

10-2- شناسایی اصول تهیه خاک مناسب جهت کشت گلهای زینتی:
خاک دارای دو خاصیت فیزیکی و شیمیایی است. خاصیت فیزیکی آن وزن مخصوص، قابلیت نفوذ و قابلیت جذب آب است. خاصیت شیمیایی خاک مربوط به موادی است که خاک از آن ساخته شده و به کار تغذیه گیاه می رود. اهمیت خاصیت فیزیکی بیشتر از خواص شیمیایی است و خاکی را که برای گلکاری تهیه می نمائید. اول باید با ریشه ی گیاه و ساختمان آن مطابقت داشته باشد تا ریشه بتواند به خوبی در محیط خودش توسعه یافته، به فعالیت بپردازد و به آسانی مواد غذایی را جذب و مصرف نماید. پس اگر وضعیت فیزیکی خاک با ساختمان گیاه مناسب نباشد، به فرض آنکه خاک پر از مواد غذایی باشد،اثری ندارد. بنابراین پس از آنکه خاصیت فیزیکی خاک با طبیعت گل و گیاهی که می خواهند بکارند مطابق بود، در درجه دوم باید به وضعیت شیمیایی آن و مواد موجود در آن که برای پرورش و تغذیه گیاه لازم است پرداخت. گاهی اوقات برای کاشتن بذر های خیلی ریز و سبک یا بعضی از انواع گل ها و گیاهان که وجود علف های هرز یا قارچ ها یا خزه برای نمو یا سبزه شدن آنها مضر است، باید خاکی را مورد استفاده قرار دارد که قبلا با وسایل مخصوص مانند بخار آب جوش یا مواد ضدعفونی کننده از این گونه انگل ها پاک شده باشد. عمل استریلیزه کردن خاک بیشتر درباره خاک هایی که برای گلدان ها حاضر می کنند، انجام می شود ولی در خاک حاشیه ها یا باغچه ها که به واسطه ی این کار بذر علف های هرز یا هاگ قارچ ها را آب یا باد دائما منتشر می سازد، استریلیزه کردن کاری بیهوده است.

1-10-2- تهیه خاک مناسب جهت کاشت گل های زینتی:

در زیر با چند نمونه از خاک ها که در گل کاری مورد استفاده قرار می گیرند آشنا می شوید:
1- خاک برگ:
خاک برگ خاکی است که از پوسیدن و تجزیه برگ درختان تولید می شود، این نوع خاک از حیث موادغذایی خیلی ضعیف است و به این دلیل هیچ وقت به تنهایی برای کشت گیاه استفاده نمی شود و همیشه آن را با انواع خاک های دیگر به نسبتی معین مخلوط می کنند. تنها فایده این خاک سبک کردن و قابل نفوذ نمودن خاک های سخت است.

طرز تهیه خاک برگ:
برای بدست آوردن خاک برگ، در فصل پاییز که موقع خزان درختان است، براگ ها را جمع آوری کنید و در محلی روی سطح زمین و یا در گودالی توده نمایید و پس از آنکه مقدار زیادی آب روی آنها ریختید با پا و یا هر وسیله دیگر، مانند غلطک، برگها را فشرده سازید و مقداری کود اوره روی آن بپاشید.مجددا مقداری برگ خشک اضافه کنید و باز هم پس از آب پاشی برگ ها را متراکم کنید و این عمل را تکرار نمایند تا ضخامت توده برگ ها به یک متر یا یک متر و نیم برسد. به مرور زمان در اثر نشو و نما میکروب ها تخمیر صورت گرفته و حرارت زیادی ایجاد می شود. بعدا هر 3 تا 4 ماه یک مرتبه توده برگ را خراب و در محل دیگری مجددا آن را به ترتیب بالا تل کنید. پس از 8 تا 12 ماه، بیشتر برگ ها تبدیل به هوموس می شوند. بهترین خاک برگ، خاکی است که اقلا 3 تا 4 سال مانده و از تجزیه برگ هایی که فاقد رگبرگ زیاد هستند، تولید شده باشد. بنابراین برگ درختان میوه بهترین خاک برگ را تشکیل می دهند و از برگ هایی مانند برگ درخت چنا، خاک برگ نامرغوب به دست می آید. پوسیدن برگ ها محتاج گذشت زمان است و مدتی طول می کشد. طول مدت پوسیدن در انواع برگ ها متفاوت است. مثلا پهن برگ ها زودتر و سوزنی برگ ها دیرتر می پوسند.

2- خاک چمن:
خاک چمن مخلوطی از رس،شن با مقدار کافی آهک و هوموس است. برای تهیه خاک چمن به شرح زیر عمل کنید:
با بیل های پهن، قطعات بزرگ چمن را با ریشه و خاکی که اطراف ریشه آن است، از زمین کنده در محلی توده کنید. در موقع توده کردن قطعات چمن باید دقت نمود که در دو طبقه متوالی چمن ها با یکدیگر تماس پیدا کرده و در طبقه بعد ریشه ها روی هم قرار گیرند. در مدت یک سال 3 یا 4 مرتبه توده را خراب و در محل دیگری تل نمایید. این خاک برای گیاهانی که در گلدان و یا جعبه های بزرگ کاشته می شوند، مخصوصا نخلهای بزرگ و درخت مرکبات، خیلی مفید است.

3- خاکروبه و زباله(کمپوست):
معمولا در گوشه ای از باغ یا باغچه محلی را برای جمع آوری خاکروبه و زباله اختصاص می دهند. این مواد را به طور منظم و مرتبی جمع و توده نموده و در صورت امکان هر چند روز یک مرتبه مقداری ادرار چهارپایان را روی توده بریزید و هر 3 یا 4 ماه یک مرتبه توده را برگردانید. پس از یک سال خاک بسیار قوی تهیه می شود. از این خاک در سبزیکاری به جای کود استفاده می شود و در گلکاری و در تربیت گلهای گلدانی نقش مهمی دارد.

4- خاک کوش:
خاک کوش مخلوطی از خاک برگ معمولی پوسیده و کود حیوانی و خاک زراعتی است. این ترکیب در اثر فعالیت میکروبهای مخصوص تجزیه شده و ایجاد حرارت می نماید. لذا به منظور پیش رس کردن و یا نگهداری گیاهان مختلف در زمستان به کار می رود و پس از انقضای فصل سرما به نام خاک کوش در گلکاری و سبزیکاری استفاده می شود. خاک کوش باید کاملا تجزیه شده و پوسیده باشد،در غیر اینصورت در اثر آبیاری تخمیر شده و ریشه ها را سوزانده و از بین می برد.

5- خاک باغچه:
خاکی است که سالها در آن کشت و کار شده و دارای رنگ تیره می باشد؛ یعنی مقدار کافی هوموس داشته باشد. باغچه ای که کاملا مواظبت شده و هر سال در آن انواع سبزه و یا گل کاشته می شود. به مرور زمان دارای مقدار زیادی هوموس می شود. این خاک برای گلکاری، اگر زمین باغچه رسی یا شنی باشد، خیلی مرغوب است. این خاک را با نسبت معینی با سایر خاک ها مخلوط می کنند.

6- ماسه(شن):
می دانید که شن، ریزه سنگهایی است که عوامل طبیعت آنها را خرد کرده اند. بهترین ماسه آن است که از غربال کردن شن بستر رودخانه به دست آمده باشد،زیرا این ماسه ها اغلب از شکستن و خرد شدن سنگهای سیلیسی بدون آهک تولید شده اند و هیچ نوع خاک دیگری همراه ندارند.
ماسه قابل حل در آب نبوده و هیچ گونه موادغذایی برای گیاه ندارد و اگر مواد دیگری با آن مخلوط نشود، محیط سالمی است که قارچ یا علف های هرز در آن به وجود نمی اید. به همین جهت برای قلمه زدن، شن نرم را انتخاب می کنند تا کمتر قلمه ها در آن دچار پوسیدگی شوند. ماسه ی نرم برای مخلوط کردن با بذر گل های خیلی ریز لازم است. علاوه بر این برای پاشیدن روی بذر بعضی گلها که خاک آن را زود می پوساند، مصرف می شود. در ساختن خاک گلدان،شن وظیفه مهمی دارد؛ زیرا اگر با خاک چمن که سنگین است و خاک پوسیده ی فضولات که چرب است، مخلوط نشود، قابلیت نفوذ آب خیلی کم خواهد بود و در این صورت برای گل ها مناسب نمی باشد.

7- تورب(پیت):
عبارت از بقایای گیاهان آبزی،بخصوص خزه های متراکم شده باتلاقها و مردابهای خشک شده است که زیر آب به حالت نیم پوسیده و تجزیه شده به جا مانده است.خرد شده آنرا پس از استخراج در ترکیبات خاکی گلدانی بکار میبرند.در ایران پیت خزه از همه معروفتر است که دارای رنگ قهوه ای میباشد و ظرفیت نگهداری آبی حدود 10برابر وزن خشکش را دارد.تورب معمولا فاقد موجودات حیاتی است و ساختمانش همان کیفیت نخستین موادی را دارد که در خاک باقی مانده است.برای اصلاح زمینهای شنی فوق العاده مناسب است علاوه بر آن به واسطه نداشتن موجودات زنده و جذب رطوبت،بستر مناسبی برای قلمه زدن بعضی از گیاهان است.اگر تورب را با ادرار چهارپایان مخلوط نمایند،کود خوبی بدست می آید.

8- ذغال چوب:
ریشه بعضی از گیاهان، به محض اینکه رطوبت از حدمعمول در خاک تجاوز کند می پوسند.برای جلوگیری از پوسیدن باید با خاک گلدان مقداری ذغال چوب درشت مخلوط سازید.اثر خرده های ذغال برضدعفونی خاک،قابل نفوذ ساختن آن در مقابل هواست،که به این طریق رطوبت را تعدیل میکند.بدون اینکه وزن خاک را اضافه نماید.چون ذغال چوب مقداری آب به خود جذب می نماید،ریشه های تازه که به آن می چسبند از این ذخیره آب تدریجا استفاده می نمایند. نرمه خاک ذغال،همانطور که گفته شد،برای ضدعفونی کردن و جلوگیری از پوسیدن مقطع ریشه ها،پیازها،غده ها و پوشاندن روی بریدگی و زخم درختان بسیار مفید است.از خاکهای نامبرده در بالا نمی توان به تنهایی استفاده نمود،بلکه بادی به نسبت معینی و مطابق با احتیاجات هر گیاه آنها را مخلوط کرد.مانند: دو قسمت برگ+یک قسمت خاک کوش+یک قسمت خاک چمن+یک قسمت ماسه.این خاک برای تربیت انواع نخلهای زینتی،دراسنا و سرخس مورد استفاده می باشد و یا مخلوط دو قسمت خاک کوش+یک قسمت خاکروبه یا زباله+یک قسمت چمن+یک قسمت ماسه میتوانید معمولا برای نباتاتی که دارای رشد زیاد و سریع می باشند،ماند شمعدانی،آویز،اطلس و بسیاری از گیاهان دیگر استفاده کنید.

خاک مناسب گلدانها:
اگر قصد دارید که خود اقدام به تهیه خاک گلدان نمایید،بهتر است یک نسبت ترکیبی ثابت را در نظربگیرید. یک نسبت خوب برای ترکیب خاک گلدانی عبارت است از: دو پیمانه خاک رس+یک پیمانه ماسه+یک پیمانه هوموس+یک پیمانه کود گاوی.

برای جلوگیری از سله بستن و متراکم شدن خاک،دو مخلوط خاکی زیر نیز قابل توصیه است:
الف) برای کشت قلمه های ریشه دار و نهالهای بذری:یک یا دو قسمت ماسه(شن)+یک قسمت خاک لیمونی+یک قسمت خاکبرگ.
ب) برای درختان و درختچه های گلدانی: یک قسمت ماسه+دوقسمت خاک لیمونی+یک قسمت خاکبرگ.

11-2 آشنایی با بیل و انواع آن:
در باغبانی از بیل استفاده های مختلفی می وشد: از جمله برای شخم زدن و برگرداندن زمین و برای تسطیح و ساختن مرزها و آبیاری.

بیلها را به 4 نوع تقسیم میکنند که عبارتند از:
1)بیل نوک باریک: این بیل معمولا ذوزنقه ای شکل است و فاصله بین دو قاعده آن گاهی به 40-35سانتیمتر میرسد.از این بیل برای برگردان و شخم زدن زمین استفاده شود.
2) بیل ساختمانی: برای تسطیح زمین و یا ساختن مرزها و آبیاری زمین بکار میرود. این بیل تقریبا به شکل مربع مستطیل میباشد و در وسط در جهت دسته بیل کمی فرورفته است.
3) بیل روسی(پاروئی): جزو بیلهای ساختمانی است و تقریبا مربع می باشند.قسمت انتهای صفحه آهنی،یعنی قسمتی که در خاک فرو می رود،منحنی و به شکل نیم دایره است.
4) کج بیل یا فوکا: قسمت آهنی آن مربع مستطیل و یا مثلث شکل است که با دسته چوبی خود زاویه 60 درجه میسازد.دسته کج بیل بلند و یا کوتاه (به اندازه دسته کلنگ)است.کج بیل دسته بلند بیشتر برای وجین و سله شکنی و با کج بیل دسته کوتاه علاوه بر کارهای فوق میتوان زمین را شخم زده و برگردان نمود.

12-2 شناسایی اصول شخم زدن خاک توسط بیل:
برخلاف کشاورزی که برای شخم زدن و برگرداندن قشر اولیه زمین بادی به کمک گاواهن یا تراکتور آن را انجام داد،در باغبانی و گلکاری این کار اغلب با بیل صورت میگیرد.برای این که موادغذایی و پوسیده که در زمین است به خوبی مخلوط شده و خاک جهت گلکاری حاضر شود،لازم است قبلا زمین را بیل زده و سنگ،کلوخ و ریشه علف ها را از آن بیرون آورد تا منافذ زمین برای نفوذ هوا باز گردد.بیل زدن گذشته از انکه زمین را پوک و نرم میکند،قابلیت جذب آب را نیز زیاد کرده و آبهای زیرزمین را به بالا کشانده سبب رطوبت زمین میشود و به طور کلی خاک برای تغذیه و پرورش گیاهان اماده شده و ریشه گلها به آسانی می توانند به اطراف خود منتشر شده و سبب نمو گیاه گردند.
بیل زدن زمین را بهتر است اواخر پاییز و اول زمستان انجام دهید.زیرا عوامل جوی مانند یخبندان و برف،کلوخها را خرد کرده خاک را پوک میکند.ولی اگر بعد از زمستان بیل بزنید،باید کلوخهایی را که در اثر یخبندان سخت شده با پشت بیل نرم کنید.چون کود و فضولات حیوانی را که برای تقویت مصرف می نمایید بادی زیر خاک کرد تا اثر آن در نتیجه تماس با هوا و آفتاب از بین نرود و قبل از کاشتن گل تجزیه و با خاک ترکیب شود.بهترین موقع اینکار پاییز است.البته اواخر اسفند و یا اوایل بهار که می خواهید زمین را صاف کرده و گلکاری کیند باید یک مرتبه دیگر برای مخلوط شدن کودها ان را بیل بزنید و صاف کنید.
در زمینهایی که باید نباتات ریشه دار مانند گل سرخ یا یاس خوشه ای کاشته شود،برای این که بخوبی ریشه آنها در خاک نفوذ کرده و به آسانی موادغذایی جذب کند،باید آنجا را به اندازه دو یا سه بیل عمیقا زیرورو کرد تا دست کم خاک به اندازه 50 سانتیمتر نرم شود و ریشه بوته ها در انجا بتواند به خوبی کار کرده و گیاه رشد نماید.

1-12-2 شخم زدن خاک توسط بیل:
کیفیت شخم با بیل بسیار خوب انجام میگیرد و هدف از شخم را به خوبی تامین میکند. در موقع شخم زدن با بیل نکات زیر را مدنظر قرار دهید:
1-خاک کاملا زیرورو شود؛یعنی بیل حاوی خاک را 180 درجه چرخانده و خاکی که در تیغه بیل قرار دارد کاملا زیرورو کنید و خاک به خوبی تهویه شود.
2- با ضرباتی که با پشت بیل به خاک میزنید،کلوخه ها را نرم میکنید.
3- با بیل می توانید زمین را به عمق دلخواه شخم بزنید.
4- در نقاطی که به علت کمی وسعت،امکان شخم با وسایل ماشینی و دامی وجود ندارد،از بیل خوب میتوان استفاده کرد.در عوض بازده کار با بیل کم است و نیاز فراوان به نیروی کاگر دارد.در عملیات باغبانی به ویژه تهیه بستر گل،سبزی و خزانه بیشتر از بیل استفاده میکنند.

نتیجه گیری:
در این فصل شما با کاشت درختان به روشهای مثلثی،مربعی و مستطیلی و نیز با روشهای حفر چاله و گودال جهت کاشت درختان آشنا شده و میتوانید گودال درخت را به رشو صحیح حفر نمایید.همچنین نهال مناسب را انتخاب و کشت نمایید. یاداور شدیم که انواع خاکها جهت کشت درختان و گیاهان زینتی بسته به نیاز آنها متفاوت است.و در مورد روش چمن کاری نحوه تهیه مخلوط خاک مناسب را یاد گرفتید و دانستید که چه مقدار بذر برای کشت چمن لازم است.گفتیم که از جمله کارهای کشت چمن،شخم،تسطیح،ترازبندی،غلطک زدن و پخش کود قابل ذکر است.هم چنین در این فصل با انواع بیل و طرز صحیح شخم زدن زمین آشنا شدید.

نحوه کاشت هسته خرمالو

(نحوه کاشت هسته خرمالو) [نحوه کاشت هسته خرمالو]

زمان کاشت هسته خرمالو آموزش کاشت درختان میوه علم کشاورزی elmekeshavarziir – نحوه کاشت و کاشت درختان میوه فروش نهال خواص میوه ی خرمالو آموزش باغبانی و کشاورزی آموزش کاشت درختان میوه

(نحوه کاشت هسته خرمالو)

»نحوه کاشت هسته خرمالو…

خاک مناسب جهت استفاده برای درخت خرمالو
خاک مناسب درخت خرمالو باید سبک و قابل نفوذ به آب و حاصلخیز باشد. بهترین خاک برای این درخت، خاکهای مرطوب و خنک است که اصولاً باغات قدیمی که خاکهای حاصلخیز تری دارند بهتر جواب می دهند، به همین دلیل بهتر است افرادی که می خواهند اقدام به کشت این گیاه نمایند داخل باغچه منازل را از خاک باغات قدیمی پر کنند. علت موفقیت کاشت این درخت در بعضی از منازل همین می باشد، چون بعضی از افراد برای باغچه منازل از خاک مراتع که برای کاشت و پرورش این گیاه مناسب نیست، استفاده می کنند.
درخت خرمالو نیاز به کودهای دامی فراوان دارد. اما به این نکته نیز باید توجه داشت که از کودهای پوسیده دامی استفاده گردد و نه از کودهای تازه و نپوسیده. همچنین داخل منازل به دلیل اینکه حجم خاک باغچه کم است و محیط رشد ریشه محدود می باشد، بهتر است جهت تغذیه درختان خرمالو از کودهای نیمه آلی به نام ورز استفاده گردد (در نجف آباد این نوع کود در عصاریها تهیه می شود) که در اسفند ماه پس از رفع سرمای زمستان به ازای هر درخت خرمالو 4 تا 5 کیلوگرم ورز در سطح باغچه پخش کرده و عمل شخم زنی انجام می گیرد. در حین عمل شخم زنی به این نکته توجه گردد که حتماً زمان آن در اسفند ماه باشد. با توجه به این نکته که درختان خرمالو به شخم عمیق نیاز ندارد، چون اگر ریشه ها آسیب ببینند به سختی و دیر ترمیم می گردند. پس پرورش دهندگان باید به دو نکته اهمیت خاص دهند:
1- استفاده از کودهای پوسیده دامی
2- شخم باید سطحی باشد
که این دو مورد از عوامل موفقیت در پرورش این گیاه می باشد.
خاک باغچه:
جهت پرورش درخت خرمالو حتماً باید عمل زهکشی به خوبی انجام شود. در زمانی که آبیاری باغچه صورت می گیرد حدوداً 30 تا 40 دقیقه بعد باید اب بخوبی در خاک نفوذ کرده باشد. چنانچه بیش از این زمان آب در باغچه بماند، عمل زهکشی نامطلوب بوده و باید خاک اصلاح گردد وگرنه به مرور زمان درخت خرمالو بر اثر عدم زهکشی مناسب آسیب دیده و با ریزش برگ یا میوه و یا خشک شدن همراه می شود. به هر حال خاک زمین پرورش درخت خرمالو باید دارای بافت متوسط و حاصلخیز باشد و عمل زهکشی را بخوبی انجام دهد.
ازدیاد

درخت خرمالو از طریق تکثیر غیر جنسی کمتر کشت می گردد و تقریباً تمام درختان خرمالو از طریق کشت بذر خرمندی کاشته می شوند. خرمندی همان خرمالوی ریز است که میوه آن قابل خوردن نمی باشد و در نجف آباد به خرمالوی نرک معروف می باشد. پس از رسیدن، میوه را جمع آوری کرده و بذر آنها را گرفته و جهت کاشت آماده می کنند. در آذماه یا دی ماه بذر بصورت پُر (فشرده) کشت می گردد که پس از رفع سرما و یخبندان بذر جوانه زده و از خاک خارج می شود.
در سال اول نهال رشد کرده و در سال دوم در فصل خزان یا اسفند ماه نهال با فاصله مناسب در خزانه دوم کشت می گردد. در سال سوم، نهال در فصل بهار حدوداً 15 تا 25 فروردین ماه بر روی نهال عمل پیوند شکمی انجام می گیرد و پیوندکها در سال سوم رشد کرده و در پایان سال سوم در فصل خزان یا اسفند ماه قابل انتقال به زمین اصلی می باشند که پرورش دهندگان بهتر است نهال پیوندی را از مکانهای مطمئن تهیه فرمایند، چون تولید نهال پیوندی تقریباً مشکل می باشد و یکی از دلایل قیمت بالای نهال پیوندی خرمالو همین مورد است. در زمان کاشت درخت خرمالو نکات ذیل بایستی مورد توجه قرار گیرند:
1- زمان کاشت خرمالوی پیوندی حدود 15 اسفند ماه می باشد و چنانچه زودتر جهت کشت اقدام شود احتمال بروز سرمازدگی نهال زیاد است، چون به عمل جابجایی حساس می باشد.
2- نهال پیوندی در موقع کاشت حتماً تا همان محلی که در خزانه زیر خاک بوده در محل کاشت در زیر خاک قرار گیرد. نکته قابل اهمیت این است که: عمیق کاشتن نهال و سطحی کاشتن هر دو مضر است.
3- در زمان کاشت، از دادن هرگونه کود حیوانی و کودهای شیمیایی خودداری شود و عمل تقویت را از سال دوم باید شروع کرد که بهتر است از همان ورز استفاده شود.
4- پس از کاشت، عمل آبیاری یک نوبت انجام شود و تا نهال خرمالو جوانه نزده است، آبیاری دوم صورت نگیرد.
5- از سال دوم عمل سربرداری و هرس فرم دهی باید طی دو تا سه سال انجام گیرد.
بعد از کاشت نهال خرمالو در محل اصلی، بعد از سال دوم عمل کوددهی و تقویت انجام گیرد. در سالهای بعدی باید به این نکته توجه کرد که میوده خرمالو روی شاخه های یکساله می باشد یعنی در فصل خزان اگر هرسی صورت گیرد، شاخه سال قبل که محل تولید میوه است نبایستی حذف شود.
درخت خرمالو در فصل بهار به آب کمتری نیاز دارد و در فصل تابستان با گرم شدن هوا نیاز به آب بیشتری دارد.
بعضی از پرورش دهندگان از ریزش خرمالوهای تازه تشکیل شده در فصل بهار شکایت دارند. دلیل آنرا جستجو می کنند و دنبال علت می گردند که علت آن آفات یا بیماری نمی باشد، بلکه چون درخت خرمالو به میزان زیادی گل تولید می کند و اگر شرایط مناسب باشد تمام گلها تبدیل به میوه می شود. پس از تشکیل میوه چون درخت توان نگهداری و تغذیه تمامی میوه ها را ندارد و چنانچه درخت خوب تغذیه و تقویت نشده باشد چیزی در حدود 50% میوه که حالت فندقی شده ریزش دارد و اگر درخت خوب تغذیه و تقویت شده باشد میزان ریزش میوه ها در فصل بهار کمتر است. به هر حال درخت خرمالو آن مقدار میوه را که می تواند تغذیه کند، نگه می دارد و اضافی آن ریزش دارد.

………………………

دراز و نشست چند کالری مصرف می کنه؟
اطلاعات بیشتر : هر بار دراز و نشست چند کالری مصرف میکنه؟
سلام تقریبا400 تا
ببین ، بعید بدونم که جائی دقیقش نوشته شده باشه ، چون دراز نشست ورزش ممتدی نیست ، مثالاً می گند دوچرخه سواری تو یک ساعت ، این قدر کالری می سوزونه ، چون واقعاً می شه یک ساعت انجامش داد .
انواع حرکات بدنسازی از قبیل کرانچ ها و … ، کالری سوزیشان نا مشخص هست .
در ضمن یادت باشه ، چربی سوزی موضعی نداریم ( که مثالاً بخوهی ، شکمت رو آب کنی )

دستورالعمل کاشت ، داشت و برداشت انجیر

 
مقدمه
 
 انجیر ( Ficus carica   )  گیاهی از خانواده Moraceae  که گلهای نر و ماده آن جدا از هم و بصورت فشرده در روی قسمت داخلی محور گل آذین واقع شده اند. از نظر گیاهشناسی انجیر میوه مرکب است یعنی مجموعه ای از میوه های کوچک خشک در سطح داخلی یک نهنج آبدار گوشتی قرار گرفته است میوه انجیر یکی از میوه های بهشتی است که مسلمانان برای این گیاه احترام و ارزش خاصی قائل هستند و در قرآن کریم در ابتدای سوره مبارکه تین به این گیاه قسم یاد شده است .
 
 درخت انجیر از گیاهان خزان دار نیمه گرمسیری است که زمستانهای ملایم همراه با بارندگیهای پراکنده و تابستانهای گرم را ترجیح می دهد ویژگیهای خاص درخت انجیر و مقاومت آن در مقابل بعضی عوامل نامساعد محیطی مخصوصا" شوری خاک باعث شده که این درخت با ارزش به طیف وسیعی از شرایط آب و هوائی و خاکی سازگار باشد . درخت انجیر تا سیصدسال عمر نموده و تا ارتفاع 15 متر هم رشد ونمو می کند . میوه انجیر مقوی و نیروبخش بوده و بهترین غذائی است کــه می تواند در بهبود افرادی که بدلیل بیماری طولانی دچار ضعف بنیه شده اند موثر واقع گردد . همچنین میوه انجیر بعنوان ماده داروئی در بهبود وضع بیمارانی که دارای یبوست و بواسیر و نقرس و قولنج می باشند تجویز میشود .در طب جدید از میوه آن شربتی بنام فیجن تهیه شده که برای رفع یبوست بکار می رود . میوه انجیر بصورت خشک ، تازه ، کمپوت ، مربا ، آرد ، قهوه ، الکل و مارمالاد بمصرف می رسد.
 

 

 
تاریخچه واهمیت اقتصادی محصول
  موطن اصلی درخت انجیر اروپا ، آسیا ، آفریقا ونواحی مدیترانه بوده و بهمین جهت آنرا جـزء میوه های مناطق نیمه گرمسیری ( Subtropical ) طبقه بندی کرده اند .درخت انجیر بسیار قدیمی است آثار این درخت در آخر دوره دوم ( کرتاسه ) دیده شده است. در مصر باستان از 2800  سال قبل از میلاد مسیح کاشت درخت انجیر مرسوم بوده است و در دوره سلسله پنجم از فراعنه مصر از میوه و چوب آن استفاده میکردند. یونانیان قدیم نوع اصلاح شده این درخت را تحت نام انجیر ( آتیک ) میشناخته اند. بطوریکه یکی از پادشاهان ایرانی هر روز میوه انجیراتیک که در منطقه آتیکا در یونان تولید می شده  مصرف میگردد تا  فتح مکانهایی که دارای چنین میوه مرغوبی هستند از یاد نبرد و رومیها این درخت را با معتقدات مذهبی خود در آمیخته آنرا نشانه سعادت و پیشرفت و ترقی روز افزون می دانسته اند . میوه انجیر یکــــی از مدعی ترین میوه ها در اسپانیا است . اعراب پس از حمله و فتح کشور پرتقال درخت انجیر را به آنجا بوده اند . در سه کشور آمریکا ، ژاپن و شوروی سابق در زمینه اصلاح نباتات بر روی انجیر مطالعات زیای صورت گرفته است . در آمریکا درسال 1956  بعد از 34 سال کار مستمر و مداوم در زمینه تلاقی ( Hybrid  ) از میان 300000 نهال تدوین یک واریته جدید به نام کندریا Condria   گرئیس و معرفی گردید . تاکنون نردیک به 1000 واریته انجیر در جهان شناخته شده و در سیزده کشور جهان بیش از 15 کلکسیون انجیر وجود دارد . پراکندگی انجیر در جهان بیانگر این موضوع است که این گیاه با شرایط مختلف آب وهوایی سازگاری خوبی نشان می دهد.
انجیر در مناطق گرمسیری ونیمه گرمسیری و معتدله کشت می شود و یکی از مهمترین میوه ها در پاره ای از کشورهای جهان بویژه کشورهای دریای مدیترانه و دریای سرخ و خلیج فارس بوده و در ردیف انگور، خرما ، زیتون قرار دارد.
 

                                          
 دستورالعمل کاشت انجیر آبی
الف -  نیازهای اکولوژیک درخت انجیر
1 - درجه حرارت    انجیر در درجه حرارت 35 - 25  درجه سانتیگراد به خوبی رشد می کند ولی درجه حرارت بالای 42 درجه سانتیگراد کیفیت میوه را کاهش می دهد. انجیر در مقابل سرما در دوره جوانی حساس است. درختان جوان در سرمای 3- درجه سانتیگراد در ماههای آذر و دی آسیب می بینند ودر درجه حرارت 9 - درجه سانتیگراد از بین می روند. تنه درخت حرارت 10 - درجه سانتیگراد را تحمل می کند و قدرت رویش دوباره پس از آسیب دارد.ارتفاع از سطح دریا    انجیر در نقاط پست از حاشیه دریا تا ارتفاع 1800 متر محصول با کیفیت و کمیت مطلوب تولید می کند.طول و عرض جغرافیائی    مناطقی که در طول جغرافیائی 62 - 48 درجه شرقی و عرض جغرافیائی 35- 25 درجه شمالی قرار دارند.  انجیر جزء گیاهان با مقاومت متوسط نسبت به شوری خاک می‌باشد به طوریکه تا EC 6-4 میلی موس بر سانتیمتر را تحمل می کند.   از لحاظ شرایط خاک، درختان انجیر به روی دامنه وسیع از خاکهای شنی تا رسی با PH 8/7 -6 رشد می کند. بهترین خاک برای کشت انجیر لیمونی است.
ب -  مراحل احداث باغ انجیر
مطالعات مقدماتی شامل بررسی آب و هوای منطقه، خاک، آب و سرمایه مورد نیاز :
- انتخاب رقم : سازگاری با شرایط آب و هوای منطقه با عملکرد بالا، مقاومت یا تحمل در برابر شرایط نامساعد خاک، آب، تعیین نوع مصرف (خشکباری یا تازه خوری)، زمان رسیدن محصول و عرضه به بازار مصرف و اقتصادی بودن قیمت محصول از نکات بسیار مهم در انتخاب رقم برای کاشت است.
1 - تهیه بستر کاشت
آماده سازی زمین شامل: تسطیح، تراس‌بندی در اراضی شیب دار، حفر گودال، ایجاد تشتک ابعاد گودالها    طول و عرض حدود 80 -70 سانتیمتر ابعاد گودالهای کاشت بستگی به بافت خاک و اندازه نهال دارد و به طور کلی ابعاد گودالها 5/1 × 1 می باشد.فاصله کاشت فاصله کاشت در انجیر آبی با احتساب 500 اصله نهال 4 × 5نحوه کاشت گودالهایی را به عمق 2 متر حفر نموده و 5/1 متر آن را با خاک پر کرده آنگاه گودال را آب می دهند. سپس نهال ها را در داخل گودال قرار می دهند و روی آن خاک می ریزند. جهت آبیاری در اطراف آن باید تشتکی ایجاد نمود.آبیاری عملیات آبیاری در انجیر آبی بلافاصله بعد از کاشت نهال صورت می گیرد.  زمان کاشت انجیر از اوایل اسفند تا نیمه اول فروردین ماه میباشد.
 

 

دستورالعمل داشت
هرس    الف: برای تشکیل شکل درخت آن را هرس فرمی می نامند.
1- تشکیل درخت به شکل بوته
2- تشکیل درخت به شکل پابلند
ب : هرس بهره برداری شامل:
1- هرس سبز : برای جلوگیری از چند تنه شدن درختان برخی از پاجوش ها را حذف می کنند. این عمل در شهریور ماه صورت می گیرد.
2- هرس پائیزه: در این نوع هرس از 2 تا 3 شاخه ای که روی شاخه سال قبل باقیمانده و محصول پائیزه داده است یکی را که نزدیک شاخه اصلی یا تنه درخت است نگه داشته و بقیه را حذف می کنند. شخم زنی بین ردیف ها در اردیبهشت ماه انجام می گیرد.
سله شکنی اطراف تنه درختان این عمل دارای مزایای زیر می باشد:
- سبب تهویه خاک می شود.
-علفهای هرز را از بین می برد.
- مقدار جذب و نگهداری آب بیشتر می شود.
- لارو حشرات مخصوصاً کرم شاخه خوار انجیردر معرض آفتاب قرار گرفته و از بین می روند.
  کود مورد نیاز باغات انجیر آبی
تغذیه  ازت خالص به میزان 150 -100 کیلوگرم در هکتار
فسفر به میزان 100 -70 کیلوگرم در هکتار
پتاسیم      به میزان 150 -100 کیلوگرم در هکتار
سولفات روی به میزان 100 -50 کیلوگرم در هکتار
سولفات مس به میزان 40 -20 کیلوگرم در هکتار
اسید بوریک به میزان 40 -20 گرم به ازای هر درخت
دستورالعمل مصرف کودهای شیمیایی در باغات بالای 10 سال انجیر
نوع کود    مقدار مصرف در هکتار    نوع مصرف    دفعات مصرف    زمان مصرف
کلرور پتاسیم    350 کیلوگرم    چالکود    1    در اواخر اسفند
کود کامل میکرو    3 کیلوگرم    محلول پاشی    2    در طول رشد
طرز مصرف کود کلرور پتاسیم    ابتدا 2 تا 3 چاله به عمق 50 -40 سانتیمتر و قطر 40 -30 سانتیمتر و به فاصله  120 -100 سانتیمتر از تنه درخت در اطراف طوقه حفر نموده و سپس برای هر چاله 5 کیلوگرم کود دامی را با 5/3 -3 کیلوگرم کود کلرور پتاسیم مخلوط نموده و در چاله ها ریخته و سپس روی چاله را با خاک می پوشانند این عمل در اواخر زمستان انجام می گیرد.کود میکرو در دو نوبت و هر نوبت 5/1 کیلوگرم کود را به غلظت 3درهزار درآورده و کلاً دوبار در طول دوره رشد درختان محلول پاشی می شوند.

آفات مهم انجیر
مورچه  
 خسارت در باغات انجیر به صورت زیر می باشد:
موقع رسیدن و خشک شدن میوه با تغذیه از میوه های رسیده و خشک باعث کاهش کیفیت و کمیت محصول می شود.
مبارزه شیمیائی :
- استفاده از سم سوین
پسیل انجیر
Homatoma ficus    این حشره از آفات برگ می باشد که علائم سوختگی در برگی را در برگهای انجیر بوجود می آورد. میزان خسارت این آفت را از ماده شکری سفید رنگ که در محل سایه انداز درختان وجوددارد قابل تشخیص می باشد.استفاده از سموم متاسیستوکس و دیازینون بعد از عمل گرده افشانی
پروانه برگ خوار انجیر
Ocnerogyia amanda    در مرحله لاروی از پارانشیم زیری برگ تغذیه کرده که محل تغذیه بعد از گذشت چند روز حالت نکروزه پیدا کرده با بالارفتن سن، لاروها به تدریج از تمام برگ  تغذیه کرده و فقط رگبرگ ها را باقی می گذارند.
راههای مبارزه :
1 - استفاده از سم سوین در محل طوقه درختان
2 - بستن پلاستیک دور تنه درختان آلوده
سوسک شاخک بلند
Prionus coriarius    لاروها ابتدا از زیرپوست تغذیه نموده و سپس وارد چوب می شوند و در شرایط مرطوب و مناسب حتی به خود ریشه نیز حمل می کنند.
کنه تار عنکبوتی
Eotetranychus hirsti    با استفاده از شیره نسوج برگ های جوان و حبه ها باعث  تغییر رنگ و ایجاد خال روی میوه ها ودر صورت طغیان باعث خزان زودرس می شود.
روش های مبارزه:
1 - مبارزه شیمیایی: سم پاشی بر علیه این آفت در موارد ضروری و حتی در مورد یک باغ لازم است.سموم مورد استفاده : متاسیستوکس، تدیون، نئورون
دشمنان طبیعی
2 - آسفالت جاده های بین باغات به منظور جلوگیری از گرد و خاک و عدم آلودگی درختان به کنه مگس میوه انجیر
Carpolonchea aristella Beck    لاروهای این آفت از میوه انجیر تغذیه می کند و باعث ایجاد دالانهائی در درون میوه می گردد و در نهایت میوه ها ریزی می کند.
مبارزه شیمیایی: استفاده از سم دیپترکس
- جمع آوری و از بین بردن میوه های آلوده
- شخم سطحی در زمستان در پائین آوردن جمعیت آفت موثر می باشد.
مگس سرکه
Drosophila sp    مگس سرکه در درجه حرارت حدود 29 -13 درجه سانتیگراد فعال می باشد. این حشرات به میوه های در حال ترشیدگی حمله می کنند و از سوراخ انتهائی میوه  وارد آن شد
روش های مبارزه :
1 - استفاده از سم دیازینون
2 - استفاده از کارت زرد
3 - جمع آوری میوه های لهیده و در حال فساد و معدوم کردن آنها
شپشک ستاره ای
Ceroplastes ruscil    از شاخه های جوان تغذیه کرده و در صورت شدت به میوه و برگها حمل می کنند. درختان آلوده زودخزان می کنند و در نهایت میوه ها ریزش می کنند.
استفاده از زنبور پارازیت خانواده Eulophidae
- حذف شاخه های آلوده
بید انجیر
Anthomophila nemorana    لاروها ازپارانشیم برگ تغذیه می کنند و اپیدرم و کوتیکول سطح زیرین و رگبرگ ها را باقی می گذارند.
مبارزه:
استفاده از سمومی نظیر دیملین و یا مالاتین به نسبت 2 در هزار
 

بیماری های مهم درختان انجیر
بیماری شانکر یا خشکیدگی شاخه انجیر
Phomopsissp    عامل این بیماری قارچی از جنس آسکومیست است.
علائم بیماری :
با پیشروی عامل بیماری علائم مردگی روی شاخه ها دیده می شود و ممکن است شدت بیماری طوری باشد که شاخه را خشک و همان سال از بین ببرد.
مبارزه :
1 - انتخاب قلمه سالم برای تکثیر
2 - استفاده از ارقام کم هرس
3 - زمان هرس توأم با بارندگی نباشد
4 - جمع آوری و از بین بردن شاخه آلوده
5 - ضدعفونی کردن وسایل هرس که از ترکیبات کلر مثل وایتکس
6 - معالجه درخت شامل :  تراشیدن قسمت آلوده، ضدعفونی کردن سپس پوشانیدن با چسب باغبانی
بیماری ترشیدگی انجیر
Hansaniapora vineae
    میوه انجیر مبتلا مزه ترش و بوی تخمیر و گندیدگی شدیدی پیدا کرده و از سوراخ ته آن مایع لزج و زردرنگی خارج می شود و در اکثر مناطق انجیر کاری دیده می شود.
سم پاشی و استفاده از کارت زرد باعث پائین آمدن میزان خسارت می شود.
موزائیک انجیر
Mosaic of fig    به صورت لکه های کوچک سبز تیره و سبز رنگ پریده که به رگبرگها محدود می شود.
عامل بیماری یک نوع ویروس است و ناقل آن یک نوع کنه می باشد.
راههای مبارزه:
گرفتن قلمه و پیوندک از درختان سالم و عاری از بیماری
نماتد مولد غده ریشه
Meloidogyne incognlta    این نماتد دارای میزبانهای زیادی است. براثر حمله این نماتد به ریشه گیاهان میزبان، برجستگی های ریز و درشتی تا قطر حدود 2 سانتیمتر روی آن ظاهر می گردد و گیاهان مبتلا زرد و رشدشان متوقف می شود.
مبارزه : ضدعفونی کردن خاک قبل از کشت گیاه
علف های هرز درختان انجیر
علف های هرز و روش مبارزه با آنها    خاکشیر بدل، هفت بند، شاهتره، جوموشک، نوعی گل گندم، شقایق، گاوزبان، بومادران، جوموشی، فرفیون، ترشک و کاهوی وحشی از مهمترین علف های انجیر به شمار می‌روند. استفاده از کود حیوانی کاملاً پوسیده، عاری بودن کانال های آبیاری از علف هرز، عملیات مبارزه با علف هرز در اردیبهشت ماه تا نیمه اول خردادماه توسط کارگر و یا با استفاده از شخم زدن بین ردیف های درختان و یا مبارزه شیمیایی با استفاده از سموم علف کش نظیر رانداپ و گراماکسون انجام می شود.
دستورالعمل برداشت انجیرآبی
زمان برداشت    برداشت انجیر تازه خوری از نیمه دوم تیر شروع و تا اواخر مرداد ماه ادامه دارد. این نوع انجیرها که به صورت تازه برداشت می شوند و باغداران معمولاً به صورت روزانه اقدام به چیدن محصول می کنند. انجیرها را درون جعبه های چوبی ریخته (در چند ردیف) و به بازار مصرف عرضه می دهند.
وسایل و نحوه برداشت    در برداشت انجیر (تازه خوری) بایستی با دقت و احتیاط میوه را با دم از شاخه جدا کرده (با استفاده از قیچی میوه چین). بهتر است حداکثر دو ردیف انجیر در داخل جعبه قرار داده شود تا از لهیدگی آن جلوگیری گردد. فرستادن میوه به انبار و بازار بایستی حتی الامکان در هوای خنک انجام شود تا موجب ترشیدگی نگردد. استفاده از دستکش در موقع برداشت ضروری است تا شیره درخت بر روی پوست ایجاد حساسیت ننماید.
 
درجه بندی باغات :
تعاریف :
 
باغات درجه 1 :
به باغاتی گفته میشود که دارای شرایط زیر باشد :
الف : اصول اولیه در آن رعایت شده باشد .
ب : موارد جاری رعایت شده باشد.
 
الف – اصول اولیه:
-         ارقام تجاری مطلوب منطقه کشت شده باشد (حداقل 1 رقم و حداکثر 3 رقم )
-         باغ در منطقه مستعد از نقطه نظر آب ، خاک و شرایط اقلیمی مناسب قرار گرفته باشد .
-         اجرای عملیات باغی بطور مکانیزه انجام گیرد .
-         بهترین روش آبیاری در آن اعمال شود.
ب - عملیات و کارهای جاری باغ بشرح ذیل :
-         حذف علفهای هرز و پاجوشها بموقع
-         انجام بموقع هرس اعم از هرس شاخه یابرگ و گل
-         مبارزه بموقع بر علیه آفات وبیماریهای گیاهی
-         آبیاری بموقع و رعایت اصول صحیح آبیاری
-         انجام عملیات بموقع شخم و بیل زنی
-         تجزیه برگ وانجام کوددهی براساس توصیه های فنی
 
باغات درجه 2 :
باغات درجه 2 به باغاتی گفته میشود که در مناطق مستعد ونیمه مستعد احداث شده و با عملیات اصلاحی قابل تبدیل به باغات درجه 1 گردند .
توضیح : باغات درجه 2 بشرطی قابل تبدیل به باغات درجه 1 میباشند که در مناطق مستعد احداث شده باشند ( پس از انجام عملیات اصلاحی )
  
 باغات درجه 3 :
 به باغاتی اطلاق میشود که در مناطق مستعد ،‌نیمه مستعد و یا غیر مستعد کشت گردیده باشند ولی هیچونه عملیات زیربنائی و جاری در آن انجام نشده باشد . درختان این گونه باغات بدلیل نامرغوب بودن ارقام سپری شدن عمر اقتصادی باغ با انجام عملیات اصلاح واحیاء بصورت باغ اقتصادی در نیامده و باید حذف گردند                                                                      
 
دستورالعمل کاشت انجیر دیم
الف -  نیازهای اکولوژیک درخت انجیر
1 - درجه حرارت  :
انجیر در درجه حرارت 35 - 25 درجه سانتیگراد به خوبی رشد می کند ولی درجه حرارت بالای 42 درجه سانتیگراد کیفیت میوه را کاهش می دهد. انجیر در مقابل سرما در دوره جوانی حساس است. درختان جوان در سرمای 3- درجه سانتیگراد در ماههای آذر و دی آسیب می بینند ودر درجه حرارت 9 - درجه سانتیگراد از بین می روند. تنه درخت حرارت 10 - درجه سانتیگراد را تحمل می کند و قدرت رویش دوباره پس از آسیب دارد.
باران  :
وقوع بارندگی در فصل گرده افشانی (خرداد، تیر) و زمان برداشت میوه عامل زیان آوری به شمار می رود.  میزان بارندگی برای کشت انجیر 400 -300 میلیمتر در سال با پراکنش مناسب (از آذر تا اردیبهشت ماه) ایده آل است. امکان کشت انجیر در مناطقی که دارای متوسط بارندگی سالیانه در حدود 300 -270 میلیمتر است، وجود دارد

ارتفاع از سطح دریا :
انجیر در نقاط پست از حاشیه دریا تا ارتفاع 1800 متر محصول با کیفیت و کمیت مطلوب تولید می کند.طول و عرض جغرافیائی    مناطقی که در طول جغرافیائی 62 - 48 درجه شرقی و عرض جغرافیائی 35- 25 درجه شمالی قرار دارند.
آب :
 انجیر جزء گیاهان با مقاومت متوسط نسبت به شوری خاک می باشد به طوریکه EC  6-4 میلی موس بر سانتیمتر را تحمل می کند. باتوجه اینکه درختان انجیر دیم آبیاری نمی‌شوند. بنابراین ECآب مهم نمی باشد.
خاک:
از لحاظ شرایط خاک، درختان انجیر به روی دامنه وسیع از خاکهای شنی تا رسی با PH 8/7 -6 رشد می کند. بهترین خاک برای کشت انجیر  لیمونی است.
ب -  مراحل احداث باغ انجیر
مراحل احداث باغ انجیر
 مطالعات مقدماتی شامل بررسی آب و هوای منطقه، خاک، آب و سرمایه مورد نیاز
- انتخاب رقم : سازگاری با شرایط آب و هوای منطقه با عملکرد بالا، مقاومت یا تحمل در برابر شرایط نامساعد خاک، آب، تعیین نوع مصرف (خشکباری یا تازه خوری)، زمان رسیدن محصول و عرضه به بازار مصرف و اقتصادی نبودن قیمت محصول از نکات بسیار مهم در انتخاب رقم برای کاشت است.
1 - تهیه بستر کاشت آماده سازی زمین شامل: تسطیح ، تراس بندی در اراضی شیب دار، حفر گودال، ایجاد تشتک ابعاد گودالها طول و عرض حدود 80 -70 سانتیمترابعاد گودالهای کاشت بستگی به بافت خاک و اندازه نهال دارد و به طور کلی ا ابعاد گودالها 5/1 × 1 می باشد.فاصله کاشت فاصله کاشت در انجیر دیم با احتساب 100  اصله نهال 10×10 می‌باشد.نحوه کاشت  انجیر دیم گودالهائی را به عمق 5/1 - 1 متر با طول و عرض حدود 80 -70 سانتیمتر حفر نموده و قلمه هائی که دارای طول 80 - 70 سانتیمتر و قطر4 -2 سانتیمتر می باشد کاشته می شوند . ابتدا ته گودال را چند سانتیمتر خاک سطحی ریخته و سپس قلمه ها را به صورت عمودی و مورب در داخل گودال قرار داده و روی آن خاک می ریزند. در انجیر دیم باید سطح گودال از سطح زمین پائین تر و آبگیرتر باشد.
حفاظت :
 در انجیر دیم نهال ها باید در مقابل شرایط نامناسب محیطی (گرما و بادهای گرم و سرما در فصل زمستان) و خسارت برخی از آفات نظیر موش حفاظت شوند. برای اینکار دور قلمه ها را با سنگ پوشانیده و حتی منفذها را با ریختن خاک می گیرند.
زمان کاشت:
 زمان کاشت انجیر از اوایل اسفند تا نیمه اول فروردین ماه میباشد.


گرده افشانی :
 انجیر ازمیر نیاز به گرده افشانی داشته و در صورتی که این عمل انجام نشود میوه ها قبل از رسیدن می‌ریزند. عمل گرده افشانی به صورت مصنوعی و به وسیله انسان صورت می گیرد.
الف : زمان گرده افشانی در فاصله زمانی اواسط خرداد تا اواسط تیر ماه انجام می گیرد.
ب : دفعات گرده افشانی تعداد دفعات گرده افشانی (بردادن) 2 تا 3 نوبت و به فاصله 7-5 روز می باشد.
ج : گرده افشانی سنتی باغداران پس از چیدن و یا خرید بر انجیر آنها را درون قوطی هائی که به درخت آویزان شده، می ریزند. پس از مدت بسیار کمی زنبورها (بلاستوفاگا) از میوه بر خارج شده و وارد میوه های تلقیح نشده می شوند و عمل تلقیح انجام می شود.مرمت و بهسازی تشتک های اطراف درختان انجیر دیم    این عمل باعث می شود که در زمان بارش باران جریان آب به طرف درخت به راحتی صورت گیرد.
شخم  :
شخم زنی بین ردیف ها در اردیبهشت ماه انجام می گیرد.
سله شکنی اطراف تنه درختان    این عمل دارای مزایای زیر می باشد:
- سبب تهویه خاک می شود.
- علفهای هرز را از بین می برد.
- مقدار جذب و نگهداری آب بیشتر می شود.
-لارو حشرات مخصوصاً کرم شاخه خوار انجیردر معرض آفتاب قرار گرفته و از بین می روند.

دستورالعمل برداشت انجیردیم
زمان برداشت    انجیر دیم از اوایل مردادماه شروع به رسیدن می کند و برداشت محصول انجیر از نیمه دوم مرداد تا اواسط مهرماه به طول می انجامد. انجیر سبز که به صورت خشک برداشت می شود و معمولاً بر روی درخت نگه داشته می شود تا خشک شود و پس از خشک شدن ریزش می کنند و باغداران هفته ای یکبار اقدام به جمع آوری انجیر از زیر درختان نموده و سپس در محلی به نام اشپنگ ریخته تا خشک شوند. مدت زمانی که انجیر در اشپنگ می ماند بسته به میزان رطوبت انجیربرداشت شده معمولاً 4 -3 روز می‌باشد که در این مدت انجیرها در معرض آفتاب قرار داشته تا کاملاً خشک شود و رنگ آنها روشن تر می شود. طول مدت برداشت 45 روز می باشد.
وسایل و نحوه برداشت :
در این روش برداشت انجیر (انجیر خشکباری) میوه به تدریج به روی خاک ریزش می کند که به طور مستقیم با خاک و خاشاک تماس پیدا می کند. در این خصوص طرحی پیش بینی شده است تا جمع آوری محصول با پهن کردن چادرهائی در زیر درختان انجام شود به طوریکه میوه با خاک و خاشاک تماس پیدا نکند و از طرفی این روش باعث تسریع در امر برداشت می شود.لازم به ذکر است که استفاده از دستکش و روپوش برای کارگران و سبدهای پلاستیکی برای حمل محصول از محل مختلف باغ به محل خشک کردن پیشنهاد می شود.استفاده از توریهای فلزی گالوانیزه نیمه متحرک در محل اشپنگ به جای اینکه محصول در کف اشپنگ که معمولاً سیمانی یا موزائیک فرش شده ریخته شود ، به روی این پالتها در معرض نور خورشید قرار گیرد تا تولید محصول به طریقه بهداشتی به بازار مصرف عرضه شود.





خواص تغذیه ای و درمانی انجیر
انجیر میوه ای مقوی و شیرین است که در قرآن به آن قسم خورده شده است. نام عربی آن " تین " و نام انگلیسی آن " "FIG"می باشد.

درخت انجیر بومی آسیای غربی و کشورهای مدیترانه است و از آنجا به عربستان ، سوریه و فلسطین اشغالی برده شده است .

انجیر درختی است با برگ های زرد و پنجه ای و به رنگ سبز خاکستری که بلندی آن تا شش متر می رسد و به دلیل عدم مقاومت در مقابل سرمای شدید ، در مناطق معتدله و گرمسیر کشت می شود .

درخت انجیر معمولا از سال چهارم شروع به میوه دادن می کند و تا سن بیست سالگی میوه می دهد.
ارزش غذایی انجیر

انجیر، قند زیادی دارد. 50 درصد انجیر خشک را قند تشکیل می دهد. همچنین منبع خوبی از پتاسیم ، منیزیم  ، کلسیم  ، فسفر  و ویتامین های C  , B , A  است.

انجیر منبع غنی فیبر غذایی می باشد. لیگنین یک نوع فیبرغذایی غیرمحلول است که به مقدار زیاد در انجیر وجود دارد و نقش عمده ای در جلوگیری و رفع یبوست دارد.
انجیر منبع غنی فیبر غذایی و نیز منبع خوبی از منیزیم ، کلسیم ، فسفر و ویتامین های C , B , A است.

سایر خواص غذایی انجیر عبارتند از :

1- از انجیر می توان در رژیم های غذایی خاص مثل رژیم کم چربی ، کم سدیم ، پرفیبر ، کاهش وزن ، دیابتی و حتی رژیم غذایی مدیترانه ای استفاده کرد.

2- انجیر سدیم و چربی ندارد و مانند سایر میوه ها بدون کلسترول است.

3- 40 گرم انجیر تازه یا یک چهارم لیوان از خرد شده ی آن، معادل یک واحد میوه است.

4- 5/1 عد انجیر خشک معادل یک واحد میوه یا 15 گرم کربوهیدرات است که کربوهیدرات آن از گلوکز و فروکتوز تشکیل شده است.

5- انجیر، فیبر غذایی بالایی دارد و هر واحد آن 20 درصد نیاز روزانه را تأمین می کند که بیش از هر نوع میوه تازه یا خشک می باشد.

6- انجیر بیش از سایر میوه ها املاح دارد. 40 گرم انجیر تازه دارای 244 میلی گرم پتاسیم ( 7 درصد نیاز روزانه ) ، 53 میلی گرم کلسیم ( 6 درصد نیاز روزانه ) و 2/1 میلی گرم آهن ( 6 درصد نیاز روزانه ) می باشد.
خواص درمانی انجیر

انجیر از نظر طب قدیم ایران ، گرم و تر است .

- انجیر تعرق بدن را زیاد می کند .

- ادرار آور است . اگر ترشح ادرار کم باشد ،خوردن انجیر باعث ازدیاد آن می شود .

- حرارت بدن را کاهش می دهد .

- چاق کننده است و برای آنهایی که می خواهند وزن اضافه کنند بسیار مفید است . بدین منظور می توان آن را با شیر مخلوط کرد و در بین غذاها خورد.

- انجیر ( تازه یا خشک ) یبوست را برطرف می کند و یکی از بهترین میوه ها برای تمیز کردن روده بزرگ و رفع یبوست است . در قدیم برای از بین بردن یبوست از شربت انجیر استفاده می کردند .

- برای درمان ناراحتی های سینه حدود 20 گرم از خرما ، عناب ، انجیر خشک و مویز را با هم مخلوط کرده و آسیاب می کنند. سپس این پودر را با یک لیتر آب می جوشانند تا حجم آن به نصف برسد . از این جوشانده می توان به مقدار سه فنجان در روز مصرف نمود .

- جوشانده انجیر خشک درمان کننده التهاب مجاری دستگاه تنفسی ، کلیه ، ذات الریه ، ذات الجنب ، سرخک ،مخملک و آبله می باشد .

- جوشانده غلیظ انجیر خشک برای رفع سرماخوردگی بسیار مفید است و غرغره کردن آن گلودرد را برطرف می کند.

- برای برطرف کردن سیاه سرفه ، برونشیت و ذات الریه از " قهوه ی انجیر" استفاده کنید. برای درست کردن این قهوه ، انجیر خشک را ابتدا بو می دهند و سپس آن را آسیاب می کنند تا بصورت پودر درآید .

- انجیر دستگاه هاضمه را تقویت می کند .

- انجیر برای درمان سوء هاضمه مفید است .

- سوپ انجیر بسیار مقوی است و برای افزایش شیر در زنان شیرده مفید است .برای تهیه سوپ ، انجیر نرسیده را با گوشت بپزید .

- برای برطرف کردن ورم گلو ، 50 گرم انجیر زرد را در 500 گرم شیر ریخته و مدت 15 دقیقه بگذارید بماند. سپس آن را غرغره کنید و مقدری از آن را نیز بنوشید. می توانید آن را با عسل هم شیرین کنید .

- انجیر خشک جوشیده شده در شیر برای درمان آنژین ، ورم لثه و ورم مخاط دهان مفید است .

- یکی از داروهای بسیار موثر برای درمان آرتروز و درد مفاصل، مخلوط شیر بز و انجیر سیاه می باشد . این مخلوط سموم مختلف را از بدن خارج کرده و درد را از بین می برد.
 انجیر ، به خصوص انجیر خشک خیسانده در آب یا شیر ، موثرترین درمان برای رفع یبوست است.

- انجیر را می توان همراه با میوه های دیگر مصرف کرد. انجیر با میوه های اسیدی مانند پرتقال و گریپ فروت سازگار نیست .

- انجیر برای آنهایی که قند خونشان پائین می آید و یک دفعه احساس ضعف می کنند مناسب است، زیرا قند آن به سرعت در روده کوچک جذب می شود.

- خوردن انجیر باعث افزایش نیروی جنسی می شود .

- برای برطرف کردن ورم بناگوش و دمل ها ، ضمادی از انجیر خشک با آرد جو و گندم درست کنید و روی ورم دمل بگذارید .

- دم کرده انجیر با شنبلیله ، برای سینه درد مفید است .

- برای رفع ورم طحال، انجیر را به مدت 9 روز در سرکه خیس کنید و هر روز پنج عدد از آن را با سرکه بخورید .

- انجیر ضد سرطان است .

- انجیر در معالجه بیماری های پوستی  موثر است .

- مربا و کمپوت انجیر برای درمان یبوست موثر است ،5 لذا می توان 3 یا 4 انجیر تازه را چهار قطعه کرد و در نیم لیتر شیر جوشاند تا بپزد و آن را با 12عدد کشمش صبح ناشتا بخورند.

- هضم انجیر آسان است و مصرف آن برای بچه ها و اشخاصی که از بستر بیماری برخاسته اند و دوره نقاهت را می گذرانند، بسیار مفید است.

- انجیر به علت دارا بودن دانه های ریز، باعث تقویت معده و روده می شود، ولی برای کبدهای ضعیف زیان آور است.

- سرشار بودن انجیر از پتاسیم، تامین کننده سلامتی کودکان ضعیف و کم خون  و بی اشتها ست.

- اگر انجیر و عسل را به طور مساوی با هم مخلوط نمایید و بخورید، جهت زخم معده  بسیار مفید است.

- انجیر به علت داشتن پتاسیم، درجه قلیائیت بدن را بالا برده و در دفع اوره و چربی خون بسیار موثر است.

- شربت انجیر، تسکین دهنده دردهای گلو و سرفه  است.

- انجیر خشک خیسانده شده در شیر بسیار خوشمزه و برای درمان یبوست شدید بسیار مفید است. همچنین خوردن انجیر خشک خیسانده در روغن زیتون  در صبح ناشتا ، برای رفع یبوست موثر است.
نظر پیامبر و امامان در مورد خواص انجیر :

*رسول گرامی اسلام (ص) خواص ذیل را برای انجیر بر شمرده اند و مسلمانان را به خوردن آن ترغیب کرده اند :

- انجیر میوه ای بهشتی است که بواسیر را قطع می کند.

- انجیر نقرس را معالجه می کند.

- انجیر، قوای جنسی را زیاد می کند و رطوبت و سردی را که موجب ضعف نیروی آمیزش است ، برطرف می نماید.

*حضرت علی (ع) می فرمایند : انجیر برای باد قولنج مفید است. در روز از آن زیاد بخورید ، ولی در شب کم بخورید.

* در حدیثی از امام محمد باقر (ع) آمده است که فرمود:

بر کبد "حزقیل" پیامبر زخمی ظاهر شد که او را آزار می داد. خداوند به او وحی کرد که شیره انجیر را بگیر و بر سینه خود بمال. وی نیز این کار را انجام داد و بهبود یافت.

* در حدیثی ازامام رضا (ع) چنین آمده است که :

انجیر بوی بد دهان  را از بین می برد ؛ استخوان را محکم می سازد؛ باعث رویش مو  می شود ؛ درد را بر طرف می کند و با وجود انجیر دیگر به دارو احتیاج نیست.
مضرات

- انجیر برای کبدهای ضعیف مناسب نیست و آنهایی که کبد ضعیف دارند ، باید انجیر را با گردو  بخورند.

- زیاده روی در مصرف انجیر باعث نفخ شکم و اسهال می شود و برای چشم نیز مضر است .

- انجیر برای مبتلایان به بیماری قند مضّر است.

- انجیر برای مبتلایان به اختلال معده و روده مضّر است.

- زیاده روی در خوردن انجیر، برای معده و چشم  زیان آور است و خنثی کننده زیان آن، کرفس  است.
تهیه دسر با انجیر

برای تهیه پوره انجیر، 240 گرم انجیر را با یک سوم لیوان آب یا آب میوه، در مخلوط کن بریزید و با هم مخلوط کنید. پوره انجیر می تواند به عنوان یک جایگزین مناسب برای چربی و یک شیرین کننده در سفره غذایی شما استفاده شود.
خرید و نگهداری انجیر

موقع خرید انجیر دقت کنید که تازه و پوست آن صاف باشد. اگر بوی ترشیدگی می داد، آن را نخرید ، زیرا این بو نشان می دهد که قند موجود در انجیر تخمیر و میوه خراب شده است.

انجیر تازه را حتماً باید در یخچال نگهداری کنید ، ولی انجیر خشک را می توانید در یخچال یا در هوای اتاق نگهداری کنید. البته باید در یک ظرف یا بسته بندی بدون هوا و رطوبت باشد که در اینصورت برای چندین ماه می توان آن را نگه داشت.

طی مطلبی در آینده خواص برگ و شیره درخت انجیر را برای شما بیان خواهیم کرد.
منابع:
http://www.tebyan.net http://asiasanat.ir