ذرت یا جواری یکی از غلات مهم است. منشأ آن قاره آمریکا بودهاست و پس از گندم، بیشترین اراضی کشاورزی جهان به ذرت اختصاص دارد. ذرت سرشار از مواد مغذی مورد نیاز برای بدن بوده و نیز منبع خوبی از فیبر محسوب میشود و سرشار از کالری است.ذرت تا قبل از سال ۱۴۹۲ میلادی (سال کشف آمریکا) در قاره آسیا، اروپا و آفریقا بعنوان یک گیاه زراعی شناخته شده نبود. اما این گیاه را از قرنها پیش در آمریکای مرکزی میشناختند و توسط مردم سرخپوست آمریکا کشت میشد. بهمین سبب نام لاتین ذرت از یکی از طوایف سرخپوست بنام Marisi Mahig گرفته شده است.
نام این گیاه در زبان انگلیسی corn در عربی ذرت و بلال است. نام فارسی این گیاه جواری (فرهنگ دهخدا) است ولی واژهٔ عربی ذرت بکار برده میشود.ذرت تا قبل از سال ۱۴۹۲ میلادی (سال کشف آمریکا) در قاره آسیا، اروپا و آفریقا بعنوان یک گیاه زراعی شناخته شده نبود. اما این گیاه را از قرنها پیش در آمریکای مرکزی میشناختند و توسط مردم سرخپوست آمریکا کشت میشد. بهمین سبب نام لاتین ذرت از یکی از طوایف سرخپوست بنام Marisi Mahig گرفته شده است.
مطالعات نشان می دهد که یک رژیم غذایی غنی از میوه ها و سبزیجات رنگ روشن می تواند مزایای مهم سلامت داشته باشد ذرت نیز با داشتن ویتامین و عناصر فراوان مانند آهن نیز میتواند نقش مهمی در تغذیه داشته باشید
نام این گیاه در زبان انگلیسی corn در عربی ذرت و بلال است. نام فارسی این گیاه جواری (فرهنگ دهخدا) است ولی واژهٔ عربی ذرت بکار برده میشود.رنگ های این گیاه مختلف وبا رنگ های رنگ آنها متفاوت و شامل سیاه، آبی خاکستری، بنفش، سبز، قرمز، سفید و زرد است.
نمونه های مورد فروش بذرکو به شرح زیر می باشد:
بذر ذرت مکزیکی خریداری شده از آمریکا بسیار شیرین و لذیذ
بذر ذرت 704
بذر ذرت الوان دارای رنگ های مشکی-قرمز-زرد-سفید و..
بذر ذرت سیاه یا ذرت مشکی
بذر ذرت قرمز
بذر ذرت سفید
بذر ذرت زرد تزئینی آناناسی کوچک
بذر ذرت قرمز تزئینی آناناسی کوچک
بذر ذرت تزئینی مخلوط قرمز و زرد
این گونه از ذرت به رنگ سفید با نام white corn لاتین خوانده می شود.در لایه سبز رنگ خود ذرت های سفید نهاده شده دارد.یک ذرت سفید میتواند حدود 400 دانه در حال رشد به صورت طولی تولید کند .ذرت ها سفید مزه ای شیرین و به رنگ سفید مایل به خامه ای است .دانه ها درصد بالای از شکر وآب در ترکیب خود دارد.در ابتدای بلوغ مغز دارای آب بسیار بوده و به مروز که رو به کهولت می رود مغزها رو به سفتی و آب و قند تبدیل به نشاسته می شود .این گونه ذرت در هر فصلی در دسترس می باشد .این گونه ذرت را کمتر میپزند چون طعم و عطر خود را از دست می دهد معمولا آن را بو داده یا کباب (ذغال) یا بخار پز می کنند البته در سالادها مصرف بیشتری دارد .در آمریای شمالی بعوان یک منبع مهم غذایی به شمار می رود و یکی از محصولات مهم در کلمبیا می باشد.همچنین بعنوان یک مخمر نیز استفاده می شود .
این ذرت با نام (Kulli) Black Incan Corn خوانده می شود.رنگ آن سیاه مایل به بنفش است و درزمان بلوغ به رنگ های مایل به خاکستری، آبی و سفید نیز دارد .این ذرت نیز بومی مکزیک بوده .تاریخچه این ذرت قدیمی است حتی به 2700 سال پیش می دانند در یک نوشته در سال 1863 توسط جیمط گرگوری به این ذرت در باغ سبزی اشاره شده طوری که نام آن را Black Aztec سیاه آزتک، ذرت سیاه،Black Sugar', 'Black Sweet', 'Mexican Swee نام نهاد و در آن زمان با قیمت بسیار هنگفتی بفروش می رسید البته همین الان هم در ایران همین ذرت با قیمت 20 هزار تومان بنده در قسمت جنوبی دیدم !!این گیاه مناسب برای جاهای گرم می باشد همانند دیگر ذرتها.خاک باید غنی بوده خاک کمپوست بهترین خاک برای آن می باشد دانه ها به فاصله 12 اینچ فاصله کاشته شوند.آبیاری باید مرطوب باشد .
این گونه از ذرت نیز رنگ قرمز گاهی کم رنگ و گاهی پر رنگ تر وجود دارد .ذرت قرمز نیز حاوی 18 ردیف معمولا می باشد که پر از دانه های بسیار زیبا بوده و ارتفاع آن معمولا به 7 فوت نیز می رسد.نکته قابل توجه این است که ذرت قرمز دارای 20 درصد از رنگ های دیگر پروتین بیشتری دارد!این ذرت رنگ دانه ای به زنگ بنفش مایل به قرمز anthocyanins دارد که به حفظ عملکرد مغز کمک می کند.بافت گیاهان عالی حاوی آنتوسیانین است که یکی از دلایل بیشتر چرا میوه ها و سبزیجات بخش مهمی از یک رژیم غذایی خوب است.این ذرت نیز بسیار شیرین و خوشمزه و مورد علاقه سر آشپزها بخاطر رنگ جذاب و اشتها آور آن برای سالاد و سایر غذاها می باشد.
این ذرتها بیش از 15 رنگ میشوند. سیاه، اناری، نارنجی، سورمهای، عنابی، حنایی، سبز، بنفش، خاکستری، جگری، نیلی و قرمز رنگهایی است که این ذرتها به خود میگیرند که گاه یک رنگ و یکدست و گاهی ترکیبی از دو یا سه رنگ میشوند.ذرت رنگینکمانی کمی شیرینتر از ذرت معمولی است و به گفته آقای مؤذنی دارای آنتیاکسیدان، قند و نشاسته بیشتری هستند و برای سالاد، سوپ، کنسرو و تهیه آرد به کار می رود که با توجه به متفاوت بودن رنگ، طرفداران زیادی دارد.
اولین بار کشاورزی امریکایی بهنام "کارن بارنز" سالها پیش در ایالت اوکلاهاما درختها و ریشههای مختلف گیاهان را به شاخه اصلی ذرت پیوند زد تا بتواند بلالی متفاوت تولید کند. این کار نتیجه داد و این بلالهای خاص حالا صنعتی جدید ایجاد کرده است. هر کدام از این ذرت ها نزدیک به 24 هزار تومان یا 8 دلار در بازار به فروش میرسد.
این گونه ذرت نیز تزئینی و بسیار زیبا با شکلی شبیه ما بین آناناس و ذرت می باشد و به همین نیز معروف می باشد (pineapple fruit corn) ارتفاع گیاه تا 150 سانتی متر می رسد میوه شیرین و خوراکی بوده و دارای رنگ های محتلف همانند ذرتها قرمز، زرد و ... می باشد.
منابع:
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B0%D8%B1%D8%AA
http://www.specialtyproduce.com/produce/White_Corn_501.php
http://boushehr.irib.ir/-/%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D9%88-%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B0%D8%B1%D8%AA-%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86
http://www.victoryseeds.com/corn_black-aztec-sweet.html
http://homeguides.sfgate.com/grow-black-aztec-corn-24344.html
مقدمه:
گردو، پراکندگی وسیعی از کوه های
کارپاتیان در اروپای مرکزی تا قفقاز و شمال آسیای صغیر و منچوری داشته است.
این گیاهان از تیره گردو سانان است . مغز ساقه ی درخت گردو لایه لایه ،
تنه صاف با پوست فلسی و شیاردار ، برگ ها مرکب شانه ای دارد و درخت یک پایه
محسوب می شود . گلهای نر آن در جانب شاخه ها یکساله و روی گل آذین سنبله
دم گربه ای ( شاتون ) و گلهای ماده آن در نوک شاخه های سال جاری در گروه
های 3-1 عددی و در برخی از ارقام گردو در جانب شاخه های سال جاری حاصل می
شوند . گرده افشانی گردو توسط باد انجام میگیرد . عمل گرده افشانی و تلقیح
در اوایل بهار می باشد . میوه های گردو از نوع فندقه بوده که در آن فرابر
میوه چوبی شده و توسط پوسته سبز که منشاء برگ دارد احاطه می شوند . گردوهای
جوان و تازه به بار نشسته حالت ناهمرسی از نوع نر پیش رسی نشان می دهند .
اما با بالغ شدن درخت ، گلهای نر بیشتری تشکیل می شود و تطابق زمانی بین
مرحله گرده افشانی و آماده بودن گل های ماده بوجود می آید . البته بعضی از
ارقام گردو ماده پیش رس هستند و توصیه می شود برای کاهش پدیده ناهمرسی ،
بهتر است ارقام نر پیش رس همواره با ارقام ماده پیش رس کشت شوند . یکی از
ارقام متداول گردو که در اکثر کشور ها کشت می شود ،گردوی ایرانی است که
البته منشاء آن کوه های کارپات می باشد . اغلب گردوهای ایرانی خودبارور
هستند اما حالت نر پیش رسی دارند . گردوی سیاه شرقی از گردوهای آمریکای
شمالی بوده و چوب آن صاف و با ارزش است . طعم میوه آن مطلوب بوده اما
کوچکتر است .از گونه های دیگر گردو می توان به گردوی سیاه کالیفرنیای شمالی
و گردوی سیاه کالیفرنیای جنوبی اشاره کرد . اکثر گردوهای سیاه دارای میوه
هایی با پوسته ضخیم بوده و مقاومت آنها نسبت به سرما بیشتر از گردوی ایرانی
است . درخت گردو در طول تابستان و زمستان نسبت به گرما و سرمای بیش از حد
حساس است . در طول دوره خواب زمستانی ، گردو می تواند 11- درجه سانتیگراد
را تحمل کند اما سرمای دیررس بهاره به شاخسارهای تازه تشکیل شده گردو آسیب
می رساند و در ضمن سرمای های زود رس پاییزه نیز به شاخه های گردو آسیب وارد
می کند. گردو به یک ذوره فصل رشد طولانی نیاز دارد و از میوه های مناطق ،
معتدل گرم به شمار می آید . دماهای بالاتر از 40 درجه سانتیگراد و رطوبت کم
در پوسته سبز میوه آفتاب سوختگی ایجاد کرده و مغز میوه چروکیده می شود و
گاهی اوقات نیز میوه ها پوک می شوند . گردو طالب تابستانهای خنک می باشد .
در ضمن گردو به بیماری پوسیدگی مغز گردو حساس بوده و به ویژه گردوهای جوان
آسیب زیادی می بینند . این بیماری روی برگها و در گلگاه میوه های جوان لکه
ایجاد کرده و منجر به حد چروکیدن و لزج شدن مغز میوه می شود . . در حین
رسیدن میوه نیز دمای بیش از پایین شب موجب سیاه شدن پوسته مغز میوه گردو می
شود . در حین رشد میوه در اوایل بهار بارش تگرگ و ضربه های مکانیکی وارد
شده به میوه سبب سیاه شدن آن قسمت از میوه که ضربه وارد شده ، می گردد.
جوانه های گردو به 1500-700 ساعت سرمای زیر 7 درجه سانتیگراد نیاز دارند ،
تا استراحت زمستانی آنها به اتمام برسد . درخت گردو بعد از 5-6 سال شروع به
محصول دهی می کند و در 15-10 سالگی به حداکثر باروری می رسد . شکل شلجمی و
یا جامی برای درختان گردو مناسب بوده و بعد از به بار نشستن ، نیاز به هرس
ندارند . فاصله ی کشت مناسب گردو 12-10 متر است . ریشه های گردو و محوری و
عمیق رشد می کنند و به خاکهایی با عمق 3-2 متر نیاز دارند . ریشه های گردو
نسبت به غرقاب شدن حساس می باشند . گاهی در تابستان چند روز بعد از آبیاری
به روش غرقابی ، برگهای درخت گردو و خشک شده و به طور ناگهانی پژمرده می
شوند .این پدیده را فلج گیاهی می نامند و هیچ گونه عامل بیماریزا در آن
دخالت ندارد . تصور می شود که دمای بیش از حد خاک ، توقف رشد ریشه در اثر
رطوبت ناکافی و غرقاب شدن ناحیه ریشه از عوامل موثر در بروز فلج گیاهی باشد
.ریشه های گردوی پارادوکس نسبت به این عارضه بسیار مقاوم هستند . ازدیاد
گردو اکثرا با کشت بذر انجام می گیرد اما به دلیل ناخالص بودن بذر گردو ،
درختان حاصل شده یکدست و متجانس نبوده و کمتر به پایه مادر شباهت دارد .روش
دیگر ازدیاد از طریق پیوند روی پایه های گردو می باشد . اما در این روش
نیز به علت خروج شیره از محل زخم و ترشح ژوگلون که از فنلهای مرکب به شمار
می آِید موجب کاهش گیرایی پیوند و کاهش جوش خوردن پایه و پیوندک می شود
.نتایج تحقیقات در مورد نوع پیوند متفاوت است برخی پیوند وصله ای و برخی
دیگر پیوند شکمی را مناسب می دانند . توصیه می شود قبل از عمل پیوند ، در
پایه مورد نظر زخم ایجاد شود تا موجب خروج شیره و ژوگلون از محل زخم گردد و
گیرایی پیوند به این ترتیب افزایش می یابد . برخی دیگر پیشنهاد می کنند
بعد از عمل پیوند ، نهال ها را به طور مورب بر روی لوله های آب گرم قرار
دهند . بطوریکه محل پیوند روی لوله ی آب گرم قرار گیرد . . در این شرایط
تشکیل بافت پینه در محل پیوند سریع بوده و درصد گیرایی پیوند افزایش می
یابد . در آمریکا و برخی کشور های دیگر از پایه های مختلف گردو در ازدیاد
این گیاه استفاده می شود . پایه های بذری گردوی ایرانی معمولترین پایه برای
تکثیر گردو بوده و مقاوم به پوسیدگی طوقه و بیماری خط سیاه می باشد . پایه
ی گردوی سیاه کالیفرنیای شمالی از پایه های متداول در کالیفرنیا بوده و
برای گردوی ایرانی مورد استفاده قرار می گیرد این پایه به بیماری قارچ ریشه
بلوط و نماتد مولد غده ریشه و بیماری خط سیاه مقاوم است . اما به قارچ
فیتوفترا و نماتد زخم ریشه حساس است . گردوی سیاه شرقی پایه رضایتبخش برای
گردوی ایرانی بوده و به گال طوقه ، قارچ فیتوفترا و قارچ ریشه بلوط مقاوم
است و موجب زودرسی محصول می شود اما این پایه به بیماری خط سیاه حساس است .
پایه پارادوکس که دو رگ گردوی سیاه کالیفرنیای شمالی و گردوی ایرانی است
مقاوم به نماتد و قارچ فیتوفترا می باشد . عارضه خط سیاه که در محل پیوند
بین پایه های گردوی سیاه کالیفرنیای شمالی که بر روی آن گردوی ایرانی پیوند
زده شده باشد ظاهر می شود .این عارضه بعد از 20-15 سال و هنگامی که درختان
پیوندی در حال باروری هستند ظاهر می گردد . در این پدیده لایه نازکی از
یاخته های لایه زاینده و آوند آبکش در محل پیوند می میرند .بافت مرده به
تدریج در اطراف درخت و در محل پیوند گسترش می یابد . علل بروز این عارضه
ناشی از ویروس بوده که پایه های گردوی سیاه کالیفرنیا به آن مقام هستند اما
گردوی ایرانی نسبت به این ویروس حساس می باشد .از ارقام تجاری گردو در
ایران می توان به کردوی کاغذی ، نوک کلاغی و ضیاء آبادی فزوین اشاره نمود .
ضرورت مصرف بهینه کود های شیمیایی برای افزایش عملکرد درخت گردو
گردو
از خانواده Juglandaceae می باشد . در داخل جنس Juglans حدود بیست گونه
گردو وجود دارد . تمامی این گونه ها به مصرف آجیلی می رسند . از نظر
باغبانی تنها محصولات گردوی ایرانی Jregia کاملا توسعه یافته است و از لحاظ
تولید محصول اقتصادی است و گردوهای سایرگونه ها دارای پوست زخیم و سختی
هستند که مانع جدا کردن و استفاده از آنها می شود . گردوی ایرانی در خاکهای
آهکی علائم کمبود روی ( خشکیدگی سرشاخه ها ) و کلروز نشان داده و نیاز به
مصرف کودهای پتاسیمی ، سولفات روی و سولفات آهن پیدا می کند و در خاک هایی
با مقادیر زیاد بر و کلر باید از پایه های متحمل مانند J.microcatpa
استفاده شود ولی مقادیر زیاد بر، باعث سوزش برگچه ها و سرشاخه ها شود . سطح
زیر کشت گردوی کشور 1377 حدود 83 هزار هکتار گزارش شده که از این سطح زیر
کشت ، حدود 32698 هکتار باغات جدید و بیش از 50000 هکتار را باغهای بارور
تشکیل می دهند . کل محصول تولیدی 143 هزار تن و میانگین تولید در هر هکتار
باغ بار ده 2849 کیلوگرم است که رقم ناچیزی است .
در سال 1998 ، کل
گردوی تولید شده در سطح جهان یک میلیارد تن بوده که در همان سال ، این با
143 هزار تن بعد از چین و آمریکا در مقام سوم کشورهای تولید کننده گردو
قرار داشت . لازم به ذکر است که سطح زیر کشت و تولید گردو در کشور در
سالهای اخیر رشد بسیار چشم گیری داشته است ، به طوری که ایران در سال 1993
در مقام چهاردهم در سطح جهانی قرار داشت ، در حالی که در سال 1998 از نظر
سطح کشت به مقام سوم جهانی صعود کرده است . لذا ضرورت دارد به عواملی که
باعث افزایش عملکرد و بهبود کیفیت این می گردند ، اهمیت خاصی قائل شد . یکی
از عوامل مهم در افزایش هملکرد و بهبود کیفیت ، نقش تغذیه مطلوب و بهینه
کود ها می باشد.
نیاز غذایی درخت گردو
انستیتوی تحقیقات کشاورزی
جنوب غربی فرانسه از سال 1980 برای تشخیص مقدار مواد غذایی گردو ، به
مطالعه ی بافتهای مختلف درخت کامل پرداخت . از 340 تجزیه چنین استنباط
گردید که 220 کیلوگرم در هکتار ازت ، پتاسیم به میزان 340 ، فسفر به میزان
20 و منیزیم به میزان 22 کیلوگرم در هکتار از خاک برداشت می نماید . میزان
عناصر ریز مغذی ؛ آهن ، روی ، بر و منگنز سالانه در حال کاهش بود . با در
نظر گرفتن اینکه قسمت عمده ای از برگ و پوست . غیره بر اثر عملیات مکانیکی
از باغ خارج شده بود ، علی رغم برگشت مقداری از آنها به زمین ، خاک به
تدریج ضعیف گردید ، و میزان ازت ، کلسیم و پتاسیم آن به ترتیب 75، 65 و 30
کیلوگرم در هکتار کاهش یافت .
در مورد میوه ، بررسی تکمیلی در مورد صد
عدد گردوی رسیده و سالم دارای پوست سبز ، خشک و مغز از اواخز خرداد تا
پایان فصل برداشت انجام و مشاهده گردید علی رغم افزایش مداوم عناصر پرمصرف و
کم مصرف ( به استثنای آهن و منگنز ) در طول دوره رشد میوه ، 5 هفته قبل از
رسیدن میوه کاهش شدیدی در نقل و انتقال این عناصر پدید آمد . پوست سبز
دارای بیشترین مقدار پتاسیم بوده و بیش از نیمی از کل کلسیم میوه را تشکیل
می دهد. پوست خشک ، ضمن فقدان عناصر پر مصرف ( به استثنای کلسیم ) ، دارای
مقدار زیادی عناصر کم مصرف می باشد . همانطور که در جدول سه آمده است ، برگ
درخت گردو نیز محتوی مقدار قابل توجهی عناصر غذایی است . نتیجه آنکه تاج
درخت گردو در یک هکتار باغ بار آور ، هر سال 150 کیلوگرم کلسیم ، 132
کیلوگرم ازت و 78 کیلوگرم پتاسیم مصرف می کند .
عناصر غذایی مورد نیاز گردو
مدیریت
صحیح مصرف کودهای ازته یکی از عواملی است که می تواند در افزایش عملکرد و
بهبود کیفی میوه گردو نقش موثری داشته باشد . اولین تظاهر کمبود ازت در برگ
گردو ، زرد شدن رنگ برگهاست که ابتدا در قسمت پایین برگ و سرانجام در تمام
طول برگ مشاهده می شود . هنگام کم شدن ازت در خاک ، میزان عملکرد و تولید
محصول گردو و اندازه میوه های آن نیز کاهش می یابد و برگها کوچک و زرد رنگ
یا کم رنگ و ساقه ها و شاخه ها لاغر می ماند . زیادی میزان ازت باعث گسترش
بیحد شاخه و برگ و افزایش برگهای درشت و سبز تیره ، رشد سریع درخت و کاهش
استحکام ساقه ها و شاخه ها و کاهش میزان باردهی در اثر بهم خوردن تعادل
فیزیولوژیکی می شود . یکسری مطالعات در ایالات کالیفرنیای آمریکا در گردو و
نشان داد که در اولین سال افزایش کود ازته نتیجه ی مطلوب بدست نیامد .
لیکن نتیجه مثبت با افزایش کود ازته با 180 کیلوگرم ازت خالص در هکتار در
سالهای بعد حاصل گردید و کاربرد 180کیلوگرم ازت خالص در هکتار از کاربرد
90کیلوگرم ازت در هکتار بهتر بوده است .در آزمایش دیگری کود ازته را به
میزان 133 ، 22 و 356 کیلوگرم در هکتار بر خاک اضافه و ملاحظه گردید که
گردوی ایرانی هر ساله 120 کیلوگرم ازت از یک هکتار زمین خارج می کند . در
مناطقی که علائم کمبود ازت در درختان گردو مشاهده شده ، در تجزیه برگ
گردو مقدار ازت موجود در برگ ها کمتر از 1/2 درصد بوده است . اگر مقدار ازت
موجود در برگ بین 2/2 تا 0/3 درصد باشد ، کمبود ازت برای چنین برگهایی
وجود نخواهد داشت .
آهن
عنصری است که در تنفس گیاه
، سنتز کلروفیل ، تنظیم کاتالیزوری سیستمهای اکسایشی – احیاء نقش اساسی
دارد .کلروز آهن به شکل زرد شدن پهنک برگها ظاهر می شود در حالی که رگبرگها
تا مدتی سبز باقی می مانند . علائم کلروز دو ماه بعد از بیدار شدن گیاه
ابتدا روی برگهای جوان و به تدریج روی برگهای پیر تر ظاهر می شود . کلروز
در آغاز یک منطقه از تاج درخت نفوذ می کند و سال به سال سایر قسمتهای برگ
خیز درخت را نیز فرا می گیرد .به طوری که اولین شاخه ها و سرشاخه های مبتلا
خشک می شوند ، پوست گردو خشبی می شود ، اندازه میوه کوچک و تولید محصول
کاهش می یابد . نیاز گردو به آهن معمولا حدود 2/1 کیلوگرم در هکتار در سال
است . در این حالت نباید کلروز آهن را فقط مربوط به کمبود آهن در خاک دانست
، بلکه علت اصلی آن با توجه به عدم قدرت گیاه در جذب آهن ، باید در عوامل
بازدارنده دیگر جستجو نمود . برخی از این عوامل عبارتند از :
شرایط خفه
کننده ی خاک های سنگین و تهویه نشده که بر اثر رفت و آمد ماشینهای سنگین
کوبیده می شود و آب باران و آبیاریهای بارانی وآنها را فشرده می کند .
دما
و تابش بسیار زیاد بخصوص تابش نور خورشید سبب افزایش pH در شیره سلولی و
کاهش تحرک آهن در بافت گیاهی می شود . این عامل کمبود مشابه کمبود آهن
متاثر از آهک است . بی کربناته بودن آب آبیاری که باعث افزایش pH شیره
سلولی و در نتیجه رسوب عناصر غذایی در درون آوندهای درخت می گردد .
کلروز
آهکی در خاکهای آهکی نسبت به میزان آهک فعال در زمین واکنش های دیگری نشان
داده است. اگر میزان آهک فعال بیش از پنج درصد باشد، کلروز شدید تر می
شود. درخت گردو در خاک های مختلف حساسیت متفاوتی نسبت به کلروز آهکی نشان
می دهد .برای مبارزه با کلروز آهن در گردو ابتدا باید پایه مقاوم را انتخاب
نمود .بعنوان مثال J.regia بویژه J.nigra دو پایه حساس به کلروز هستند.
کاشت گردو در زمین های سنگین که بیش از سی درصد رس و بیش از پنج درصد آهک
فعال دارند توصیه نمی شوند. موثرترین و اقتصادی ترین راه مبارزه با کلروز
آهن در درخت گردو استفاده از سولفات آهن به میزان یک کیلو گرم به همراه یک
کیلو گرم کود بیو گوگرد طلائی یا بیو فسفات طلائی در کنار کود حیوانی به
صورت چالکود هر دو سال یک بار می باشد.
منیزیم
علائم
کمبود منیزیم به صورت نواحی زرد مشخص در نوک و حاشیه برگها پایین درختان
ظاهر می شود. علائم کمبود هنگامی قابل تشخیص است که شاخه ها به اندازه کافی
رشد کرده باشد . میزان جذب منیزیم می تواند تحت تاثیر رقابت کاتیونهای
دیگر نظیر پتاسیم ، آمونیوم قرار گیرد . از میان این یونها تاثیر پتاسیم در
جذب منیزیم بسیار مهم است زیرا باغات گردو با مقادیر نسبتا سنگین از کود
دهی مواجه می شوند . علائم کمبود منیزیم زمانی در برگهای گردو ظاهر می شود
که معمولا دارای مقدار منیزیم کم و پتاسیم زیاد است و حتی ممکن است مقدار
پتاسیم در خاک کم باشد . بطوری که ذکر شد کمبود منیزیم موجب زردی برگها می
شود . زردی حاصل به صورت بین رگبرگی ظاهر شده و تنها در حالات شدید می
تواند سبب نکروزه شدن شود .. بین اواخر مرداد تا اوایل شهریور کمبود منیزیم
همواره تا حدی سبب ریزش برگها می شود . برای کنترل کمبود منیزیم می توان
نیم الی یک کیلو گرم سولفات منیزیم یا سولفات پتاسیم منیزیم را به صورت
جایگذاری عمقی برای هر درخت بارده گردو در نظر گرفت . نویسنده: م.
جهان پناه
منابع:
- جلیلی مرندی، رسول و جواد حکیمی رضایی. 1378. پرورش فندق، بادام، گردو. انتشارات جهاد دانشگاهی ارومیه.
- درویشان، محمود. 1376. پرورش گردو به روش جدید. شرکت انتشارات فنی ایران.
- رسول زادگان، یوسف. 1375. میوه کاری در مناطق معتدله. انتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان.
- ملکوتی، محمد جعفر و سید جلال طباطبایی. 1383. تغذیه بهینه در باغ های میوه کشور. انتشارات سنا.
- جلیلی مرندی، رسول. 1381. میوه کاری. انتشارات جهاد دانشگاهی استان آذربایجان غربی.
ازدیاد گردوی پیوندی
الف) تولید پایه بذری:
1- آماده سازی بذر برای کاشت:
بذرها
را از درختانی انتخاب نمود که سالم، دارای قدرت رشد خوب وترجیحا زودبارده
باشند. سوراخ قاعده پوست چوبی دانه ها باید تا حد امکان بسته تر باشد.
درصدمغز (نسبت مغز به پوست) باید بالای 50 درصد باشد. ضخامت پوسته چوبی
باید متوسط تا ضخیم باشد. مغز گردو باید به رنگ کرم روشن، فاقدفرورفتگی های
فراوان و دارای طعم ومزه خوب باشد و به آسانی از پوسته چوبی و دیواره های
داخلی جدا شود(اصطلاحا سوزنی نباشد). بذرهای گردو برای جوانه زنی نیازمند
سپری کردن یک دوره سرمائی می باشند که این نیاز سرمائی با قرارگیری آنها
بمدت 8-6 هفته در دمای حدود 5 درجه (دمای یخچال) در شرایط مطلوب برطرف می
شود. درطول این دوره ، از خشک شدن بذرها ، باید جلوگیری شود .هوای کافی
باید به بذرها برسد.
پس از این عملیات بذرها آماده کاشت می باشند.
2- کاشت بذر در خزانه:
معمولا
بذرهای گردو را در عمق 10 سانتیمتری وبا فاصله 10 تا 20 سانتیمتر از
یکدیگر در کنار جویهائی به پهنا و ارتفاع حدود 20 سانتی متر و پشته هائی به
پهنای 80 سانتی متر می کارند برخی از خزانه دارها روی هر پشته دو ردیف بذر
می کارند. قبل از کاشت بذر باید زمین را آبیاری کرد و چند روز به حال خود
گذاشت تا رطوبت آن به حد تعادل برسد وباصطلاح گاورو شود. بذرها را باید در
محدوده خط داغ آب (یعنی با فاصله حدود 15 سانتی متر از کنار جوی) بر روی
پشته ها کاشت. اگر رطوبت خاک خیلی زیاد باشد، دانه های گردو پوسیده وفاسد
می شوند واگر رطوبت آن خیلی کم باشد ، رویش دانه به تاخیر می افتد بهترین
حالت قرارگیری بذر در زمین حالتی است که دانه گردو به پهلو بر روی زمین
قرار داده شود. در این حالت درصد جوانه زنی بذرهای گردو افزایش می یابد.
معمولا در یک هکتار خزانه می توان حدود 100 هزار اصله نهال تولید کرد که 50
تا60 هزار از آنها قابل کاشت در زمین اصلی هستند.بطور معمول بلندی نهالهای
یکساله در خزانه 50 تا 70 سانتی متر است و در دو سالگی بلندی نهالها به 90
تا 120 سانتی متر می رسد.
پیوند پایه های بذری گردو
بطور کلی
روش پیوند بهترین راه تکثیر غیرجنسی در گردو می باشد. سایر روشهای تکثیر
رویشی مثل قلمه، خوابانیدن و ریزازدیادی یا بسختی جواب می دهند و یا به
صورت تجارتی متداول نشده است.
عوامل موثر در گیرایی پیوند گردو:
1- پایه (Stock ):
در حال حاضر بهترین پایه برای پیوند گردو در ایران ، پایه گردوی ایرانی
(
Juglans regia ) می باشد. این پایه با شرایط اقلیمی کشورمان سازگاری دارد.
از پایه های بذری قوی دوساله که پوست آن براحتی از چوب جدا می شود می توان
برای پایه پیوندی استفاده نمود.
2- پیوندک ( Scion):
معمولاً
پیوندک از بهترین ارقام گردو تهیه می گردد که باید از ارقام با باردهی
جانبی (Lateral) ، دارای پوست نازک، مغز روشن و توپر، پرمحصول و مرغوب
ودیربرگده پیوندک تهیه شود. درکشورمان با توجه به تحقیقات انجام گرفته در
سالیان اخیر،ژنوتیپ ها و ارقامZ63، Z67، Z30، Ronde de Montignac،
Chandler، Lara، Pedro، و Hartleyمورد تایید تحقیقات بوده و دارای خصوصیات
مطلوب کمی و کیفی هستند. البته از ژنوتیپهای برتر استانها که مورد تایید
مدیریت باغبانی و کمیته فنی نهال بوده و دارای خصوصیات فوق الذکر باشند
نیزمی توان پیوندک تهیه نمود.
3- نوع پیوند ( Type of grafting):
پیوند گردو به دو صورت انجام می گردد:
الف – پیوند شاخه ( Grafting ) که در فصل خواب و زمستان انجام می شود.
ب – پیوند جوانه ( Budding ) که در فصل بیداری و در بهار و تابستان انجام می شود.
4- دمای مناسب پیوند گردو:
محدوده دمایی مناسب برای پیوند گردو بین 30-20 درجه ( دمای مطلوب 26 درجه)
می
باشد. بایستی زمان پیوند را طوری انتخاب نمود که بعد از عمل پیوند، بمدت
4هفته دمای فوق الذکر موجود باشد تا بیشترین گیرایی پیوند حاصل شود. در
پیوند فصل خواب نیز برای تامین دمای فوق الذکر می توان از انرژی برق یاآب
گرم استفاده نمود.
5- رطوبت مناسب پیوند گردو:
میزان
رطوبت مورد نیاز محیط نیز برای تشکیل کالوس حداقل بین 60-45 درصد می باشد.
توصیه می گردد عمل پیوند زنی در صبح زود و روزهای خنک و بدون باد انجام
شود. ضمناً در حین انجام پیوند، پیوندک را نباید در معرض نور خورشید قرار
داد و برای جلوگیری از خشک شدن باید آنرا در گونی یا حوله مرطوبی پیچید.
ضمناً
به منظور حفظ رطوبت و افزایش درصد گیرایی پیوند، ضروری است محل پیوند در
خلاف جهت تابش نور مستقیم خورشید قرار گیرد. بهمین دلیل در نهالستانهای
شمالی-جنوبی محل پیوند در قسمت شمال شرقی پایه در نظر گرفته میشود.
6- تهیه و آماده سازی پیوندک:
پیوندک
از ارقام و ژنوتیپهای برتری تهیه می شود که دارای خصوصیاتی نظیر باردهی
جانبی بالا، محصول زیاد، نسبت مغز به پوست بالا، رنگ مغز روشن ، دیربرگدهی و
غیره می باشد. معمولاً شاخه هایی با طول 160-60 سانتی متر و قطر 16-10
میلیمتر دارای کیفیت مناسبی برای پیوند شاخه هستند. لذا از شاخه هایی برای
پیوند استفاده می گردد که سطح مقطع آنها مدور و گرد بوده و حداقل یک متر
طول داشته باشند.
بهتر است برای جلوگیری از خشک شدن پیوندکها، آنها
را در داخل خاک اره مرطوب و یا پیت ( Peat ) قرارداده و سپس آنها را در
داخل کیسه های پلاستیکی پلی اتیلنی بزرگ( نظیر کیسه زباله ) نگهداری نمود
تا رطوبت خود را حفظ نمایند. در پیوند وصله ای بهترین جوانه ها از قسمت های
میانی شاخه های یکساله وبا رشد رویشی مطلوب حاصل می شود. همچنین تهیه
جوانه از پیوندکهای خشبی سال قبل که در انبار سرد نگهداری شده باشند نیز
موفقیت بالایی را نشان داده است.
8- وسایل پیوند زنی و چسب پیوند:
معمولاً برای بستن محل پیوند از نوارهای مخصوص پارچه ای چسبدار، نوارهای پلاستیکی قابل کشیدن و یا لاستیک می توان استفاده کرد.
برای
پوشانیدن محل پیوند می توان از چسب پیوند استفاده نمود. همچنین می توان از
Latex ، موم، پارافین، چسب باغبانی و رزین نیز استفاده کرد. این مواد باعث
حفظ رطوبت پیوند شده و از خشک شدن آن جلوگیری می نماید.
9- پیوند وصله ای ( Patch budding ) :
پیوند
وصله ای موفقترین روش در بین پیوندهای جوانه در گردو می باشد. بهترین زمان
اجرای این پیوند در کرج و شرایط مشابه آن از نیمه دوم تیرماه تا اوایل
مرداد می باشد که درصد موفقیت آن به 60 – 40 درصد می رسد . البته در
استانهای شمالی کشور ( مازندران، گلستان، گیلان ) می توان این نوع پیوند را
در اواخر مرداد تا شهریور نیز انجام داد که پس از گذراندن زمستان ملایم ،
نهالهای پیوندی در بهار سال بعد، موفقیت زیادی در گیرایی پیوند نشان می
دهند. در پیوند تیرماه درجه حرارت مناسب بین30- 20 درجه سانتیگراد ( متوسط
26- 25 درجه ) می باشد دو برش افقی بطول 5/2 سانتی متر روی پایه و پیوندک
ایجاد نموده البته این برشها باید در منطقه صافی از پایه که حدود 20-10
سانتی متر بالاتر از سطح خاک می باشد انجام شود. سپس بوسیله چاقوی دو تیغه،
دو برش عمودی انجام گرفته و پس از آن با دو برش افقی به یکدیگر وصل
میگردند. پوست بریده شده به صورت یک قطعه مستطیلی شکل از پایه جدا می گردد.
این
عمل باید در روی قسمت جوانه دار ساقه پیوندک نیز انجام گردد. تحقیقات بعمل
آمده، استفاده از پایه های 2 ساله در این نوع پیوند مناسب تر است. توصیه
می گردد جوانه هایی که برای تهیه پیوندک مورد استفاده قرار می گیرند از
شاخه های صافی که مقطع عرضی آنها کاملاً دایره ای شکل و رنگ پوست آنها
خاکستری مایل به قهوه ای است (سبز نیست) تهیه گردند. . ضمناً بایستی فقط از
جوانه های سالمی که دارای اندازه درشت تا متوسطی هستند جهت پیوند وصله ای
استفاده گردد. استفاده از نوار پیوند یا چسبهای نواری و یا پلاستیک مخصوص
محل پیوند را طوری می بندند که فقط نوک جوانه بیرون باشد. 8-6 هفته بعد از
انجام عمل پیوند می توان نوار پلاستیکی را با احتیاط باز نمود .
10- پیوند امگا:
بهترین
زمان انجام این پیوند اواخر زمستان و اوایل بهار است، این پیوند با
استفاده خاصی که پایه و پیوندک را بصورت حرف یونان برش داده و داخل یکدیگر
قرار می دهد، زده می شود. قرارگیری پایه و پیوندک در یکدیگر ، محل پیوند را
در داخل پارافین ذوب شده ایکه حدود 75-80 درجه سانتی گراد حرارت داده است
فرو می برند و پس از آن ، محل قرار داده در پارافین را بلافاصله در داخل آب
سرد قرار می دهند. در این روش پایه و پیوندک باید یکساله بوده و پس از
درآوردن نهالهای پیوندی از خاک باید آنها را به مدت سه هفته در داخل خاک
اره مرطوب در اتاقی با دمای 28-26 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 80٪
قرارداد. سازگاری با هوای بیرون شاخه ها را برای چند روز به یک محیط سایه
داری دمای اتاق انتقال داده و سپس تا پائیز بعد آنها را در یک خزانه کاشت.
با توجه به اینکه استفاده از این نوع پیوند مستلزم داشتن پایه و پیوندکی با
قطر مشخص و یکسان می باشد، ساخت و به کارگیری ماشین های پیوندزنی پیوند
امگا در سطح جهانی محدود شده است.
11- پیوند شاخه به کمک روشهای گرمائی:
انجام
آزمایشها و تجارب متعدد در خصوص گردو که جوش خوردن پیوندک آن با مشکل
مواجه می باشد نشان داده که اگر محل پیوند بمدت حدود 4 هفته پس از انجام
پیوند در دما و رطوبت مناسب نگهداشته شود موفقیت گیرایی پیوند بسیار بیشتر
می شود. بدین منظور می توان از روشهای مانند هات کالوس مستقیم و غیرمستقیم و
کابل گرمازا استفاده نمود.
الف- روش کالوس زایی غیر مستقیم ( Hot callus indirectly )
در
این روش دمای محل پیوند در حدود 26-25 درجه سانتیگراد نگهداشته می شود،
ولی ریشه ها و جوانه های پیوندک در دمای پایین و حدود 7 درجه نگهداری می
شوند. اینکار به منظور جلوگیری از بیداری زود هنگام و قبل از ایجاد ارتباط
بین پایه و پیوندک صورت می گیرد. به این منظور محل پیوند در درون شکافهایی
که در لوله ای از جنس PVC تعبیه شده قرار می گیرند و از گرمای لوله آب گرم
که در درون لوله PVC جریان دارد و یا از گرمای کابلی که بطریق الکتریکی
گرمای 27- 24 درجه سانتیگراد تولید میکند ( Hot cable ) بهره مند می شود.
برای جلوگیری از خشک شدن پایه و پیوندک آنها را با پارافین پوشش می دهند و
یا در خاک برگ قرار می دهند.
ب- روش کالوس زایی مستقیم ( Hot Callus directly )
در
این روش ، پس از انجام پیوند، محل پیوند با استفاده از یک کابل با پتانسیل
متغیر (BTV-Raychem ) که دمای آن توسط ترموستات در حدود 27 درجه تنظیم می
شود گرم نگهداشته می شود. پس از انجام عمل پیوند روی نهالهای یکساله در
بهمن و اسفند، محل پیوند با فویل آلومینیومی پوشانده می شود تا دما و رطوبت
آن در حد مطلوب حفظ شود.سپس کابل حرارتی (Hot cable ) در محل پیوند قرار
می گیرد تا دمای آن را در حدود 27 درجه حفظ نماید.(شکل10) این روش در
مقایسه با روش کالوس زایی غیر مستقیم، موفقتر بوده و گیرایی پیوند در آن
بیشتر می باشد. ضمناً در این روش نهالها از زمین نهالستان بیرون آورده نشده
و در همانجا پیوند می شوند، لذا هیچگونه تنشی به آنها وارد نمی شود و رشد
بسیار مطلوبی را نشان می دهند. همچنین توصیه میشود از روشهای مختلف تکثیر
در کنار یکدیگر استفاده نمود تا علاوه بر استفاده بهینه از منابع پایه و
پیوندک موجود ،میزان موفقیت و راندمان تولید نهال نیز افزایش یابد
در
بین میوه های خشک باغی گردو ارزش بالایی دارد. زیرا نگه داری و صادرات آن
نیاز به سردخانه و دیگر وسایل پر هزینه ندارد و در ضمن به علت خشک بودن
هسته آنها صدمه نمی بیند. گردو در ایران در نقاط غربی و شرقی مثل قوچان
بینالود کرمان کوهای لاله زار بردسیر شمال ساردوئیه جیرفت و بافت گوغر رابر
بلورد و سیرجان به فراوانی یافت میشود. گردوی کرمان مرغوبیت بالایی دارد
وحتی قدمت آن به 5000 سال می رسد.درختان تنومند خمیده وکهن سال این محصول
نشانگر قدمت این درخت است. میزان محصول هر هکتار گردو با بکارگیری روش های
مکانیزه بطور متوسط 5/3تن در هکتار است. انواع رقم های گردو خود به شش نوع
می رسد.
برابر بررسی های دیرین شناسی گیاهی و گرده شناسی در روی کره ی
زمین، گونه های مختلف گردو از زمان های بسیار قدیم به ویژه از دوران سوم
زمین شناسی وجود داشته است در یونان قدیم و در مصر باستان در معبد ژوپیتر
برای کسانی کهتازه ازدواج می کردند، برگ و شاخه های گردو را زیر پایشان می
انداختند وبر این باوربودند که عروس و داماد از قید جادو و طلسم رها شده و
خوشبخت زندگی خواهند کرد. برابر بررسی های دیرین شناسی گیاهی و گرده شناسی
در روی کره یزمین، گونه های مختلف گردو از زمان های بسیار قدیم به ویژه از
دوران سوم زمین شناسیوجود داشته است. و از دوران چهارم زمین شناسی به بعد
آثار درخت گردو از جمله گرده ی آن در کشورهای اروپای شرقی به دست آمده است .
منشاء درخت گردو را آسیای غربی و نواحی هیمالیا می دانند . درایران
نیز گردو در جنگلهای شمال از استارا تا گلی داغ در جلگه و ساحل تا
ارتفاع۲۲۰۰متر از سطح دریا انتشار دارد و به طور پراکنده یا کم و بیش انبوه
در جنگلها از جمله جنگلهای غرب و در راه سنندج به مریوان به طور خودرو
دیده می شوند ولی وحشی بودن آندر ایران مشکوک است. احتمالا کهن ترین درخت
گردو در ایران در "اورگان" شهرکرد وجود دارد. برابر نوشته ای که از نزدیک
این درخت از زیر خاک بدست آمده است، تاریخ کاشت آن به زمان یزدگرد ساسانی و
حدود۱۴۰۰ سال پیش می رسد.
طبقه بندی گیاهی :
گردو
با نام علمیJuglans از خانواده ی Juglandaceae است. نام علمی این جنس از
کلمه لاتین Jovis-Glans به معنی فندق ژوپیتر گرفته شده است. انواع این درخت
در چین ، ژاپن ،فرانسه و آمریکا کشت می شود مهمترین گردوهای موجود دردنیا
معروف به گردوی ایرانی است . زیرا ابتدا از ایران به خاور میانه و از آنجا
به یونان و روم و سپس به انگلستان و بعد به امریکا برده شده است. گردوی
ایرانی تنها گونه ای از این خانواده است که مغز آن از نظر خوراکی مصرف
اقتصادی دارد . گردوی معمولی درختی است یک پایه که بلندی آن از ۱۰ تا ۲۵
مترمتغییر است،گردو دارای برگهای مرکب شانه ای است و درختی یک پایه است که
گلهای نر و ماده روی یک درخت به صورت جدا گانه ظاهر می شوند. گامت های ماده
گردو دگرگشن است گرده افشانی آن به وسیله باد انجام می شود و حشرات در آن
نقشی ندارند.
پراکنش جغرافیایی :
درخت گردو
از درختان بسیار با ارزش و از پهن برگان است که دربسیاری از نقاط جهان در
نیمکره شمالی از مرکز تا شرق اروپا و قفقاز و شمال و مرکزایران تا دامنهای
هیمالیا و کشور چین و ژاپن و همچنین گونه هایی از آن در آمریکایشمالی و
جنوبی به طور طبیعی می رویند و کاشته می شوند. تنها جنگل طبیعی باقی
ماندهاز این محصول در دنیا هم اکنون در قرقیزستان و در شرایط بسیار خوب
موجود است . در ایران کاشت گردو از دره گز و مغان در شمال کشور تا
اقلیدفارس در جنوب و از ارتفاعات جنوب غربی ارومیه تا کوه تفتان در جنوب
شرقی بین طولهایجغرافیایی ۴۵تا ۶۵ درجه به خوبی می رویند ولی بهترین بازدهی
مربوط به باغهایی استکه در ارتفاعات دامنه های البرز، خراسان ، آذربایجان و
دامنه های زاگرس ( به ویژهتفرش،گلپایگان و تویسرکان ) قرار دارند . همچنین
اطراف کوههای لاله زار و جبال بارزمنطقه ایاست که از مراکز عمده گردو کاری
کشور به حساب می آید.
ارقام :
گردوهایی که
در نقاط گردو خیز ایران کاشته شده اند از گونه گردی معمولی یا Juglans
هستند. رقم های این گونه از نظر باغبانی هنوز کاملاٌ مشخص نشده اند. این
گردوها در نقاط مختلف ایران با نام های گونگون محلی نامیده می شوند. با
وجود تفاوت های ظاهری ،ممکن است برحی از انواع ،رقم واحدیباشند ولی نام های
گوناگون داشته باشند. با این توصیف مهمترین انونع گردو که درایران کاشته
می شوند عبارتند از :
گردوی کاغذی ، سنگی ، ماکویی ، سوزنی ، نوک کلاغی
، ضیا آبادی ،خوشه ای ،سبزوار ،آمیخته خراسان ، مازندران ، شهمیرزاد ،
قزوین و طالقان ،آذربایجان ، همدان و تویسرکان ، سایر مناطق .
سطح زیر کشت گردو در جهان
بر
اساس اطلاعات سازمان خواربار جهانی (FAO) در سال ۱۹۷۷، سطح زیر کشت گرئو
جهان ۵۱۸۴۹۰ هکتار بوده است که نسبت به سال گذشته یک درصد کاهش و نسبت به
سال ۱۹۸۸(سال پایه) ۲۲درصد افزایش داشته است .
از سال ۱۹۸۸تا۱۹۹۷در یک
دوره ده ساله سطح زیر کشت گردو در جهان به طور کلی سیر صعودی داشته است .
در آغاز دوره مورد بررسی (سال پایه) سطح زیر کشت گردو جهان ۴۲۳۲۷۱ هکتار
بوده که در سال ۱۹۹۷به ۵۱۸۴۹۰ هکتار رسیده است. دراین دوره سطح افزایشی
برابر ۲۲درصد و مقدار تولید افزایشی برابر ۲۷درصد نشان می دهد.
در بین
کشورهای جهان چین با دارا بودن ۱۶۰۰۰۰ هکتار اراضی زیرکشت گردو به تنهایی
حدود ۳۱ درصد از کل اراضی زیر کشت گردو را به خود اختصاص داده و مقام اول
را داراست . پس از آن آمریکا با ۶۸۸۰۰ هکتار ، ترکیه با ۵۷۴۵۰ هکتار و
ایران با ۴۱۷۶۶ هکتار به ترتیب مقام های دوم تا چهارم را به خود اختصاص می
دهند .
سطح زیر کشت گردو در ایران
براساس
آخرین اطلاعات موجود ، سطح زیر کشت گردو در ایران درسال زراعی ۷۶-۷۵ برابر
۴۱۷۶۶ هکتار بوده است که نسبت به سال زراعی گذشته حدود ۱۷درصد ونسبت به سال
پایه ۲۵۹ درصد افزایش نشان می دهد .
سطح زیر کشت گردو در ده سال مورد
بررسی به طور کلی سیر صعودی داشته است ، در آغاز دوره (سال پایه) سطح زیر
کشت گردو ایران ۱۱۶۴۴ هکتار بوده که در سال زراعی ۷۶-۱۳۷۵به ۴۱۷۶۶ هکتار
رسیده است .
بر اساس آمار موجود در سا ل ۱۳۷۶ بیشترین سطح زیر کشت در
استان کرمان با ۵۱۷۱ هکتار که ۴/۱۲ درصد از سطح زیر کشت گردو کشور می باشد
پس از کرمان که مقام اول را از این نظر دارا است استان های همدان ، قزوین ،
آذربایجان شرقی ،کرمانشاه ، خراسان و فارس به ترتیب دوم تا هفتم را به خود
اختصاص داده اند. استان سیستان و بلوچستان با ۵ هکتار کمترین سطح زیر کشت
گردو در کل کشور را دارد. کرمان ،همدان ، قزوین ، آذربایجان شرقی ،کرمانشاه
،خراسان و فارس جمعاٌ ۵۴ درصد از سطح زیرکشت گردو کل کشور را داشته و
مهمترین مناطق کشت گردو به شمار می آیند .
تولید گردو در جهان
بر
اساس آخرین اطلاعات منتشر شده از سوی سازمان خواربار جهانی مقدار تولید
گردو جهان درسال ۱۹۹۷ برابر ۱۰۹۷۰۶۴ تن بوده است که نسبت به سال قبل۲/۲درصد
و نسبت به سال پایه (۱۹۸۸) ۲۷ درصد افزایش نشان می دهد . در بین کشورهای
جهان ، ده کشور هر یک بیش از ۲۰۰۰۰ تن گردو درسال ۱۹۹۷ تولید کرده اند که
دربین آنها آمریکا با تولید ۲۴۴۰۰۰ تن ، رتبه اول را داراست. این کشور به
تنهایی ۲/۲۲ درصد گردو جهان را تولید می کند. پس از آمریکا ، چین با تولید
۲۴۰۰۰۰ تن دومین کشور عمده تولید کننده گردو جهان به شمار می رود . ایران
با تولید ۱۲۴۸۷۲ تن ، ۴/۱۱ درصد از تولید گردو جهان رادارا است و مقام سوم
را به خود اختصاص داده است. در بین کشورهای عمده تولید کننده گردو جهان ،
میزان تولید سال۱۹۹۷نسبت به سال گذشته در کشورهای آمریکا ، چین ، ایران و
فرانسه افزایش و درکشورهای رومانی ، هند و یونان کاهش تولید وجود داشته و
در بقیه کشورها تولید تغییری را نشان نمی دهد .
تولید گردو در ایران
در
سال زراعی ۷۶-۱۳۷۵ میزان تولید گردو در کشور ۱۲۴۸۷۲ تن است که نسبت به سال
گذشته ۳/۱۰ درصد افزایش و نسبت به سال پایه ۲۳۰درصد افزایش داشته است .
میزان تولید گردو کل کشور در ده سال مورد بررسی از ۳۷۸۲۱ تن آغاز شده و به
۱۲۴۸۷۲ تن رسیده است . کمترین میزان تولید گردو کل کشور در سال
زراعی۶۷-۱۳۶۶بوده که این روند از ابتدای دوره مورد بررسی سیر صعودی داشته
تا اینکه درسال ۷۶-۱۳۷۵ به رقم ۱۲۴۸۷۲ تن رسیده است. براساس آمار موجود در
سال ۱۳۷۶ بالاترین مقدار تولید در استان همدان با تولیدی برابر ۲۰۱۷۵ تن می
باشد که ۱۶درصد از تولید کل کشور را به خوداختصاص داده است و پایین ترین
مقدار با ۲۰تن از تولید کل کشور مذبوط به استان سیستان و بلوچستان است . پس
از همدان ، استان فارس از نظر تولید گردو در مقام دوم قراردارد که با
احتساب تولید استان های آذربایجان شرقی ، تهران ، کرمان ، قزوین ،کردستان ،
کرمانشاه و خراسان جمعاٌ ۷۲درصد از تولید کل کشور را به خود اختصاص
دادهاند و مهمترین مناطق تولید به شمار می آیند.
عملکرد گردو در جهان
درسال
۱۹۹۷ براساس اطلاعات به دست آمده از فائو ، متوسط عملکردگردو در جهان ۲۱۱۶
کیلوگرم در هکتار بوده است که نسبت به سال قبل با ۷۲ کیلوگرم (3/5 درصد)
ونسبت به سال ۱۹۸۸ (سال پایه) با ۷۲ کیلوگرم افزایش ، ۵/۳ درصد رشدداشته
است .
در بین کشورهای عمده تولید کننده گردو در سال ۱۹۹۷ کشور رومانیبا
متوسط تولید ۱۴۱۳۶ کیلوگرم در هکتار بالاتریت عملکرد را به خود اختصاص
داده استو نسبت آن به عملکرد جهانی ۶۶۸ درصد بالاتر است. پس از رومانی ،
آمریکا با تولید۳۵۴۷کیلوگرم در هکتار در جایگاه دوم قرار دارد . کشورهای
ایران و اکراین نیز بهترتیب با عملکردهای ۲۹۹۰ و۲۳۴۱ کیلوگرم در هکتار در
رتبه های بعدی قرار گرفته اند که بالاتر از عملکرد جهانی بوده است .کشور
هند با متوسط تولید ۸۶۸ کیلوگرم در هکتارپایین ترین عملکرد را در بین
کشورهای عمده تولید کننده این محصول به خود اختصاص داده است .
در سال ۱۹۹۷ عملکرد در هکتار گردو ایران ۲۹۹۰ کیلوگرم بوده که نسبت به متوسط جهانی ۱۴۱ درصد بوده است.
عملکرد گردو در ایران
عملکرد
در هکتار گردو کل کشور در سال زراعی ۷۶-۱۳۷۵ ، ۲۹۹۰کیلوگرم بوده که نسبت
به سال گذشته ۵/۵ درصد و نسبت به سال پایه (۶۷) حدود ۸ درصدکاهش داشته است .
در دوره ده ساله مورد بررسی ، بیشترین مقدار عملکرد گردو
با۴۲۶۶کیلوگرم به سال زراعی ۷۲-۷۱ وکمترین آن با ۲۹۶۱ کیلوگرم به سال زراعی
۶۸-۱۳۶۷مربوط است .
در بین استان های کشور در سال زراعی ۷۶-۱۳۷۵
بالاترین تولید درواحد سطح با ۸۰۰۰ کیلوگرم مربوط به استان خوزستان وپایین
ترین آن با ۶۰۳ کیلوگرم متعلق به استان قم بوده است.
چگونگی پرورش گردو:
گردو
درختی بزرگ وگسترده است.وبیشتر از هر درخت دیگر به نور نیاز دارد.گردو در
سن بلوغ میوه میدهد.ودر قسمتهایی از درخت که نور بیشتری می تابد از باردهی
بهتری برخوردار است.ودر قسمتهای داخلی که نور به آن نمی تابد گردوها ریز
وکوچک میشوند.درختان گردو باید طوری کاشته شوند که فاصله بین آنها کمتر از
10متر نباشد.چون این درخت تاج بزرگی دارد بعد از چند سال که از رشد آن گذشت
شاخه ها مزاحم همدیگر میشوند وشاخ وبرگشان در هم می پیچد که باعث ریزش
برگهای درخت میشود.مواردی مثل نوع نهال کیفیت خاک وهمین طور اقلیم آب و
هوایی محیط کشت برای این درخت اهمیت زیادی دارد.اصولا گردو در مناطق سرد و
معتدل رشد خوبی دارد.کاشت درخت گردو وتکثر آن از طریق بذر گردو صورت
میگیرد.وباید در دو سالگی به وسیله پیوند وصله ای پیوند زده شوند. تا حاصل
باغ گردو یکدست شود. بعد از آنکه گردو کاشته شدوشروع به رشد کرد. (به
اندازه ای رسید که بتوان آن را جابجا کرد )نهال گردورا با ریشه از خاک در
آورده ودرچاله های عمیق حفر شده در زمینی که خاکش از نظر کود دهی آماده شده
است کاشته میشود.وبا خاک اطرافش را می پوشانند.تا برای آبیاری درخت مشکلی
پیش نیاید.بهترین فصل کاشت درخت گردو اوایل بهار است .در کاشت درخت گردو
باید دقت کرد که درخت 20-30 سانتیمتر بالاتر از کف جوی کاشته شود.تا در
آینده به بیماری آب سیاه مبتلا نشود.در احداث باغهای جدید باید سعی کرد
حتما از نهال پیوندی استفاده شود.
آب وهوا
درخت
گردو درطول تابستان و زمستان نسبت به گرما و سرمای بیش ازحد حساس است. در
طول دوره خواب زمستانه ، گردو می تواند سرمای ۱۱- درجه سانتی گرادرا بدون
خسارت جدی تحمل کند ولی پس از شروع رشد ، سرمای ۲- تا ۳- درجه سانتی
گرادموجب از بین رفتن برگها ، شاخه ها و گلها شده ودر نتیجه محصول کاهش می
یابد. بهعلاوه شاخ و برگ درختانی که تا اواخر پاییز به رشد خود ادامه می
دهند در معرض خسارتسرما قرار می گیرد. مقاومت ارقام مختلف گردو نسبت به
سرما متفاوت است.
دمای بالاتر از ۳۸ درجه سانتی گراد موجب آفتاب سوختگی
پوست سبزو چروکیدگی مغز گردو می شود و گاهی اوقات نیز میوه ها پوک می
شوند. در رطوبت نسبیکم و دمای بالاتر از ۴۰ درجه سانتی گراد ، به گردو
خسارت جدی وارد می شود. دمایپایین تابستان نیز مناسب نیست زیرا موجب می شود
میوه ها به اندازه کافی پر نشود . هوای خنک در طی فصل رشد ، برداشت محصول
را به تاخیر انداخته و در نتیجه باغدارانمتضرر می شوند. بنابراین هوای خنک و
فصل رشد کوتاه از عوامل محدود کننده پرورش گردوهستند. گردو نیز مانند سایر
میوه ها مناطق معتدله در زمستان به مقدار سرمای معینینیاز دارد تا خواب آن
برطرف شود که به این ترتیب در بهار رشد رویشی و گلدهی کافیخواهد داشت. در
صورت عدم وجود سرمای کافی ، بازشدن جوانه ها و گلدهی نامنظم شده وبهتاخیر
می افتد واین موجب کاهش محصول و خشک شدن سر شاخه ها می شود. نیاز
سرماییارقام مختلف گردو متفاوت است.
بارندگی :
انگور درختی است با طول عمر زیاد کشت این
درخت در برخی از کشورهای جهان صورت می گیرد در ایران نیز درخت انگور به
صورت وسیع کشت می شود .ایران از نظر میزان تولید انگور در جهان در رده هفتم
قرار دارد و در این بین ایتالیا ،چین و آمریکا بیشترین میزان تولید انگور
را دارا می باشند.نام علمی این گیاه Vitis vinifera می باشد.
نوع بی دانه و کشمشی انگور از نظر شیرینی بهترین نوع است. البته انواع
دانهدار بخاطر درشتی آنها از شکل بسیار زیبایی برخوردار هستند.
انگور
عمر درخت انگور به طور متوسط۷۵ تا ۸۰ سال است. درخت انگور به ۲ تا ۳ ماه
سرمای زمستانی نیاز دارد برای تامین این نیاز سرمایی دمایی بین ۷ تا ۱۰
درجه سانتیگراد به مدت ۲ تا ۳ ماه لازم است.
این گیاه حالت بوتهای و رونده دارد و دارای پیچک در مقابل بعضی از برگها میباشد.
میوه انگور به نوع دانهدار و بیدانه تقسیم میشود. هر یک از این دو جور در رنگهای سرخ و سیاهو زرد و تقریباً سبز دیده میشوند.
این میوه بهشتی که شامل ویتامین های A , B ، C می باشد هم چنین دارای مقداری منیزیم ، کلسیم ، آهن ، فسفر ، پتاسیم و آلبومین است
هر شخصی باید در روز انگور میل کند زیرا میوه ای ضد عفونی کننده است .
امروزه در طب درمان های طبیعی ( نتروپت ) ، از رژیم های مختلف انگور
استفاده می کنند . هم چنین این میوه را برای درمان بیماری های یبوست ،
عوارض رماتیسم ، کم خونی و حتی پیش گیری از سرطان سودمند می دانند.
در صد گرم حبه انگور مواد زیر موجود است :
آب ۷۵ گرم
پروتئین ۱/۳ گرم
مواد قندی ۲۰ گرم
کلسیم ۱۲ میلی گرم
فسفر ۰/۴ میلی گرم
آهن ۰/۴ میلی گرم
سدیم ۳ میلی گرم
پتاسیم ۱۷۵ میلی گرم
ویتامین آ ۱۰۰ گرم
ویتامین ب ۱ ۰/۰۵ میلی گرم
ویتامین ب ۲ ۰/۰۳ میلی گرم
ویتامین ب ۳ ۰/۳ میلی گرم
ویتامین ث ۴ میلی گرم
تهیه زمین و بستر سازی :
در این زمینه، بایستی همزمان دو کار متفاوت انجام گیرد:
. در حوزه نفوذ ( اطراف تنه ) می بایست نفوذپذیری را افزایش و روان آبی را
کاهش داد به این منظور، باید این منطقه را شخم زد از مالچ و از مواد جاذب
الرطوبه، کود دامی و مواد آلی نیز در این منطقه استفاده کرد.
. سطح زمین را بصورتی شیب بندی کرد که برای هر درختچه مو یک حوزه آبگیر
ایجاد شود، بطوریکه این حوزه آبگیر در فاصله بین دو بوته مجاور تقسیم شده
باشد، با این کارآبهای ناشی از بارندگی های فصلی را به سمت هربوته هدایت
نموده و بدین ترتیب استفاده بهینه از نزولات جوی بعمل می آید.
تامین نهال :
نهال مورد استفاده از ارقام مرغوب تجاری ، اصیل ، سالم و با کیفیت انتخاب
شود که تحت نظارت کمیته فنی نهال استان تولید ودارای گواهی بهداشتی از
مدیریت حفظ نباتات و مورد تایید موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال
باشد، از نهال انگور سالم و مناسب برای تازه خوری که دارای حبه درشت، بازار
پسند، بیدانه و خاصیت حمل و نقل بالا باشد استفاده شود.
استاندارد نهال انگور :
ارتفاع نهال حداقل ۳۰ سانتیمتر و قطر آن یک سانتیمتر سن نهال از زمان کاشت قلمه حداکثر ۲ سال باشد.
چاله کنی :
می بایست از اواخر مرداد تا اوایل شهریور ماه چاله های کاشت حفر شوند.
ابعاد گودال ۱۰۰×۱۰۰ سانتی متر با ارتفاع ۱۲۰ سانتی متر انتخاب می شود،
البته در خاکهای حاصلخیزتر می توان ابعاد چاله ها را کمتر از میزان فوق
الذکر در نظر گرفت. جهت پرکردن چاله های کاشت، علاوه بر خاک سطحی می توان
از کود دامی ، پوشال برنج، سوپرجاذبها و یا مواد دیگری که نفوذپذیری خاک را
افزایش می دهند استفاده کرد. معمولاً تا حدود ۲۰ سانتی متر از ته چاله را
با مخلوط کودهای دامی، فسفاته و پتاسه پر نموده و سپس بر روی آنها ۳۰-۲۰
سانتی متر خاک سطحی ( ترجیحاً خاک سبک ) ریخته و سپس قلمه انگور را که در
حال گذراندن دوران خواب است داخل گودال می کاریم سطح چاله بایستی پایین تر
از سطوح خاک اطراف بوده بصورتیکه با یک شیب ملایم آب اطراف را به چاله ها
هدایت نماید، پس از سبز شدن قلمه، توصیه می شود از مالچ پلاستیکی روی سطح
چاله استفاده کرده و آن را با لایه نازکی از خاک بپوشانند، این کار به
منظور کاهش میزان تبخیر و تعرق، انجام می شود.
کاشت قلمه انگور :
اگر در منطقه مورد کاشت، زمستان با یخبندان شدید توام باشد بایستی در اواخر
زمستان اقدام به کشت قلمه نمود، لیکن اگر زمستان ملایم باشد می توان قلمه
را در اواسط پاییز در محل اصلی کاشت در این حالت، آب حاصل از بارش باران و
برف، باعث استقرار اولیه قلمه می شود. قلمه به طول یک متر خواهد بود که
بصورت مورب در چاله قرار می گیرد(بهتر ایت از قلمه پاشنه دار استفاده شود).
فواصل کاشت انگور دیم به میزان بارندگی بستگی دارد و از ۴*۵متر در منطقه با
بارندگی بیش از ۵۰۰ میلیمتر تا ۷*۷ متر در مناطق با بارندگی ۲۰۰ میلیمتر
متغیر است. ( در مناطق با بارندگی ۳۰۰-۲۰۰ میلیمتر فواصل کاشت ۶*۶ متر است
).
در بسیاری از موارد کاشت نهال نتیجه بهتری از قلمه بدنبال خواهد داشت بخصوص اینکه دارای تلفات کمتری خواهد بود.
– انجام هرس فرم دهی :
پس از اینکه نهالهای انگور جدید کشت شدند سر نهال در ۵۰ سانتی متری از سطح
خاک قطع می شود. در طول اولین فصل رشد، جوانه برداری بهاره یا تابستانه که
رشد درخت در فصل اول را هدایت می کند می تواند نخستین هرس دوره خواب را
تسهیل نماید اما این عمل ضروری نیست. قطع شاخه های متقاطع، پاجوش و نرکها
می تواند موثر باشد. به عنوان یک قاعده تا آنجا که ممکن است باید سطح برگ
را بیشتر کرد تا رشد درخت به حداکثر برسد.
هرس انگور پس از اولین فصل رشد در تعیین شکل نهائی و عملکرد آن سرنوشت ساز
است. حذف شاخه های غیراصلی غالباً نخستین هرس دوره خواب نامیده میشود.
در کاشت دیم بایستی طوری هرس کنیم که اولاً رشد رویشی بیش از حد نشود و
ثانیاً نور زیاد به درون تاج نرسد. معمولاً هرس شدید زمستانه منجر به رشد
رویشی زیاد از حد در تابستان خواهد شد که در کشت دیم، نامطلوب می باشد. اگر
چه انجام هرس زمستانه در انگور ضروری است در کشت دیم حتی الامکان از بریدن
شاخه های اضافی اجتناب می شود.
– پوشش و قیم گذاری نهال :
نهال هایی که واکاری می شوند می بایست از قیم برای هدایت رشد و حفاظت نهال
در برابر باد استفاده گردد، پوشانیدن نهالها با شاخ و برگ درختان برای
حفاظت آنها در برابر سرمازدگی زمستانه امری بسیار مهم می باشد.
– نگهداری باغ قبل از شروع باردهی :
این عملیات شامل مواردی نظیر شخم سالیانه بین ردیفها ، تهیه ، حمل و پخش
کودهای دامی وشیمیایی، مبارزه با آفات، بیماریها و علفهای هرز، هرس و… می
باشد.
– نیاز آبی درخت انگور :
آب مورد نیاز در کشت دیم : تنها در سال اول بمنظور استقرار بوته ها ، ۲ الی ۳ نوبت آبیاری در تابستان لازم است.
نیاز آبی انگور بر حسب منطقه و رقم ۷-۵ هزار متر مکعب برای هر هکتار در سال
می باشد. در آبیاری قطره ای نیاز آبی حدود ۵-۴ هزار متر مکعب برای هر
هکتار در سال می
تغذیه :
در زمان کاشت قلمه ۱۵۰ گرم کودفسفاته و ۱۵۰ گرم کود پتاسه بهمراه کود دامی
پوسیده در چاله کاشت قرار می گیرد. میزان کود دامی مورد نیاز ۱۰ تن در
هکتار در زمان کاشت و سپس هر دوسال یکبار۲۰ تن در هکتار می باشد. البته به
منظور تولید میوه مطلوب و اقتصادی، تغذیه تکمیلی باغ دیم ضروری می باشد که
بهتر است با استفاده از نتایج آزمون برگ و خاک انجام شود. ضمناً توصیه می
شودکه کود نیتراته و پتاسه را بصورت سرک و سالانه در اوایل بهار و در صورت
امکان بهمراه آبیاری تکمیلی، در اختیار گیاه قرار دهند.
– مراقبت و نگهداری :
در سالهای خشک و کم باران و در موارد حاد، معمولاً یک یا چند نوبت آبیاری
تکمیلی انجام می دهند و همچنین به منظور جلوگیری از آفتاب سوختگی تنه از
چسب چوب سفید یا رنگ پلاستیک سفید برای پوشش تنه استفاده می شود. ضمناً در
سالهای کم آب بایستی مبارزه با علفهای هرز و کنه ها با جدیت و در چند نوبت
انجام شود.
اجرای سیستم رو سیمی روسیمی : انتخاب نوع سیستم روسیمی یا کوردون به شرایط
آب و هوای هر منطقه بستگی دارد . سیم مورد استفاده می بایست گالوانیزه از
نوع مرغوب باشد و از نظر استحکام و مقاومت توان تحمل بار اضافه شده را
داشته باشد. در صورتی که از آهن آلات برای پایه های استفاده شود زدن ضد زنگ
برای پیشگیری از خورده شدن آهن ضروری است و اگر از پایه های بتنی استفاده
شود عیار بتن مورد استفاده باید طوری باشد که بتواند مقاومت کافی را ایجاد
کرده و در برابر یخبندانهای زمستانه دوام کافی را داشته باشد. ( عیار سیمان
۲۵۰ باشد ) همچنین استفاده از میلگرد مناسب در درون بتن پایه ها الزامی
است. ( رعایت کلیه اصول مربوط به استحکام بتن از جمله دانه بندی و نوع شن و
ماسه و استفاده از ویبره و … ضروری است ). فواصل پایه ها از یکدیگر حداکثر
۶ متر و از مهار بتنی یا مهارکششی برای ثابت نگهداشتن ستونهای ابتدا و
انتهای خط استفاده شود.
پایه ها می بایست طوری در خاک قرار گیرند و مهار شوند که در اثر بار حاصل
از شاخ و برگ و میوه های باغ و همچنین سرعت و قدرت باد منطقه دچار خمش یا
جابجایی نشوند.
– عملیات ذخیره و حفظ رطوبت :
به منظور افزایش ظرفیت نگهداری آب خاک در منطقه ریشه از مواد جاذب الرطوبه
مثل خاک برگ، پوکه های معدنی، کود دامی، مالچ و سوپرجاذب ها استفاده می شود
که بویژه سوپرجاذب ها قادرند تا چندین برابر وزن خود آب جذب کرده و ضمن
بهبود نفوذ پذیری خاک، در جذب و نگهداری رطوبت و در اختیار گذاشتن آن برای
گیاه در مواقع مورد لزوم موثر باشند. بطور کلی در کاشت دیم بایستی طوری عمل
کرد تا از یک بارندگی مختصر، حداکثر بهره برداری بعمل آید و آب در نواحی
بین درختان جاری شده ( نفوذ نکند ) و به سمت منطقه ریشه (حوزه نفوذ) هدایت
شود، این کار به روشهای مختلفی صورت می پذیرد که از جمله می توان به:
نوارهای کنتوری، تراسهای کنتوری، تراسهای ابرویی، انواع بانکتهای هلالی،
مثلثی و قایقی شکل، ریز حوضه مربعی، کرت بندی و نیم بندهای دایره ای اشاره
نمود.
۱-هرس پس از کاشت : بهتر است سربرداری
قلمه های کاشته شده پس از پایان خطر یخبندانهای بهاره انجام گیرد بطوریکه
شاخه هایاضافی حذف و تنها دو جوانه سالم بر روی قویترین شاخه باقی بماند.
۲- هرس فرم : با توجه به عادت رشد ارقام مهم انگور دیم استان ، هرس فرم
بصورت پاچراغی کوتاه انجام گیرد. به عبارتی بوته مو طی سالهایاولیه به گونه
ای هرس گردد که فقط یک تنه اصلی داشته باشد و بازوها از ارتفاع نیم متری
منشعب شده باشند.
۳- هرس باردهی : انجام هرس تعادلی بصورت سبک (فرمول ۲۰+۴۰ برای ارقام رشه و خوشناو) با حفظ فرمبوته و باقی گذاشتن شاخه های جانشین
* انجام هرنوع هرس می بایست بوسیله قیچی ضدعفونی شده با محلول ۱۰% وایتکس انجام گیرد تا از انتقال بیماریهای مهم جلوگیری شود.
*بهترین زمان هرس خشک، اوایل بهار قبل از باز شدن جوانه هاست. اگر بوته ها زودتر هرس شوند، بیشتر در معرض خطر یخبندان قرار می گیرند.
الف) کودهای معدنی :
ازت برای کود دهی باغهای انگور استفاده میشود که میتوان به عنوان کودبرگی
با غلطت یک درصد هم داد.زیاده روی در دادن کودهای ازته اثرات منفی در رشد
دارد که مهمترین انها عبارتند از رشد بیش از حد و بهم زدن رشد طبیعی گل ها
ودر نتیجه کم شدن محصول و حساسیت گیاه در مقابل سرمای زمستان.
فسفر : به عنوان کود فسفره از سوپر فسفات استفاده میشود که در اب محلول است.
پتاسیم : برای ساختن ساختمان برگها و چوبی و سخت شدن شاخه بویژه ساقه ها و همچنین برای رسیدن شاخه های انگور وجودش لازم است.
منیزیم : یکی از کودهای اصلی مورد نیاز است وجودش در برگها برای ساختن
کلروفیل و در نتیجه جذب co2 از هوا وتبدیل ان به قند ضروری است و معمولا به
صورت سولفات منیزیم به زمین داده شده که براحتی در اب حل میشود.
کلسیم : از کودهایی است که انگور شدیدا به ان وابسته است و باید همه ساله به مقدار لازم به باغهای انگور داد
ب) کودهای الی : از لحاظ مواد غذایی در درجه دوم اهمیت قرار دارند مهمترین تاثیر انها بر روی خاک بهتر کردن خواص فیزیکی است که از راهای زیر انجام میشود*بهتر کردن ساختمان بافت خاک *فعال کردن میکروارگانیسم خاک* تنظیم نسبت اب به هوا در داخل خلل و فرج خاک
مقدار کود مورد نیاز جهت درختان بارده به قرار زیر است :
اوره ۵۰۰ کیلوگرم در هکتار
سوپر فسفات ۵۰۰ کیلوگرم در هکتار
کود حیوانی۳۰ تن در هکتار
برای درختانی که در حال حداکثر میوه دادن هستند ۲۵۰ کیلو سولفات پتاسیم در سال میباشد.
نکات مهم هنگام استفاده از کود ها برای کشت انگور :
کود الی : معمولا در پاییز یا زمستان یکباره میدهند
کودهای معدنی : نباید یکباره داد.انها را میتوان در۳بار هر دفعه به فاصله ۲ماه به زمین داد.
کود ازته : از اول شهریور نباید به تاکستانها داد چون باعث ادامه رشد و در نتیجه نارس ماندن چوب درختها میشود.
* روش چالکود : حفر ۴-۲
چاله به عمق ۳۰ سانتیمتر و به فاصله ۵۰-۳۰ سانتیمتر از تنه درخت و یا توزیع
کود در فاصله ۵۰-۳۰ سانتیمتری اطراف تنه و مدفون نمودن آن با بیل.
– به منظور افزایش تشکیل میوه انجام محلولپاشی با کودهای اوره، سولفات روی و
اسید بوریک با غلظت ۱۵ در هزار(به نسبت مساوی از هر کود) بلافاصله پس از
هرس خشک و قبل از باز شدن جوانه ها توصیه می گردد.
۵- کنترل آفات و امراض :
مبارزه با آفات درخت انگور : آفات مهم انگور به شرح زیر می باشد :
۱٫ زنجره مو
۲٫ زنجرک مو
۳٫ خوشه خوار انگور
و بیماری های انگور عبارت اند از :
۱٫ بیماری سفیدک دروغین یا داخلی مو
۲٫ بیماری پوسیدگی سفید ریشه ی مو
۳٫ بیماری سفیدک سطحی یا حقیقی مو
شایع ترین بیماری بوته ی انگور سفیدک سطحی یا حقیقی مو می باشد که عامل آن
گونه ای از قارچ ها به نام تر پازول ها است . جهت مبارزه با این نوع بیماری
گوگرد جامد را به شکل پودر روی برگ ها می پاشند همچنین برای این کار از
قارچ کش آبی توپاس استفاده می کنند این عمل ۳ بار در تابستان به فاصله ی ۱
ماه انجام می شود .
– کنترل علف های هرز انگور :
پابیل بموقع تاکستان ، استفاده از علف کش های قبل از رویش علف هرز، استفاده از علف کش های عمومی بصورت هدایت شده بین ردیف .
مرحله برداشت انگور :
– زمان برداشت : بهترین زمان برداشت انگور هنگامی است که دم خوشه ها شروع به خشبی شدن کند.
– روش برداشت : خوشه ها بوسیله قیچی باغبانی یا چاقوی تیز به گونه ای
برداشت شوند که هیچ نوع فشار یا آسیب مکانیکی به حبه ها وارد نشود. هنگام
بسته بندی حبه های فاسد و خوشه های آسیب دیده جدا گردند.
برخی از انواع انگور که در ایران کشت می شوند عبارتند از :
انگور کندری ، انگور شاهرودی ، انگور یاقوتی ، انگور عسگری ، انگور مهدی
خانی ، انگور بی دانه ، انگور بی دانه قرمز ، انگور مهره ، انگور شانی ،
انگور ریش بابا ، انگور کشمشی ، انگور چیرکینک بستک ، انگور صاحبی ،
انگور فخری ، انگور نباتی ، انگور شاهانی ، انگور یزدانی ، انگور مراغه ای ،
انگور خلیلی ، انگور گوهر ، انگور لعل حسینی ، انگور دم خروسی ،
انگور رازقی شیرازی ، انگور الوان ، انگور شصت عروسان ، انگور نارا ،
انگور مادر وبچه ، انگور مسکه ، انگور گزنه ای ، انگور ملائی ،
انگور مثقالی ، انگور ورچه ای ، انگور ابی ، انگور الفی سیاه ، انگور لوغن ،
انگور شاماما.