روشهای مبارزه با علفهای هرز مزارع برنج:

برای مبارزه و از بین بردن علفهای هرز در شالیزارها، معمولا" برنجکاران
به روشهای مختلف اقدام می نمایند:
الف - پیشگیری:
قبل از اینکه علفهای هرز در برنج زار رشد ونمو نماید، بهتر است از ورود بذر
آنها به مزارع جلو گیری شود و برای این کار اقدامات زیر لازم می باشد:
• بذری که برای کاشت بکار می رود بایستی کاملا پاک و بوجاری شده و فاقد هر گونه بذر
علف هرز و بذور غیر تیپ (دلک) باشد.

• در موقع انتقال نشاء به زمین اصلی علف هرز همراه با نشاء علف هرز به زمین اصلی وارد
نشود.

• برای آنکه بذر علفهای هرز توسط آب منتقل نگردد، همیشه باید مسیر جویها را از وجود
این علفها پاک کرد. 

• حتی الا مکان باید مانع ورود حیوانات به این محل شد، چون در پاییز فضولات و پاهایشان
آلوده به بذر علف هرز است که در بهار سبز خواهند شد.
• توصیه می شود که کشاورزان از قسمتهای عاری از بیماری و عاری از علف هرز اقدام به
بذر گیری کنند تابذری بدون علف هرز و سالم و مرغوب داشته باشند. 

• از ورود وسایل آلوده به بذر (ماشین آلات های مانند کمباین وخرمن کوب ) به مزرعه جلوگیری
بعمل آید.

• از باقی گذاشتن علفهای هرز که توسط وجین از زمین خارج شده اند در داخل مزارع خود
داری شود. 
• محل احداث خزانه سال آینده را در موقع وجین از علف هرز کاملا" پاک نگهداشته و نباید
گذاشت تا علف هرزی باقی مانده و تولید بذر نماید.
• بعداز برداشت محصول محل خزانه سال آینده را با کاه و کلش آتش زده تا بذر و بوته های
علف هرز کوچک باقی مانده در محل خزانه سال آینده از بین برود.

• در صورت بارندگی ویا هر دلیل دیگری که نتوان محل خزانه سال آینده را آتش زد باید
بوته های علف هرزی که باقی مانده اند از زمین کند تا بعد از برداشت محصول این بوته
ها بعلت شرایط مساعد پیش آمده رشد نکرده و بذر ندهند و پس از این عملیات باید اطراف
محل خزانه سال آینده را مرز کشی نمود تا هرز آب مناطق بالا دست وارد محل خزانه نشود.



ب- مبارزه زراعی :
• عملیات و مراحل مختلف آماده کردن زمین اصلی برنج در صورتی
که بموقع و به طور دقیق انجام شوند در کم کردن و یا از بین بردن علفهای هرز تأثیری
زیادی خواهند داشت. در صورتی که شخم اول در پاییز انجام شود موجب از بین رفتن بذر سوروف
شده و از طرف دیگر،چنانچه شخم عمیق و با فاصله انجام گیرد سبب می گردد که بذر علفهای
هرز در عمق زیاد خاک قرار گرفته و جوانه آنها قادر به خروج از خاک نباشد

• غرقاب کردن شالیزار نقش مهمی در کنترل علفهای هرز برنج دارد. در صورتی که زمین
را در اول بهار، قبل از کاشت و بعد از کاشت نشاء به صورت غرقاب آبیاری نمایند، وجودآب
زیاد در داخل کرتها موجب کاهش رشد علفهای هرز بخصوص سوروف شده و از این راه کمک زیادی
به کم شدن علفهای هرز خواهد شد. حتی در فصل غیر زراعی چنانچه تنظیم آب خوب انجام
گیرد می تواند در کنترل علفهای هرز دائمی موثر واقع شود. در تنظیم عمق آب باید دقت
شود که سطح آب خیلی پایین نباشد. شالیزار صاف و تسطیح شده باشدبطوریکه از بعضی نقاط
آن خشکی بیرون نزند. خصوصا بعداز نشاء کاری شالیزار به تناوب خشک نشود
تا علف هرز فرصت جوانه زدن پیدا نکند. با تنظیم آب اکثر علفهای
هرز از بین می روند. سطح آب بایستی متناسب با رشد گیاه برنج 
بالا بیاید. وحتی برای مصرف علف کشها فقط در صورت تنظیم آب با عمق مناسب می تواند موثر
باشند.

ج – مبارزه مکانیکی:
از بین بردن علفهای هرز مزارع برنج به وسیله کارگر(وجین) رایجترین و متداول
ترین روش مبارزه با علفهای هرز می باشد. وجین شالیزار در بیشتر مناطق شمال ایران به
وسیله دست انجام شده و بندرت توسط ماشینهای وجین کن دستی صورت می گیرد. 

وجین عمو ما" در دو نوبت، نوبت اول 15 تا 20 روز بعد از نشاء کاری و نوبت دوم حدود
35 روز بعد از نشاء کاری است که با دست و یا پا بوسیله نیروی انسانی زن ومرد
انجام می گیرد. این روش امتیازات زیادی نسبت به روشهای دیگر به ویژه روش شیمیایی
دارد. اولا هیچ علفی در برابر این روش مقاومت نشان نمی دهد زیرا هنگام وجین هر نوع
علف هرز از یکساله تا دائمی پهن برگ یا نازک برگ توسط دست جمع آوری و یا مدفون می شوند.
ثانیا" برای محیط زیست و حفظ تعادل طبیعی کاملا" بی ضرر است. ثالثا" با دست کشیدن در
سطح خاک تهویه و خروج گازهای زیان آور امکان پذیر شده و اکسیژن بیشتری در اختیار ریشه
ها قرار می گیرد. رابعا" استفاده از نیروی انسانی داخل کشور خرید مواد شیمیایی خارجی
را منتفی می سازد و از نظر صرفه جوئی ارزی فوق العاده مفید می باشد. از معایب وجین
دستی این است که پر زحمت و مستلزم نیروی انسانی زیادی است. 

ح – کنترل بیولوژیک :

استفاده از دشمنان طبیعی تا سطح قابل قبول اقتصادی که در حال حاضر با وجود روشهای شیمیایی
، زراعی و مکانیکی رونق چندانی ندارد.


خصوصیاتی که یک عامل بیولوژیک باید داشته باشد عبارتند از :


برای گیاه برنج زیان آور نباشد، قادر به تولید مثل سریع باشد ، بایستی مقاوم بوده وقادر
به حفظ موازنه جمیعت خود با علفهای هرزباشد، با شرایط محیطی میزبان سازگار باشد، از
گزند دشمنان و عوامل بیماری دور باشد.


ماشک شمالی علف هرز برنج را کنترل می کند. دو عدد غاز وحشی و یا اردک علفهای
هرز یک هکتار برنج را کنترل می کند. 


د- روش شیمیایی:
یکی از آسانترین و موثر ترین و کم هزینه ترین روشهای کنترل
علف هرز ، روش شیمیایی است. علت تمایل کشاورزان از علف کش : 
• علفکش باعث کاهش دفعات عملیات شخم مخصو صا" در زمان کاشت می شود.
• علف کشها تلاش عملی انسان یعنی وجین دستی که کار طاقت فرسایی است را کاهش می دهد
• در بازار به مقدار کافی موجود است و قیمت مناسبی نسبت به هزینه کارگری دارد. علاوه
بر مقرون بصرفه بودن در کنترل علف های هرز سمج مثل قیاق و بند واش موفق است. 


در دو زمان می توان سموم شیمیایی را مصرف کرد: الف- قبل از بذر پاشی ب- بعد از بذر
پاشی


البته لازم بذکر است که معمولا" یک هفته بعد از نشاء کاری بهترین موقع است. 

علف کشها در کشاورزی امروزی به دودسته کلی تقسیم می شوند:

 – علف کشهای عمومی: ترکیبات شیمیایی هستند که برای از بین بردن کلیه گیاهان در مزارع
زراعی و باغی و اراضی غیرزراعی مصرف می شوند. مانند گلیفوزیت( رانداپ) ، پاراکوآت(
گراماکسون)و...

 – علف کشهای انتخابی: ترکیبات شیمیایی هستند که با غلظت معینی جهت از بین بردن نوعی
خاص از گیاه در زراعت فرموله شده و در شرایط مطلوب پس از مصرف اثر منفی روی گیاهان
زراعی ندارد.مانند " تو- فور- دی ، بوتا کلر(ماچتی)

نقش آبیاری تحت فشار در افزایش بهره وری کشاورزی

به طور کلی به هر روش آبیاری که در آن آب با فشاری بیش از یک اتمسفر(فشار نسبی) در سطح اراضی به وسیله لوله توزیع شود آبیاری تحت فشار گفته می‌شود.

آبیاری تحت فشار به دو نوع آبیاری بارانی و آبیاری قطره‌ای قابل تفکیک است آبیاری بارانی روشی است که آب با فشاری بیش از یک اتمسفر در درون لوله‌هایی جریان پیدا کرده و در روی گیاه به صورت باران توسط نازل هایی که به آب پاش معروفند پاشیده می‌شود.

آبیاری قطره‌ای به دلیل اعمال عمق آبیاری کم و قابل تنظیم یکی از روش‌های مفید آبیاری بوده و مهمترین مزیت این روش صرفه جویی در میزان آب و هزینه‌ها است کارشناسان افزایش راندمان آبیاری به میزان ۷۰ درصد و در روش بارانی و به میزان ۹۰ درصد در روش قطره‌ای و تقلیل میزان آب مصرفی در مقایسه با آبیاری سطحی را از مهمترین امتیازت آبیاری تحت فشار می‌دانند.

بهره‌گیری از آبیاری‌های نوین در بخش کشاورزی و توسعه سیستم‌های آبیاری تحت فشار می‌تواند نقش مهمی در افزایش بهره‌وری داشته باشد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی آذربایجان‌شرقی گفت: خرد بودن اراضی در بهره نبردن از سیستم‌های آبیاری تحت فشار دخیل بوده است و به همین دلیل برنامه‌ریزی‌های صورت پذیرفته در سازمان جهادکشاورزی استان بر یکپارچه‌سازی اراضی شکل گرفته است.

ایوب ایرانی‌فام ادامه داد: زارعان آذربایجان‌شرقی به دلیل محدودیت آب و کوهستانی بودن منطقه، توانایی بیشتری در تولیدات دیم در کشور دارند به خاطر همین محدودیت های آبی موجود، آنها مجبورند برای تولیدات آبی از پایاب سدها سود ببرند.

ایرانی‌فام با اشاره به نیمه آبی بودن آبیاری اکثریت اراضی در استان تاکید کرد: تعدد بهره‌ برداران باغی و زراعی در 20 شهرستان را می‌توان دلیلی مهم برای عدم آگاهی آنان از فواید و اثرات آبیاری پیشرفته در استان قلمداد کرد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با بیان این که مدیریت هماهنگی ترویج کشاورزی و مدیریت آب و خاک سازمان همه نیروهای خود را برای گسترش آبیاری تحت فشار در مزارع و باغات استان بسیج نموده اند، یادآور شد: پرداخت 37.5 میلیون ریال تسهیلات بلاعوض برای هر هکتار آبیاری تحت فشار به آن دسته از کشاورزانی که اقدام به آبیاری تحت فشار کنند از مهم‌ترین اقدامات دولت برای بهره‌وری در آب کشاورزی است.

ایرانی فام تغییر الگوی کشت را در کاهش اتلاف آب تاثیرگذار دانست و خاطرنشان کرد: برای جبران کم‌ آبی و کاهش اتلاف آب در بخش کشاورزی که بزرگترین و مهم ترین مصرف‌ کننده آب است، تغییر الگوی کشت، بهبود راندمان آبیاری و فزایش بهره‌وری امری ضروری است.

مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نیز به خبرنگار ایسنا گفت: بر اساس برنامه پنجم توسعه باید 60 هزار هکتار از اراضی و شبکه های پایاب سدهای استان به سامانه تحت فشار مجهز شود که بر همین اساس 26 هزار و 849 هکتار از اراضی استان به سامانه آبیاری بارانی و 20 هزار و 673 هکتار به سامانه آبیاری قطره ای مجهز شده اند.

کامران یوسفی راد ضمن بازگو کردن کاهش بارندگی ها در سال آبی جاری افزود: اجرای طرح های آبیاری تحت فشار با توجه به وضعیت نامناسب آبی استان ضروری است چرا که بهره وری در بخش کشاورزی با اجرای سامانه آبیاری بارانی 20 درصد و با اجرای آبیاری قطره ای 40 درصد افزایش می یابد.

یوسفی راد از اقدامات انجام گرفته برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی گفت و تشریح کرد: اجرای طرح های انتقال آب با لوله، ایجاد کانال های آبیاری عمومی، پوشش انهار سنتی و زهکشی در پایاب سدها از دیگر طرح های اجرا شده برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی و اصلاح اراضی در کنار سامانه های تحت فشار است.

یوسفی راد ادامه داد: ادامه داد: وسعت اراضی آبی و دیم استان به ترتیب 412 هزار و 808 هزار هکتار و در مجموع یک میلیون و 220 هزار هکتار است و آبیاری بیش از 40 هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان از طریق سفره های زیرزمینی و یک هزار و 560 رشته قنات موجود صورت می گیرد.

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی هم در گفت و گو با خبرنگار ایسنا ضمن بازگو کردن مزایای آبیاری تحت فشار گفت: کارشناسان باغبانی کنترل علف های هرز، کاهش روان آب و یا هرزآب، کم شدن تبخیر آب و کاهش هزینه های کارگری را از مهم ترین مزایای آبیاری قطره ای می دانند.

سعداله اسکندری افزود: استفاده از روش آبیاری تحت فشار را باید یکی از راه های کاهش مصرف آب قلمداد کنیم.

وی با معرفی بیشتر این سیستم از آبیاری تصریح کرد: آبیاری قطره ای یک نوع آبیاری تحت فشار و قابل استفاده در باغات، گلخانه ها و کمتر در مزارع است.

اسکندری ادامه داد: در این سیستم آب از یک شبکه لوله کشی کم فشار پخش می شود.

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی یادآور شد: در آبیاری قطره ای مقدار سطح خیس شده زمین به تعداد نقاط ریزش آب و آرایش آنها بستگی دارد.

وی اظهار کرد: بیش ترین صرفه جویی در مصرف آب در این روش در اوایل فصل کشت یعنی زمانی که سطح زمین از شاخ و برگ گیاه پوشیده نشده و تبخیر آب از سطح خاک شدید است.

اسکندری تاکید کرد: آبیاری قطره ای با توجه به نوع محصول، میزان سرمایه گذاری اولیه وسهولت بهره برداری قابل اجرا خواهد بود.

بر اساس این گزارش؛ صرفه جویی در مصرف آب، سرعت بالای رویش گیاه، به کارگیری کود همزمان با آبیاری، جلوگیری از رشد بی رویه علف های هرز، صرفه جویی در مصرف انرژی، برداشت راحت تر محصولات و افزایش کمّی و کیفی محصولات از مزایای به کارگیری روش های آبیاری نوین به شمار می رود.

گل حسرت

سورنجان یا گل حسرت (نام‌های دیگر: پیاز سگ، پیاز حضرتی یا گل حضرتی نام یک سرده از راسته سوسن‌سانان، تیره گل‌حسرتیان Colchicaceae است.

سورنجان سرده‌ای است علفی با حدود ۳۰ گونه که بومی اوراسیا هستند؛ گلهای آنها بدون ساقه و شبیه گل زعفران است که در پاییز می‌شکفد و به آنها زعفران پاییزه یا چمنزار گفته می‌شود؛ میوه آنها پوشینه سه‌حجره‌ای است که در بهار، زمانی که برگها ظاهر می‌شوند، می‌رسد.

سورنجان در نقاط معتدل و مرطوب می‌روید. پیاز آن در عمق ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر در خاک فرومیرود و در پائیز گلهای سفید یا بنفش شش بخشی از آن خارج گردد؛ و این گلها لوله دراز دارند و تخمدانشان بر روی پیاز قرار گرفته است. پس از آمیزش قریب شش ماه در خاک باقی می‌ماند و تخمدان بزرگ می‌شود و در بهار با برگ‌های پهن و براق از خاک بیرون می‌آید و کپسولی سرخانه می‌سازد که دانه‌های درشت بسیار دارد. این گیاه بسیار سمی و ماده مؤثر آن به نام کلشیسین در بیماری نقرس بکار می‌رود.

گل سورنجان که زرد است را شنبلید می‌گویند.

ریشه این گیاه غده توپر بوده در فصل پائیز حدوداً هشت گل جامی شکل به رنگ ارغوانی، صورتی یا سفید ظاهر شده و پس از آن ۵ – ۳ برگ نواری شکل، بزرگ و نیمه افراشته و براق در فصل بهار سر از خاک درمی آورند. حداکثر بلندی و گستردگی گیاه ۱۵ – ۱۰ سانتی متر است… 

  نیازها:
مکان باز و آفتابی، خاک دارای زهکش خوب، برگ ها را تا زمانی که کاملاً پژمرده نشده اند از گیاه جدا نمی کنند تا مواد غذائی لازم برای تولید گل ها در فصل پائیز را پیش از شروع دوره استراحت پیازها مهیا نمایند. حداقل دمای قابل تحمل آن ۱۵- درجه سانتی گراد است. 
ـ ازدیاد:
از طریق کاشت بذر و یا تقسیم گیاه در فصل پائیز امکان پذیر است.

این گیاه به نامهای زعفران خزان، بانوی عریان نیز شناخته می شود.
تمام قسمتهای این گیاه سمی است و ممکن است باعث مرگ شود