چگونگی مصرف کودهای شیمیایی در اراضی زراعی:

کود یکی از نهاده­های مهم بخش کشاورزی است که از نقش چند جانبه­ای برخوردار است. به گونه ­ای که از یک­طرف استفاده صحیح از آن باعث افزایش محصول و حفظ حاصلخیزی خاک می­شود و از طرفی مصرف بیش از حد آن موجب آلودگی منابع آب، تخریب بافت خاک، آلودگی و تجمع بیش از حد آن در محصول تولیدی خواهد شد. لذا ضروری است که کشاورزان نسبت به شناخت انواع کودها و مصرف به موقع و درست آن اطلاع کافی داشته باشند. استفاده بیش از حد و بی­ موقع کود علاوه بر دور ریختن سرمایه کشاورز باعث ایجاد خسارت به شکل کاهش کمی و کیفی محصول و آلودگی آب و خاک نیز خواهد شد. عمده کود­های مورد استفاده در زراعت برنج عبارتند از:

ازته (سفید)، فسفات (سیاه) و پتاسه (صورتی و سفید) می باشد.

مطمئن­ ترین روش برای تعیین دقیق نیاز خاک به کود آزمایش خاک می­باشد.

الف: کود ازته یا سفید

نقش کود ازته یا سفید در گیاه:

1) موجب تسریع در رشد گیاه از طریق افزایش رشد عرضی (تعداد پنجه) و رشد طولی (ارتفاع نشا) می­گردد.

2) موجب افزایش اندازه و تعداد برگ و تعداد خوشه­چه­ها در هر خوشه و افزایش درصد خوشه­جه­های پر در هر خوشه و وزن دانه و طول آن می­گردد.

زمان مناسب جهت استفاده از کود ازته:

کشاورزان عزیز لازم است بدانند که کود ازته به دلایل زیر از دسترس گیاه خارج می­شود

1- بخار شدن

2-  آبشویی

3-  زمان و روش نامناسب استفاده

مراحل مهم نیاز گیاه به کود ازته :

1- اوایل تا اواسط پنجه­ زنی

2-  مرحله تشکیل خوشه در غلاف

3- در مرحله رسیدن (کامل شدن) دانه

نکته :

1) از مصرف کود ازته در زمان ظهر که درجه حرارت آب کرت­ها زیاد­تر است خودداری کنید.

2) زمانی که انتظار باران سنگینی وجود دارد کود ازته به صورت سرک استفاده نشود.

3) کود ازته حتما باید حداقل سه قسمت شده و طی سه مرحله در مزرعه استفاده شود:

1- قبل از نشاء، 2- اوایل پنجه­ زنی، 3- مرحله تشکیک خوشه در غلاف، 4- بهتر است در مرحله پر شدن دانه نیز از کود ازته به صورت سرک استفاده شود.

4) استفاده بیش از حد کود ازته به علت دیر رسی و نرم شدن بافت گیاه موجب افزایش خسارت کرم ساقه­خوار می­شود.

5) استفاده بیش از اندازه کود ازته باعث خوابیدگی محصول (ورس) و افزایش هزینه برداشت و کاهش کیفیت برنج خواهد شد.

علائم کمبود کود ازته یا سفید در مزرعه:

a- استفاده از کود ازته b- عدم استفاده از کود ازته

1) تاخیر در رشد

2) برگها به رنگ سبز مایل به زرد خواهند شد.

3) کاهش پنجه.

4) نوک برگ­های قدیمی و گاهی تمامی برگها به رنگ سبز روشن یا بی­رنگ می­شوند.

5) بجز برگ­های جوان که سبزترند سایر برگها باریک، عمودی، کوتاه و حالت سبز مایل به زردی دارند.

6) علائم کمبود به طور عمده در برگ­های قدیمی بروز میکند.

ب:کود فسفات یا  سیاه

نقش کود فسفر یا سیاه در گیاه:

1- توسعه پنجه­زنی و گسترش ریشه

2- تسریع در گلدهی و رسیدن دانه   


علائم کمبود فسفر در گیاه:  

1- کاهش پنجه­زنی     

2- برگ­ها خصوصا برگ­های قدیمی :باریک-کوتاه- عمودی و به رنگ سبزتیره مایل به ارغوانی نمایان می­شوند    

3- ساقه­ها باریک و رشد گیاه بسیار کند، می­شوند.  

4- تعداد برگها، خوشه­ها و تعداد دانه در هر خوشه کاهش می­یابد 

5- برگ­های جوان ظاهری سالم داشته ولی برگ­های قدیمی قهوه­ای شده و میمیرند. 

6- تاخیر در رسیدن دانه   

7- افزایش دانه­های پوک        

8- تحمل گیاه در برابر آب آبیاری با درجه حرارت سرد کاهش می­یابد.

 نکته:

کود فسفر باید قبل از غرقاب کردن خاک پخش و با خاک مخلوط شود.  

  

پ: کود پتاسه یا قرمز 

 

نقش پتاس در گیاه:

1) باعث حداکثر پنجه­زنی در گیاه و افزایش تعداد خوشه و خوشه­جه­ها می شود  
2) باعث افزایش دانه و وزن آن می­شود  .

کود پتاس در 2 نوع عرضه میگردد:

1- سولفات پتاسیم (سفید)

2- کلروپتاسیم (گرد قرمز رنگ)

 
کلرو پتاسیم یا کود قرمز همانند کود اوره (سفید) باید در سه مرحله تقسیط و استفاده شود:

مرحله 1  : زمان نشاء کاری یا مدت کوتاهی پس از آن 

مرحله 2  : زمان تشکیل خوشه در غلاف

مرحله 3  : در ابتدای مرحله گلدهی

سولفات پتاسیم کود پایه می­باشد. یعنی قبل از کاشت باید کاملا با خاک مخلوط و مصرف شود.

نکته:

1) در زمان مصرف کود کلرور پتاسیم حداقل 5 سانتی­متر آب باید در مزرعه موجود باشد.

2) در زمان مصرف کود کلرور پتاسیم باید مطمئن بود که برگ­های برنج خشک باشند. زیرا ممکن است کود بر روی سطح برگ چسبیده و باعث سوزاندن آن گردد. 

3) پخش کود در زمانی که احتمال بارندگی وجود دارد انجام نشود.

4)در هنگام پخش یا مصرف کود­ها از اختلاط آنها با هم جلوگیری کنید و در صورت اختلاط سریعا در شالیزار پخش شود.