موقعیت انار در ایران :
در تمامی استان های کشور که در حاشیه کویر مرکزی قرار دارند کشت وکار انار از قدیم الایام به عنوان یک محصول اقتصادی رونق ویژه ای داشته است.
در استان خراسان به دلیل سطح زیر کشت زیاد انار (در شهرستانهای حاشیه کویر) آن را به عنوان یکی از عمده ترین منابع درآمد اقتصادی کشاورزان در آورده.کشت واریته هایی از انار مثل بجستونی ،شیشه کپ وشیرین قند کاشمری که دارای ارزش صادراتی هستند،در استان خراسان باعث رونق آن شده است.
پنج استانی که بالا ترین سطح تولید و کاشت انار را در کشور دارا می باشند،بترتیب عبارتند از : فارس ، خراسان ، مرکزی ، اصفهان ، یزد .
سطح زیر کشت انار در ایران :
در سال زراعی 1376-1375 برابر 51826 هکتار بوده و مقدار تولید انار کشور 573843 تن بوده .توجه : عملکرد مطلوب انار در هکتار 30 تن است .
تاریخچه انارکاری در ایران :
شواهد موجود،نوشته های مورخین وآثار به جای مانده وحک شده بر دیواره های سنگی تخت جمشید نشان دهنده بومی بودن انار در ایران است.
واژه های انار ،هنار ،نار از القاب پارسی هستند که دربعضی کشورهای از آنها استفاده می شود.
تاریخچه انارکاری در جهان :
کشورهای آسیای میانه ،آسیای شرقی و مرکزی ،ماوراء قفقاز و اسپانیا مهم ترین مناطق کشت اناربعد از ایران می باشند.
انار از نظر گیاهشناسی :
Punica، دارای یک جنس به نام (Punicaceae انار در خانواده پونیکاسه (
P.granatum و غیر خوراکی))P.protopunica و دو گونه به نام های
(انارهای معمولی و خوراکی ) می باشد.میوه انار از نوع سته است .
انار از نظر مرفولوژی :
انار درخچه ای پر شاخ و برگ با شاخه های نامنظم است .کم وبیش خاردار وپاجوش هایی که در مناطق سرد سیر و نیمه گرمسیری بصورت خزان کننده ودر نواحی گرمسیری بصورت همیشه سبز می باشد .ارتفاع متوسط درخت 5-2متر می باشد .گل ها دو جنسی با دمگل کوتاه یا بدون دمگل به رنگ های صورتی ،نارنجی،قرمز است ،به صورت منفرد و یا دستجات 2تا 15تائی بهم چسبیده روی درخت مشاهده می شود.
به طور کلی گلها بر روی درخت انار به دو شکل هستند :
1- گلهای زنگولهای : که به گلهای غیر ثمری درخت مشهورند .
2-گلهای بطری شکل : گلهای ثمری گیاه است ،در گلهای ثمری قسمت انتهای دمگل از همان اوایل ظهور کاملا بر جسته است ؛درحالیکه این موضوع در گلهای زنگولهای ( غیر ثمری ) کاملا حالت معکوس دارد .
توجه : تعداد گلهای زایا نیز به مراتب کمتر از گلهای نازا است .
نکته : مرغوب ترین انارها مربوط به گلهای اوایل فصل گلدهی است .
ارقام انار:
بیش از 760رقم مختلف از انار در کلکسیون ایران است .ارقام مهم ومعروف انار ایران عبارتند از :شهوار دانه قرمز ، میخوش ، شیرین ساوه ،آلک ساوه ، ملس اصفهانی دانه قرمز ، شیشه کپ .
توجه : درمیان ارقام مختلف انار ملس ترش ساوه از نظر انباری رقم خوبی است .
آفات مهم انار :
کرم گلوگاه انار ،شپشک ها ، شته ها ، وکنه ها را می توان نام برد.
روشهای کاشت انار :
درخت انار را می توان با کاشتن بذر،پیوند،پاجوش،قلمه و خوابانیدن شاخه زیاد کرد.خوابانیدن شاخه : در فصل بهار،پاجوش های دو ساله وقوی را بدون جدا کردن از درخت در زمین می خوابانند به نحوی که انتهای شاخه از خاک بیرون باشد .
درفصل پاییز محل اتصال پاجوش به درخت اصلی را قطع می کنند و دراسفند همان سال آن را از خاک بیرون می آورند.
قلمه : زیاد کردن درخت انار از طریق قلمه آسان ترین ، علمی ترین ، مفید ترین و رایج ترین روش است .قلمه ها از شاخه های 2تا 3ساله ، به طول 10 تا 25سانتی متر در زمستان تهیه می شوند .پس از کاشت بلافاصله آبیاری صورت می گیرد.
توجه :آبیاری با فاصله 8تا10 روز یک بار انجام می گیرد.
فاصله درخت ها روی ردیف 2تا5متر وفاصله ردیف ها 3تا6متر تفاوت می کند.تعداد درخت در یک هکتار متناسب با فاصله آنها از 400تا1600اصله می شود.
خاک : بهترین شرایط خاکی جهت کشت انار خاکهای رسی عمیق می باشد.
آبیاری : دور آبیاری 15-12 روز یکبار اگر انجام شود ،کیفیت میوه ها بهتر و میزان ترک خوردگی آنها کمتر است .
کوددهی : کود دامی را به میزان 14تا10کیلو گرم برای هر درخت 12تا10ساله و تا 70-50 کیلو گرم برای هر درخت 30ساله ،دراواخر زمستان تا نزدیک عید نوروز به زمین می دهند .
هرس:
هرس فرم دهی در انار حدود 5-4 شاخه قوی وسالم در جهات مختلف که به طرف خارج قرار دارند و زاویه های باز تری (حدود 40-35 درجه ) نسبت به تنه درخت دارند باقی گذاشته،بقیه را حذف می کنیم. شاخه های باقی مانده را نیز تا حدود دو، سوم از طول شان کوتاه می کنیم.
هرس سبز از اواسط مرداد ماه هر سال شروع می شود و تمام شاخک های خشکیده و خارهای روی درخت گرفته شده تا پوست میوه ها در اثر تماس با آنها صدمه نبیند.